Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.04.2020, Síða 12

KÓRÓNUVEIRAN
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.4. 2020
Ég er barþjónn á Apótek-inu og hef verið í tvö,þrjú ár að vinna sem
þjónn og barþjónn,“ segir Jón
Egill Hafsteinsson, 24 ára
Garðbæingur.
„Apótekinu var lokað fyrir
tæpum mánuði en opnaði aftur
í vikunni. Miðbærinn dó al-
gjörlega á þessum tíma. Það
hafa staðið yfir viðgerðir og
þrif núna síðustu vikur,“ segir
hann og nefnir að margir
veitingamenn noti nú tímann til
þess að fríska upp á húsnæðið.
„Ég er nú í 25% starfi og
mætti í síðustu viku við að
hjálpa til að þrífa og ganga frá.
Launin mín skerðast ekki mik-
ið, held ég.“
Æfi mig í barmennsku
Jón Egill segist hafa verið að
dunda sér við ýmislegt síðan
hann missti vinnuna.
„Ég ætla að sækja um í
Listaháskólanum og hef því
verið að vinna í möppunni
minni, en ég er menntaður
grafískur miðlari úr Tækni-
skólanum og ætla að sækja um
í grafískri hönnun. Ég hef verið
að leika mér við að hanna og
teikna og æfa mig í því. Svo hef
ég verið að æfa mig í bar-
mennskunni, að blanda
drykki.“
Hvenær heldurðu að þú
komist aftur til vinnu?
„Það er núna opið frá fjögur
til níu og það fer dálítið eftir því
hvað verður mikið að gera. En
mögulega eftir 4. maí verður
eitthvað að gera og ég sný aftur
til vinnu. Þetta fer líklega hægt
af stað.“
Saknar þú vinnunnar?
„Já, ég geri það nú. Ég hitti
vinnufélagana í gær og það var
gott.“
BARÞJÓNN Á APÓTEKINU
„Miðbærinn
dó algjörlega“
Jón Egill Hafsteinsson vonast til að byrja að vinna aftur í vor.
Morgunblaðið/Ásdís
Eins og flestir leiðsögumenn hef égunnið einskonar vertíðavinnu ogþá fyrir fleiri en eina ferðaskrif-
stofu,“ segir leiðsögumaðurinn Svan-
björg H. Einarsdóttir sem er með langa
reynslu að baki í bransanum. Hún er nú
atvinnulaus, hefur sótt um atvinnuleys-
isbætur og sér ekki fram á vinnu á
næstunni.
Réttlaust daglaunafólk
„Ég kláraði Leiðsöguskólann árið 1994
og var leiðsögumaður á sumrin í nokkur
ár og var í annarri vinnu á veturna. Á
þessum árum var ég mest í gönguleið-
sögn og tjaldferðum,“ segir hún.
Svanbjörg hefur starfað við ýmislegt
í gegnum árin, meðal annars blaða-
mennsku, stýringu menningarviðburða
en lengst af sem framkvæmdastjóri
upplýsingaþjónustu menningaráætl-
unar ESB, en árið 2009 hóf hún meist-
aranám í blaða- og fréttamennsku.
„Síðar starfaði ég á Evrópustofu sem
var svo lögð niður árið 2015 og þá var
auðvitað ekki um auðugan garð að
gresja fyrir konu um fimmtugt, alveg
sama hversu menntuð kona er og með
mikla starfsreynslu. En ég ákvað að
gera gott úr þessu og fara aftur að
„gæda“ sem er auðvitað mjög skemmti-
legt starf fyrir manneskju með áhuga á
útivist og jarðfræði og mikla þörf fyrir
að tjá sig. Ég var líka satt að segja orð-
in hundleið á að sitja alein við tölvu,“
segir Svanbjörg.
