Vísbending - 16.11.2017, Blaðsíða 4

Aðrir sálmar
Ritstjóri: Magnús Halldórsson
Ábyrgðarmaður: Magnús Halldórsson
Útgefandi: Kjarninn miðlar ehf.,
Laugavegi 3,101 Rvk.
Sími: 551 0708. Net fang: visbending@kjarninn.is.
Prentun: Kjarninn. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Netið og atvinnulífið
Ísland stendur framarlega þegar kemur
að netnotkun og íslensk fyrirtæki nýta sér
það vitaskuld, til allra mögulegra hluta.
Það er enda orðið afar mikilvægt í daglegu
lífi, og líklegt að aðgangur að því teljist til
sjálfsagðra mannréttinda.
Hagstofa Íslands lætur fátt fram hjá sér
fara og það gildir einnig um tæknimálin
og samfélagsmiðlanotkun íslenskra fyrir-
tækja.
Nokkrar staðreyndir voru teknar
saman um þetta og birtar á vef Hagstofu
Íslands í vikunni.
Á þessu ári eru 82% fyrirtækja hér á
landi með eigin vef. Þriðjungur þeirra
býður upp á að vörur eða þjónusta
sé pöntuð af vefnum, mismikið eftir
atvinnu greinum, flest í heild- og smásölu-
verslun og viðgerðum á vélknúnum öku-
tækjum (46%).
Greinilegt er að nokkur kraftur er í
færslu á beinum viðskiptum yfir á netið,
og má reikna með að það aukist enn
frekar á næstunni.
Fjórðungur fyrirtækja tekur við
pöntunum í gegnum vef eða smáforrit,
flest í heild- og smásöluverslun og við-
gerðum á vélknúnum ökutækjum (35%).
Þá nota tveir þriðju hlutar fyrirtækja
samfélagsmiðla til að þróa ímynd sína eða
markaðssetja vörur, að því er fram kemur í
umfjöllun Hagstofunnar.
Um þriðjungur notar samfélags-
miðla til að ráða fólk til starfa, en það
er nokkur fjölgun síðan árið 2013 þegar
þetta hlutfall var 19%. Þetta er í takt við
þróun mála erlendis en mörg fyrirtæki eru
farin að reiða sig nær alfarið á tengingar í
gegnum samfélagsmiðla til að nálgast fólk.
Rúmlega helmingur fyrirtækja notar
samfélagsmiðla til að taka við ábending-
um eða fyrirspurnum og svara þeim. Það
er einnig fjölgun frá árinu 2013 þegar
hlutfallið var 30%.
4 V Í S B E N D I N G • 4 2 . T B L . 2 0 1 7
svo sem matvælum, bensíni, flugmið-
um og steypu. Nú eru einungis örfáar
vörur, t.d. áfengi og lyf, undir opinberum
verðlags ákvæðum. Ýmsir hagfræðingar,
t.d. Sowell, eru sömu skoðunar varðandi
stjórnvaldsaðgerðir til að breyta tekju-
dreifingu og telja þær ekki skilvirkar í
baráttu gegn fátækt. Staðreyndin er sú að
þeir tekjuhæstu halda ekki þeim tekju-
lægri niðri. Röng verðlagning hefur í för
með sér sóun. Það á bæði við um vörur
og þjónustu.
Árið 2016 var meðaltals eigið fé eigna-
mestu tíundarinnar á Íslandi tæplega 100
milljónir króna (rúmlega 20.000 manns
eiga 2.000 milljarða) og var eigið fé í
fasteign meira en helmingur þeirrar fjár-
hæðar. Sumum kann að finnast það órétt-
látt að tekjuhæsta tíundin, yfirleitt fólk á
efri árum sem hefur verið duglegt og spar-
samt alla ævi, skuli kannski eiga skuldlítið
einbýlishús. Æviár í skuldlitlum einbýlis-
húsum verða ekki mörg af náttúru legum
ástæðum og það er ekki mikil reisn yfir
þeirri stjórnmálastefnu að hafa eignir af
fólki.
