Þjóðólfur - 17.06.1941, Qupperneq 6

6
ÞJÖÐÓLFUR
^iiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiiniimiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir^
| DÆGURMÁL |
'u llliiililliilllllllllliilillllillllllllllllllllllllllllll i t
17. júní.
í dag eru liðin 130 ár síðan
Jón Sigurðsson fæddist. Þjóðin
hefir fyrir löngu gert daginn að
tyllidegi, til þess að votta þess-
um höfuðskörungi sjálfstæðis-
baráttunnar þakklætí sitt og
virðingu. Lofkösturinn verður
hærri með hverju ári og blóm-
sveigadyngjan á leiði hans. Sízt
ber að lasta það, að ágætum af-
reksmönnum sé virðing sýnd,
jafnvel þótt það sé þá fyrst
gert, er þeir eru dauðir. Hitt er
þó meira vert, að minning þeirra
lifi í vitund og breytni forustu-
manna þjóðarinnar. Höfuðkostir
Jóns Sigurðssonar voru fölskva-
laus ættjarðarumhyggja, ósín-
girni, hófsemi og drengskapur.
Mikils er því krafizt af þeim,
sem í hátíðarræðum sínum þykj-
ast vilja feta í fótspor hans.
En þau fögru heit eru því mið-
ur oftast gleymd áður en baki
er snúið við leiði Jóns Sigurðs-
sonar. Milli hátíðisdaganna er
svo nafn hans togað eins og
hrátt skinn í þágu annarra
hvata en þeirra, sem gerðu verk
hans ógleymanleg; jafnvel í
hégómlegum togstreitumálum.
— Það má víst telja efalaust að
mörgum verði klígjugjarnt við
allar tízkuræðurnar 17. júní og
þyki sem þar kenni þess, sem
Einar Benediktsson segir um
Rómverja, að „oflátsmælgi
hrörnun þankans skýlir.“
Kosningafjárlögin.
Þingmenn vöknuðu upp við
vondan draum, er þeir höfðu,
með áður óþekktri fingraiengd,
rjálað við stjórnarskrána, og
áttuðu sig á því, að þeir höfðu
búið til kosningafjárlög, þ. e.
fjárlög, þar sem kostað er kapps
um það að ginna kjósendur til
fylgis með f járaustri. Morgunbl.
7. júní viðurkennir þetta og vít-
ir harðlega. Það segir: „Lengi
framan af þingi og allt fram á
síðasta mánuð bjuggust þing-
menn við að kosningar yrðu í
vor. En reynslan hefur jafnan
sýnt, að síðustu þingin fyrir
kosningar hafa verið fram úr
hófi eyðslusöm." Telur blaðið
þingið vera komið í verstu
ógöngur í fjármálum, milljóna-
halli fyrirsjáanlegur og stjórnin
ráði ekki við neitt. Telur blaðið
að hyggilegast myndi vera að
senda þingmenn heim til hvíld-
ar, að unnum þessum afrekum.
— Ekki mun með sanngirni
verða deilt á einn fremur en
annan út af þessu slysi. Allir
þurftu að fá fylgi, ef til kosn-
inga yrði gengið. — Jafnvel hin
alkunna hófsemi og fastheldni
"form. fjárveitinganefndar, P. O.,
brást að þessu sinni. Og form.
Sjálfstæðisfl. rétti fram digr-
ustu sneiðina, hálfa milljón til
Sjómannaskólans. — „Borðið
þið nú lummur, piltar,“ sagði
bóndi einn um leið og hann tók
lummudiskinn af borðinu og lét
hann upp á hillu. Slíkt hið sama
hefðu þingmenn þurft að gera,
úr því að ekki þurfti á atkvæð-
um að halda í bráð. En það var
# •iiiimtiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiniiiiiiiitiiiHiiitniiit''’
hægra sagt en gert. Ól. Thors
var þar einna djarfastur. Og
það verður þó ávallt bót í máli
fyrir hina eiginkjörnu þing-
menn, er þeir líta framan í kjós-
endur, að þeir koma lieim með
digran sjóð.
Reikningur Eimskipafélags
íslands.
Aðalfundur Eimskipafélags
íslands var háður laugardaginn
7. þ. m. Á fundinum voru lagðir
fram reikningar félagsins fyrir
s. 1. ár og birt skýrsla félags-
stjórnarinnar. — Hreinn hagn-
aður af rekstri félagsins nam,
samkvæmt reikningnum, kr.
