Vísbending - 22.11.2019, Blaðsíða 4

Aðrir sálmar
Ritstjóri: Magnús Halldórsson
Ábyrgðarmaður: Magnús Halldórsson
Útgefandi: Kjarninn miðlar ehf.,
Laugavegi 3,101 Rvk.
Sími: 551 0708. Net fang: visbending@kjarninn.is.
Prentun: Kjarninn. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Vextir Seðlabanka Íslands hafa haldið
áfram að lækka og margt bendir til þess
að sú þróun gæti haldið áfram. Dregið
hefur úr verðbólguþrýstingi og líklegt
að verðbólga verði komin í 2,5 prósent
markmiðið áður en langt um líður.
Meginvextir eru nú 3 prósent og
verðbólga 2,8 prósent.
Í fundargerð peningastefnunefndar,
sem birt var á miðvikudag, kemur
fram að peningastefnunefnd hafi verið
samstíga um að lækka vexti um 0,25
prósentur og halda þannig áfram með
vaxtalækkunarferlið.
Í fundargerðinni kemur fram að
lækkun vaxta ætti að leiða til örvunar
á fjárfestingu í hagkerfinu, en að mati
nefndarmanna er mikilvægt að hún verði
kröftugri heldur en nú er til að ýta undir
meiri hagvöxt.
Það sem helst veldur áhyggjur er mikil
óhagkvæmni í bankakerfinu. Þrátt fyrir
að starfsmönnum banka hafi fækkað
um 220 starfsmenn á undanförnum
18 mánuðum, samkvæmt uppgjörum
bankanna, þá er greinilegt að lengra þarf
að ganga til að koma rekstrarkostnaði
bankanna í ásættanlegt horf.
Ennþá virðist sem kostnaður í
bankakerfinu sé það mikill, að bankarnir
geta ekki miðlað lægra vaxtastigi til heimila
og fyrirtækja með nægilega skilvirkum
hætti. Þannig hafa vaxtakjör fyrirtækja
verið að versna að undanförnu, þegar
lánasamningar hafa verið endurnýjaðir,
sem bendir til þess að langt sé í það að
bankarnir geti staðið sig nægilega í því að
styðja við öflugri fjárfestingu í hagkerfinu.
Þetta heyrir að miklu leyti upp á
stjórnvöld að gera breytingar, þar sem
ríkið á nú um 80 prósent af bankakerfinu.
Athygli hefur líka vakið að Arion banki
virðist alveg búin að gefast upp á erfiðu
rekstrarumhverfi, og stefnir á að minnka
verulega fyrirtækjaútlán og draga saman
seg og gera breytingar á efnahagsreikningi,
til að geta greitt fé út til hluthafa, tugi
milljarða jafnvel. Þetta er alls ekki stefnan
hjá Íslandsbanka og Landsbankanum, og
greinilegur munur á stefnu þessara banka.
Vaxtaverkir
4 V Í S B E N D I N G • 4 3 . T B L . 2 0 1 9
framh. af bls. 1
Lengingu fjarlægðar
til vöruhúss
Eimskips vegna nýju
viðlegunnar hefur
almennt ekki verið
líkt við heimsenda.
vöruhúsadyrum (en mestur hluti gáma er
losaður annars staðar) verður svipuð og frá
nýja krana Eimskips að vöruhúsadyrum
þess. Lengingu fjarlægðar til vöruhúss
Eimskips vegna nýju viðlegunnar hefur
almennt ekki verið líkt við heimsenda.
Greinarhöfundur veit ekki hver á að
borga hverjum bætur fyrir það. Og
veit ekki til að neinn eigi sérstakan rétt
varðandi legupláss frystitogara, en þeim
fer fækkandi. Þeir stækka og búnaður
um borð einfaldar losun til þess að stopp
við bryggju verði stutt, til þess að menn
komist sem fyrst út aftur.
Lágbrúin yrði í slíkri hæð að undir
hana getur allt á hjólum farið nema
uppreistir kranar, sem eiga ekkert
erindi þar um. Samt er í skýrslu
nefndar samgönguráðherra og Samtaka
sveitarfélaga á höfuðborgasvæðinu vísað
til nefndarálits meirihluta umhverfis-
og samgöngunefndar Alþingis þar sem
segir að „skerðing á farmsvæðinu [hefði]
til lengri tíma neikvæð áhrif á nýtingu
svæðisins þar sem 4 hektarar yrðu ekki
nýtilegir fyrir höfnina auk þess sem
þverun svæðisins með vegamannvirki
[hefði] áhrif á innri starfsemi þess“.