„Það eru miklar sveiflur í leiðsögu-
starfinu. Við vinnum í raun eins og dag-
launafólk í gamla daga og erum réttlaus
eftir því. Einstaka leiðsögumenn hafa
verið fastráðnir en þá eingöngu ökuleið-
sögumenn þ.e. með meirapróf, sem ég
er reyndar með. En flest erum við
ferðaráðin sem er arfleifð þess að leið-
sögn var aukastarf og þetta hálfeitraða
og einhliða ráðningarsamband er
grunnurinn að réttleysi stéttarinnar.“
Sitjum uppi með ekkert
Svanbjörg segir atvinnuöryggið lítið
hjá leiðsögumönnum því heimilt sé að
fella niður lengri ferðir með fimm daga
fyrirvara og styttri ferðir með sólar-
hrings fyrirvara.
„Þá sitjum við uppi með ekkert og
það hefur aldeilis gerst núna! Við vor-
um flest búin að bóka okkur að
minnsta kosti út sumarið en sjáum nú
fram á atvinnuleysi út árið,“ segir
hún.
„Samkvæmt lögum frá 2003 um tíma-
bundna ráðningu starfmanna er vafa-
samt hvort það megi henda okkur
svona út en hinsvegar er dagljóst að
ferðaskipuleggjendur standa líka á
brauðfótum. En vandi okkar núna felst
líka í því að þar sem við vinnum í törn-
um, mikið yfir sumar, páska, jól og
helgar, þá komum við illa út þegar
starfshlutfall er metið og náum ekki
fullum bótarétti og sjáum fram á skert-
ar atvinnuleysisbætur. Á hverju eigum
við þá að lifa?“
Hjónin bæði atvinnulaus
Hvenær fórstu í þína síðustu ferð?
„Ég fór í síðustu ferðina 17. mars
þannig að ég hef ég verið atvinnulaus í
mánuð,“ segir Svanbjörg sem hefur þó
ekki setið auðum höndum síðan því hún
situr í stjórn Leiðsagnar, stéttarfélags
leiðsögumanna.
„Af því að ég sit í stjórn hef ég haft
talsvert að gera undanfarið og leiðsögu-
menn eru eðlilega talsvert örvænting-
arfullir núna.“
Svanbjörg segir þó það jákvæða við
þetta sé að kannski sé þá hægt að
staldra við, huga að réttindamálum og
að hafa áhrif á endurskipulagningu
ferðaþjónustunnar.
„Ferðaþjónustan hefur óneintanlega
verið svolítið eins og villta vestrið; til
dæmis var orðið skuggalega mikið um
að í stað menntaðra leiðsögumanna
sátu með míkrófón í hönd undirborg-
aðir erlendir hópstjórar.“
Ert þú reið?
„Já, ég er reið yfir þessu ótrúlega
réttleysi þessarar annars vel menntuðu
stéttar. Það verður augljóslega ekki
hlaupið að því að fá aðra vinnu Maðurinn
minn starfar í ferðaþjónustu og missti
líka vinnuna þannig að ég sé ekki beint
fram á blóm í haga og hef satt að segja
miklar áhyggjur. En ég held að ég kjósi
að vera frekar reið heldur en áhyggju-
full. Það gefur manni þó drifkraft.“
LEIÐSÖGUMAÐUR
„Reið yfir réttleysinu“
Svanbjörg sér ekki fram á vinnu á næstunni og er á atvinnuleysisbótum. Hún segir
leiðsögumenn nú örvæntingarfulla, enda mjög fáir þeirra fastráðnir.
Morgunblaðið/Ásdís
Ég er að vinna hjá Kynn-isferðum sem viðskiptastjóriog er mikið í samskiptum við
erlendar ferðaskrifstofur. Ég hef
unnið þarna hátt í tíu ár og þetta er
mjög lifandi starf,“ segir landfræð-
ingurinn Friðrik Sigurbjörnsson.
Bæjarbúar í sóttkví
„Ég er núna í 25% vinnu, í þessari
hlutaleið sem ríkisstjórnin kom upp.