2.615.260,78. Við það bætast kr.
456.000,00 sem búið er að færa
til útgjalda til frádráttar á bók-
uðu eignarverði skipa og ann-
arra eigna félagsins. Nemur þá
hagnaðurinn kr. 3.071.260,78.
■En þá er enn ótalin stór fjár-
hæð, kr. 1.249.106,27, sem færð
er til útgjalda og nefnd „iðgjöld
fyrir sjálfsáhættu skipanna,
vegna mismunar vátryggingar-
upphæða og væntanlegs endur-
nýjunarkostnaðar þeirra.“ Hér
er raunverulega verið að fela
nokkurn hluta af hagnaði fé-
lagsins, enda er þessi upphæð
færð sem eign í efnaliagsreikn-
ingi þess (vátryggingarsjóður).
Er því heildarhagnaður af
rekstri félagsins árið 1940
hvorki meiri né minni en kr.
4.320.367,05 — fullar 4,3 millj.
króna, eða röskur þriðjungur af
brúttótekjum allra skipa, sem
félagið hefir haft í förum. Er
hér um mjög athyglisverðar
niðurstöður að ræða og leikur
vart á tveim tungum, hvað þær
sýna. — Á árinu'var greitt í
eftirlaunasjóð félagsms kr. 200.
000,00 og nam sjóðurinn í árs-
lok tæpum 900 þúsundum
króna. — Inneignir félagsins í
bönkum og sparisjóðum námu í
árslok fullum sex milljónum
króna. Bókað eignarverð skipa
félagsins, hvers um sig, nemur
andvirði lítils hreyfilbáts. —
Reikningar félagsins og starfs-
hættir verða teknir til nákvæmr-
ar íhugunar í næsta tbl. Þjóð-
ólfs.
Hrindingar á Alþingi.
Eftir að afgreidd höfðu verið
kosningaf járlögin á Alþingi með
milljóna króna tekjuhalla byrj-
uðu þar í vertíðarlokin alvarleg-
ar hrindingar. Blasti nú við
gífurlega aukin fjárþörf, til þess
að mæta tekjuhallanum næsta
ár og til þess að hindra, ef unt
mætti verða, öran vöxt dýrtíð-
arinnar í landinu. Ágreiningur-
inn er vitanlega um það, hvar
nú skuli á miðin róa til inn-
heimtu nýrra, stóraukinna
gjalda hjá skattborgurum lands-
ins. — Skattþegnarnir urðu létt-
brýndir við samþykkt nýrra
skattalaga fyrir stuttu síðan og
þóttust sjá fyrir, að nú mundi
að nokkru léttast það óbærilega
farg, sem á þeim hefur hvílt
undanfarið. Má nú, því miður,
vænta þess, að gleði þeirra verði
skammvinn. — Það hefur vakið
athygli, að fjármálaráðherrann,
Jakob Möller, hefur dregið sig
í hlé í þessum síðasta róðri, og
þótt benda á það, að mjög væri
af honum dregið. — Enn á það
ber að líta, að þingið hefur sýnt
honum litla nærgætni með slík-
um fjárlögum. Og mætti það
helzt undrun sæta, ef hann tæki
við þeim fjárlaga- og skatta-
lagaplöggum, sem honum verða
■ rétt nú í þinglokin.
Skjálfandi menn.
Eitt stjórnarblaðanna lýsir
því nýskeð átakanlega, hvað
ríkisstjórninni sé kalt. Það seg-
ir frá þrálátum næðingi á
„jökultindi héfðarinnar“ og
„frosti, snjó og vindi' á æðstu
stöðum.“ Það er því ekki nema
að vonum, þó að veslings ríkis-
stjórnin reyni að hreiðra um sig
sem bezt hún kann og breiða
ofan á sig og sína. Menn verða
jafnvel að virða henni á betri
veg, þó að hún teygi stjórnar-
skrána úr hófi fram, þangáð til
úr henni verður skjólfat fyrir
hrjáða og skjálfandi menn.
Þjóðin er svona hörmulega van-
þakklát. I stað þess að sýna
skilning þeim mönnum, sem af
óeigingirni takast á hendur að
fara með æðstu völd í þjóðfé-
laginu, þá ætlar hún *|)á lifandi
að drepa úr kulda.-Frá lands-
mönnum andar nú svd köldu í
garð ríkisstjórnarinnar að hún
lætur biðja sér friðar undir því
yfirskyni að verkenna beri
skjálfandi mönnum.