Hátekjuskattar á laun er fyrst og fremst
skattur á sérfræðiþjónustu. Við búum
við ofurskatt á áfengi því æskilegt er að
takmarka notkun þess. Það er hins vegar
ekkert vit í að að draga úr notkun á sér-
fræðiþjónustu. Hagkvæm verkaskipting
er undirstaða velmegunar. Menntun og
reynsla eru auðæfi sem ber að verðleggja
til samræmis við verðmætin sem þau
skapa og skekkja ekki með opinberum
afskiptum.
Það að nota prósentureikning (og
Gini stuðla) í eignadreifingum er sérlega
varasamt því að núllpunkturinn er óviss.
Skuldir sumra eru eign annarra. Yngsta
fólkið skuldar námslán og hugsanlega
húsnæðislán. Margir í þeim hópi eru með
eignastöðu nálægt núlli og jafnvel með
neikvætt eigið fé. Skuldir eru eign lífeyris-
sjóða og annars eldra fólks.
Lauslegur lestur á bandarískum
skýrslum bendir til þess að greinilegur
hreyfanleiki sé í tekjum yfir ævina. Virði
eigna sveiflast að miklu leyti í öfugu
hlutfalli við vexti. Þegar vextir lækka
hækka eignir. Á tímaskeiði vaxta lækkunar
hækkar því höfuðstóll eigna án þess að
handhafar eignanna hafi endilega meiri
ráðstöfunartekjur. Sumir, t.d Sowell og
Tanner nota lýsingarorðið mikill um
hreyfanleika tekna í Bandaríkjunum.
Ef nota á þannig lýsingarorð er gott að
hafa einhvers konar viðmiðun. Hugsan-
lega eru aðgengileg gögn þannig að hægt
væri að bera hreyfanleika íslenskra laun-
þega saman við hreyfanleika bandarískra
launþega. Hliðstæðir kraftar eru í gangi
í báðum löndum, ungir reynslulitlir eru
lægra launaðir en þeir eldri. Sérfræðingar
eru hærra launaðir en aðrir. Það væri
glapræði að skattleggja sérfræðinga út
af markaðnum eða til útlanda. Ætla má
að þróun eigna sé rykjóttari á Íslandi en
í Bandaríkjunum því að til viðbótar við
óvissu um vexti skipta máli atriði eins og
gjaldeyrishöft, sveiflur í gengi krónunnar,
skyndisókn lífeyrissjóða inn á íbúðar-
lánamarkaðinn, o.s.frv.
Hér hefur verið vitnað í túlkanir á
bandarískum gögnum. Uppruni ójafnaðar
þar á sér rætur í atriðum sem flestir telja
æskilegt. Tækifæri til náms eru almenn og
heilbrigðiskerfið er þannig að margir ná
háum aldri. Íslensk gögn virðast benda til
þess að á Íslandi sé ójöfnuður mun minni
en í Banaríkjunum. Ljóst er að á Islandi
eru sömu kraftar að baki dreifingu tekna
og eigna og í Bandaríkjunum. Hugsanlegt
er að aukin velferð á Íslandi hafi í för með
sér aukinn ójöfnuð.
Heimildir
Daly, M. C. & Valletta, R. G. (2006). Inequality
and poverty in United States: The effects of rising
dispersion of men’s earnings and changing family
behaviour. Economica, 73, 75–98.
Deaton, A. (2013). The Great Escape Health,
Wealth, and the Origins of Inequality. Princeton
University Press.
Fjármálaráðuneyti, B. (2007). Income mobility in
the u.s. from 1996 to 2005. Report of the depart-
ment of treasury.
Fréttablaðið (2017). Skattar á lág laun hafa hæk-
kað mest. Fréttablaðið, 4. október.
Rank, M. R. & Hirschl, T. A. (2015). The likeli-
hood of experiencing relative poverty over the life
course. PLOS ONE, 10(7), 1–11.
Sowell, T. (2000). Perennial economic fallacies.
http://www.jewishworldreview.com/cols/sow-
ell020700.asp
Tanner, M. (2016). Five myths about economic
inequality in America. Policy Analysis, (797).
Árið 2016 var meðaltals
eigið fé eignamestu
tíundarinnar á Íslandi
tæplega 100 milljónir
króna (rúmlega 20.000
manns eiga 2.000
milljarða) og var eigið
fé í fasteign meira en
helmingur þeirrar fjár-
hæðar.
framh. af bls. 3