Vísbending - 22.11.2019, Blaðsíða 3

V Í S B E N D I N G • 4 3 . T B L . 2 0 1 9 3
heimsvísu gæti viðskiptastríðið einnig
komið sér sérstaklega illa fyrir íslenskan
útflutning. Ég fjallaði nánar um
áhrif deilu Bandaríkjanna og Kína á
heimshagkerfið í Vísbendingargrein
minni í júní síðastliðnum6, en ætla má
að bein áhrif þess á Ísland séu mikil þar
sem álverð hefur að öllum líkindum
lækkað töluvert vegna þess. Þetta
kemur einnig fram í spá Landsbankans,
en samkvæmt henni gæti dýpri gjá í
viðskiptadeilunum haft mikil áhrif
á hrávöruverð, auk eftirspurnar
í ferðaþjónustu og útflutningi
sjávarafurða.
Mildar höggið
Einn stærsti óvissuþátturinn í
umræddum hagspám er þó framtíð
ferðaþjónustunnar. Ljóst er að
atvinnugreinin mátti þola skarpan
samdrátt í kjölfar endaloka WOW air,
en svo virðist sem áhrif gjaldþrotsins
hafi ekki verið jafnslæm og fyrst var
ætlað.
Í þjóðhagsspá sinni bendir ASÍ á að
fækkun ferðamanna vegna gjaldþrots
WOW hafi verið ofmetin í fyrstu, þar
sem fleiri farþegar flugfélagsins hafi
verið tengifarþegar sem ekki dvöldu
hér á landi. Einnig, þrátt fyrir að færri
ferðamenn hafi komið til landsins
virðist sem þeir kjósi nú að dvelja
lengur og eyða meiru í heimsókn sinni
en áður, en það er talið „milda höggið“
sem greinin varð fyrir á árinu, eins og
segir í hagspá Íslandsbanka.
Óvissa um húsnæðis-
markaðinn
Samkvæmt Seðlabankanum er einnig
óljóst hvert húsnæðismarkaðurinn
stefnir, meðal annars vegna þess að
óvíst er um eftirspurn ferðamanna á
gistihúsnæði. Einnig hafa bankarnir
þrengt lántökuskilyrði fyrir íbúðalán,
á sama tíma og húsnæðisvextir hafa
lækkað töluvert.
Landsbankinn bætir einnig við að
vænta megi aðgerða frá hinu opinbera
á húsnæðismarkaði sem eiga að lækka
þröskuld ungs fólks og tekjulágra
inn á fasteignamarkað. Samkvæmt
Landsbankanum gætu slíkar aðgerðir
haft áhrif á þróun húsnæðisverðs.
Ná sér á strik
Þrátt fyrir ofangreinda óvissuþætti í
hagspánum eru þó allir greiningaraðilar
sammála um að hagvöxtur muni líklega
ná sér tiltölulega fljótt á strik aftur eftir
þetta ár. Þar sem skuldsetning ríkissjóðs
er með lægsta móti og verðbólga hefur
haldist nokkuð lág að undanförnu
hefur myndast svigrúm fyrir peninga-
og fjármálastefnu hins opinbera til að
koma í veg fyrir efnahagsniðursveiflu.
Með 1,5 prósentustiga lækkun
Seðlabankans á stýrivöxtum síðasta hálfa
árinu hefur lántökukostnaður heimila
og fyrirtækja minnkað umtalsvert og
því er líklegt að fjárfesting þeirra muni
aukast á ný í náinni framtíð. Sömuleiðis
hefur hið opinbera fyllt að einhverju
leyti í skarðið fyrir einkageirann með
því að auka opinberar fjárfestingar
og þannig komið í veg fyrir enn
skarpari samdrátt. Að því gefnu að
viðskiptadeilur Bandaríkjanna við Kína
leysist í náinni framtíð auk þess sem
ferðaþjónustan hérlendis tekur ekki aðra
dýfu er ólíklegt að núverandi kyrrstaða
hagkerfisins muni halda til lengri tíma.
Heimildir
1) Seðlabankinn. Peningamál 2019/4. 79.
Rit. 6. Nóvember 2019
2) Hagstofa. Þjóðhagsspá að vetri til 2019. 1.
Nóvember 2019
3) Íslandsbanki. Þjóðhagsspá 2019-2021.
25. September 2019
4) Landsbankinn. Þjóðhagur 2019. 30.
Október 2019
5) Alþýðusamband Íslands. Horfur í efna-
hagsmálum. Hagspá ASÍ 2019-2021. 18.
Október 2019
6) Jónas Atli Gunnarsson. Einangrunarhyg-
gjan farin að bíta. Vísbending 14. Júní 2019