Bréf til ungrar stúlku
Frarnh. af 5. síðu.
þeirra, heldur einnig bez.li hlut-
inn.
Og ef þú hefur eðlilegar,
kvenlegar tilfinningar, þ. e. a. s.
sterkt móðureðli, þá áttu ekki
að velja langt nám. Þú getur
ekki sinnt starfi, sem krefst þín
óskiptrar, samtímis því, sem þú
gengur götu eðiis þíns. Mundu
það!
En hvað átt þú þá að gera?
Æskilegast væri, að þú yrðir
kyrr heima hjá mömmu þinni.
En ef þú ekki villt það, skaltu
ráða þig sem aðstoðarstúlku á
gott heimili. Það fæst dýrmæt
reynsla og hagnýt þekking á
því að gegna þeim störfum á
nokkrum góðum heimilum. Ég
trúi því ekki, að þú hafir löng-
un til að setjast um kyrrt á
skrifstofustól og þjást af gigt
og meltingarkvillum. Það er
lítillækkandi starf fyrir konu!
Kannske kemstu svo að raun
um það, áður en langt líður, að
mesta ánægjan er í því fólgin
að búa til góðan og hollan mat
handa sinni eigin f jölskyldu. Þá
ferðu aftur heim til mömmu
þinnar og vinnur heimjlisstörf-
in fyrir hana.
En þú getur líka valið þér
starf, sem er vel við hæfi
kvenna: hjúkrun, barnagæzlu
eða annað slíkt starf, þar sem
kveneðli þitt getur notið sín til
fulls og ekki krefst langrar
undirbúningsmenntunar, sem
verður þér aðeins til byrði, þeg-
ar þú hefir stofnað heimili þitt.
— Farðu að ráðu Strindbergs.
\
BLdnDRHLS
RITZ
HRFFIBffiTISDUFTl
■2 .i/zctÁa’c. Lft^j-t
KRFFI
KAFFIBÆTIS-
DUFTIO

tryggingar
Oruna-
tryggingar
Vqtryggingarksrifstofa
Sigfúsor Sighvatssonar
Laekjargötu 2 Simi 3171
I leikriti sínu „Faðirinn“ lætur
hann föðurinn segja: „Ég vil
ekki leggja stein í götu dóttur
minnar á einn eða annan hátt.
Ég vil ekki ala hana upp ein-
göngu með það fyrir augum, að
hún muni giftast. En ég vil
heldur ekki, að hún velji sér
starf við hæfi karlmanna, sem
kostar langt og erfitt undirbún-
ingsnám. Þeirri fyrirhöfn væri
algerlega á glæ kastað, ef hún
giftir sig.“ Síðar segir hann:
„Mér fellur þyngst, að afstaða
og val Berthu virðist skapast af
andúð. Viðkvæðið er alltaf
þetta: Karlmennirnir skulu fá
að komast að raun um, hvort
konan geti ekki gert þetta og
þetta. Það er eins og það skyldi
eiga sér í sífellu stað hatrömm
barátta. milli karla og kvenna.“
Þessa gætir enn í dag. En það
er háskalegt sjónarmið. Frama-
von á ekki að marka ákvörðun
konunnar hvað æfistarf snertir,
nema hún sé sérstökum hæfi-
leikum gædd og finni hjá sér
sterka köllun til einhvers ákveð-
ins starfs. Og engin kona má
ganga þess dulin, hvað það kost-
ar að yfirgefa sitt dýpsta og
innsta eðli.
Nú hef ég sagt þér mitt álit.
Þitt er að velja. Mín samvizka
er hrein !
„Dixi et liberavi animam
meam.“
Dað er enginn eli
að Hreinsvörur
eru beztar.
Kristalsápa
Þvottaduft
Gólfáburður
Skóáburður
Ræstiduft
Reimvax
Stangasápa
Handáburður
Húsgagnaáburður
Fægilögur
Kerti
H.F. HREINN,
Reykjavík.
Gleði og trú á betri
framtíð einkennir
þessa fjölskyldu.
Faðirinn hefir gert
skyldu sína. Hann líf-
tryggði börnin sín,
sem nú eiga vísar
fiinm þúsund krónur
hvort, þegar þau
verða 20 ára gömul.
Tryggið börniu með-
an þau eru ung.
aq íslandsi
Gerizt áskrifendur
að Þjóðólfi,
Sjóvátrqqqi