Hugur og hönd - 01.06.2001, Page 27

hvað varðar liti og uppröðun bekkjanna
og gætir þar nokkurs blæbrigðamunar á
milli byggðarlaga á Vestfjörðum.
I kvenvettlingum var oftast fimm- eða
sextekinn laufaviður í stofni en minni í
úrtöku. I karlmannavettlingum var oft
sjötekinn laufaviður.
Stundum var sjötekinn laufaviður
prjónaður í stofn sprökuvettlinga, en það
voru sérstakir sjóvettlingar sem sennilega
eru sér-vestfirskir.
Laufin á sjötekna laufaviðnum mynda
krossa í munstrinu og einu sinni heyrði
ég gamla konu segja að laufaviðurinn
með krossunum hefði alltaf verið prjón-
aður í sjóvettlinga.
Sennilega hefur það verið gert sjó-
mönnunum til heilla.
Aður fyrr þótti sjálfsagt og ekkert
sérlega merkilegt að eiga laufaviðar-
vettlinga til spari. Við systurnar höfum
alltaf átt laufaviðarvettlinga sem spari-
vettlinga frá því við munum eftir okkur.
Fyrstu vettlingana okkar prjónaði
móðir okkar Sigríður Jakobsdóttir frá
Reykjarfirði(1919-1997). Þeir voru úr
keyptu fínu ullargarni, ljósbrúnir að lit
með ýmsum litum í bekkjunum. Hún
hafði þó alltaf laufaviðinn gulan eða
grænan á svörtum grunni. I barnavettl-
ingunum var fjórtekinn laufaviður því
þeir voru svo litlir.
Laufaviðarvettlinga lærði hún að
prjóna af ömmu sinni Ketilríði Jóhannes-
dóttur (1868-1948). Hún var fædd í
Veiðileysufirði og uppalin í Jökulfjörð-
um en fluttist ung kona í Reykjarfjörð í
Grunnavíkurhreppi og gerðist húsfreyja
þar. Hún prjónaði mikið því þar var stór
barnahópur sem hún prjónaði öll plögg
á. Laufaviðarvettlinga prjónaði hún bara
á sunnudögum eftir hádegi. Hún notaði
alltaf litað band í munstrin, ýmist litaði
hún sjálf eða fékk frá öðrum litaða garn-
afganga til að prjóna úr. Það besta sem
hún fékk var ef einhver gaf henni litað
hnykilsauga. Þessi hnykilsaugu geymdi
hún í eltri kýrblöðru í rúmshorninu sínu
og notaði hvern enda í laufaviðarvettl-
ingana.
Minnstu endarnir voru notaðir í fit-
ina. Fitjaði hún upp með tveimur litum,
litaði endinn var fitin en hún prjónaði
svo áfram með aðallitnum brugðningu
nokkrar umferðir. Síðan byrjaði hún á
stofni vettlingsins og raðaði smábekkj-
unum kringum laufaviðarbekkinn. Laufa-
viðinn hafði hún ýmist gulan eða græn-
an á svörtum grunni. Fimm- eða sextek-
inn í kvenvettlinga en sex- eða sjötekinn
í karlmannsvettlinga. Þegar stofninn var
orðinn nógu langur var prjónað í fyrir
þumli og gripinn prjónaður með aðal-
litnum. Gripinn nær fram að úrtöku. Á
handarbakið prjónaði hún áttablaða rós.
Rósina prjónaði hún á sérstakan hátt
HUGUROGHÖND 27