Einhver hefur gefið umhverfis- og
samgöngunefnd þessar upplýsingar og
er kannski ekki við nefndina að sakast
að engar staðreyndar röksemdir eru að
baki fullyrðinganna. Enginn hefur haft
fyrir því að kynna skýrslu KPMG fyrir
nefndinni, eða meirihluta hennar.
Í sömu skýrslu er minnst á
framtíðarsýn skipafélaganna; Samskip
reikni með tvöföldun á næstu 10 árum og
Eimskip þreföldun á ótilgreindum tíma.
Ekki er annað að sjá en að tekið hafi verið
mark á þessari sýn félaganna og talað um
að „verði slíkt að veruleika hlýtur það
að kalla á mikla endurskipulagningu á
landnotkun óháð tilvist Sundabrautar“.
Það virðist litið á það sem dónaskap að
biðja menn að færa rök fyrir máli sínu.
Miðað við spá KPMG vex markaðurinn
um 17% á næstu 10 árum. Fari svo að
spá um Samskipa tvöföldun gámamagns
rætist, þá kæmi megnið af þeim vexti frá
Eimskip, sem þá þyrfti umtalsvert minna
land. Lausn á slíkum tilfærslum er að
finna í skýrslu KPMG þar sem annars
vegar er talað um samliggjandi gámasvæði
og hins vegar sagt frá þessu: „Erlendis
hefur færst í vöxt að sérhæfð fyrirtæki sjá
um starfsemi gámahafna. Oft er þá höfnin
í eigu opinberra aðila sem býður út
rekstur með vel skilgreindum lykilþáttum
er lúta að meðal annars stjórnarháttum,
þjónustu, frammistöðu, verðlagningu og
eftirlitsþáttum.“ Ef stjórn Faxaflóahafna
beitir sér fyrir að koma rekstri
gámaafgreiðslu á óháðan aðila mundi
sá aðili kappkosta góða landnýtingu til
framtíðar og lega Sundabrautar skiptir
engu máli í því tilliti.
Ef farin er leiðin norðan Holtagarða
er farið yfir geymslusvæði fyrir bíla
sem á ekki að hafa meiri forgang
en samgönguþarfir borgarbúa eða
landsmanna allra, því Sundabraut er talin
stytta leiðina frá nefndarhúsi Alþingis
norður í land um 8 kílómetra.
Verði farið sunnan Holtagarða yrði
sama land til staðar norðan Holtagarða til
flutninga til hafnarsvæðisins og frá.
Einu byggingarnar sem hugsanlega
yrðu verr settar eru skemmur og land
syðst á svæðinu. Sjálfsagt væri fyrir
byggðaþróun í borginni að skemmurnar
væru rifnar, eigendum greiddar bætur
og hin nýja Vogabyggð lengd aðeins
til norðurs þannig að þar kæmist fyrir
verulegt magn íbúða á besta stað í bænum.
Það er í raun með eindæmum að
Faxaflóahafnir, sem krefjast hæsta
vörugjalds sem þekkist í Norður
Evrópu – sem er svo í stíl við hæstu
uppskipunargjöld í Norður-Evrópu sem
skipafélögin íslensku krefjast, skuli standa
gegn framþróun eins og umbótum á
vegatengingum, sem kæmu sér vel fyrir
hjólreiðafólk og gangandi innanbæjar,
og greiddu alla umferð til norðurs frá
stærstum hluta höfuðborgarsvæðisins.
Það væri meiri sómi að því að
fyrirtæki í eigu sveitarfélaganna stæði
fyrir hámarksnýtingu á landi eins og því
í Sundahöfn, landsmönnum öllum til
hagsbóta, en taki ekki sífellt þátt í því
sjónarspili sem tvíkeppni skipafélaganna
leiðir til með tilheyrandi sóun lands. Um
það má fræðast í skýrslu KPMG og í grein
minni í Kjarnanum í vor.
(KPMG, október 2018: https://www.faxa-
floahafnir.is/wp-content/uploads/2018/10/
Sundah%C3%B6fn-KPMG-okt-2018.pdf ; Páll
Hermannsson, 11. apríl 2019: https://kjarninn.is/
skodun/2018-04-11-costco-en-ekki-cosco/ )