Ég er að vinna heima um einn til
þrjá tíma á dag. Það er ennþá eitt-
hvað að gera,“ segir Friðrik.
„Fyrstu þrjár vikurnar var ég
mikið með börnunum sem eru fjög-
urra og sex, því skólastarf lá hér
niðri. Það greindust kennarar hér
með kórónuveiruna og nánast einn
fimmti af bæjarbúum var hér í
sóttkví í hálfan mánuð,“ segir Frið-
rik en hann býr í Hveragerði.
„Kona mín er í meistaranámi í
fjarnámi og er að læra heima þannig
að við skiptum með okkur deginum
að sjá um börnin,“ segir hann.
„Dagarnir hafa farið í að sinna
börnum, heimanáminu þeirra og svo
höfum við farið í gönguferðir.“
Ætla að koma seinna
Friðrik segist telja að hann verði
fyrir 20% tekjuskerðingu nú á með-
an vinna liggur niðri hjá Kynn-
isferðum.
„Það hefur auðvitað áhrif á okkur,
fjögurra manna fjölskyldu. Við vor-
um frekar nýbúin að kaupa hús,“
segir hann og segist hafa fengið
frest á lánum hjá bönkum.
„Ég vona að vinnan fari að aukast
smátt og smátt og að vinnan fari að
taka við sér aftur með haustinu. Svo
á eftir að koma í ljós hvaða hamlanir
ríkisstjórnin setur á ferðalög til og
frá landinu. Efnahagur fólks erlend-
is getur líka haft áhrif,“ segir hann.
„Nánast allt fyrirtækið mitt er nú
í 25% vinnu en hjá Kynnisferðum
vinna um 500 manns,“ segir hann.
Friðrik segir mikið um afbókanir
„Nei, mér finnst ég hafi tekist
nokkuð vel á við þetta. Það er nóg að
gera að vera með krakkana og svo er
ég líka í bæjarpólitíkinni. Ég er for-
maður bæjarráðs hér í Hveragerði
og það hefur verið mikið að gera
undanfarið; um tíma vorum við með
flest smit á landinu. Hér létust tveir
bæjarbúar, hjónin. Þau voru jörðuð
á miðvikudag og Hvergerðingar
mynduðu hér raðir sitt hvorum meg-
in við aðalgötuna og heiðruðu þau
þegar líkfylgdin keyrði eftir götunni.
Það var mjög átakanlegt að sjá,“
segir hann.
„Svo er ég farinn á flug með að
selja pottablóm á netinu. Systur
mömmu og mennirnir þeirra eiga
garðyrkjustöðina Flóru. Mér datt í
hug að senda fólki blóm heim og
setti upp í samstarfi við þau vef-
verslun með blóm undir nafninu
blomamarkadurinn.is. Við bjóðum
upp á heimsendingu. Nú er ég farinn
að ræða við fleiri garðyrkjustöðvar
til að sjá hvort þau vilja koma inn í
þetta. Ég keyri út sjálfur og er að
fara með þrjár sendingar á eftir til
Reykjavíkur.“
Þannig að það eru tækifæri í
kreppunni?
„Já, ég myndi segja það. Maður
þarf bara að finna þau. Ég hef aldrei
getað setið auðum höndum.“
en einnig séu margir ferðamenn sem
færa ferðir sínar fram á haustið.
„Margir sem afbóka segjast samt
ætla að koma seinna. Það veit bara
ekki hvenær. Þetta er algjör óvissa.“
Pottablóm heim að dyrum
Hvernig líður þér, veldur ástandið
þér kvíða og áhyggjum?
VIÐSKIPTASTJÓRI HJA KYNNISFERÐUM
„Ég hef aldrei
getað setið auð-
um höndum“
Friðrik Sigurbjörnsson notar tímann nú í atvinnuleysinu til að sinna bæj-
arpólitík í Hveragerði, vera með börnunum og selja pottablóm á netinu.
Morgunblaðið/Ásdís