Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.04.2020, Síða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.4. 2020
U
mræðan um kórónuveiruna
hleypir litlu öðru að.
Væri hún popplag trónaði hún
efst á sínum lista miklu lengur en
öll hin.
Töluverðar tölur og hneppast illa
Enn eru birtar tölur um „staðfest“ smit kórónuveiru
og hversu margir smitaðir hafi náð sér eftir staðfest-
ingu og hversu margir drógu stutta stráið.
Í meginatriðum stenst það sem gengið var út frá í
byrjun faraldurs að það yrðu einkum þeir sem komnir
væru á efri ár sem stæðu höllum fæti í vörn gegn veir-
unni, og eins þeir sem vegna undirliggjandi þátta
hefðu veikburða mótstöðu gegn henni.
Þetta reyndist óbrigðul regla, þótt hún, eins og aðr-
ar reglur, treystist í sessi vegna sinna undantekninga.
Það hefur lengi verið kennt að það væru undantekn-
ingarnar sem geirnegldu regluna, enda væru þær
hæfilega fáar.
Á því andartaki sem þetta er skrifað hefur 146.291
manneskja fallið fyrir krúnuveirunni um heiminn all-
an. Talan er ótrúlega nákvæm og sannar það í hennar
tilviki að þetta er ekki ein af hinum heilögu tölum.
Við vitum einnig að talnaverkið um „staðfest“ smit
er 2.173.432 á heimsvísu á miðjum föstudegi, og er
ekki endilega mjög vitlaust. Hún segir okkur þó lítið
um það hversu margir hafi smitast í raun.
Þegar tölunum tveimur er stillt saman, þessari um
staðfest smit og hinni um þá sem hafa dáið undir
merkjum veirunnar, þá hrópar það á okkur að tæp-
lega 7% þeirra sem hafa smitast (svo staðfest sé) hafi
dáið.
Væri sú raunin væri þessi faraldur miklu ömurlegri
en nokkur raunsæismaður hefur ætlað.
Það fá þó ekki allir að vera með
Í nálægum ríkjum eins og til dæmis Bretlandi og
sumum Norðurlandaþjóðum eru tölur um dána á
ábyrgð veirunnar einungis miðaðar við það sem gerist
á hinum opinberu sjúkrahúsum. Þeir sem deyja í
heimahúsum eða á stofnunum opinberra aðila eða
annarra eru ekki taldir með, þótt í þeim hópi öllum sé
hlutfall þeirra sem teljast til áhættuhóps einmitt með
því hæsta sem þekkist. En ein ástæða þess að þetta
dána fólk er ekki skráð með réttum hætti er sú, að
hvarvetna í heiminum eru mælingar á þeim sem
kunna að hafa smitast enn gerðar af vanefnum og
sums staðar eru þær enn í skötulíki. Smittalan, sem
þó er gagnleg, upplýsir ekki endilega hversu margir
hýsi veiruna í sínum skrokki eða hafi myndað mótefni
gegn henni.
Af hverju tókst svona til?
Flensa fer árvisst um heiminn og smitar gríðarlegan
fjölda fólks og hefur verið slegið á að 200-600 þúsund
manneskjur lifi ekki af fund sinn við flensuna á hverju
ári. Allar koma þessar flensur frá Asíu og hlýtur að
vera verðugt rannsóknarefni að leita leiða til að girða
fyrir það, eða að minnsta kosti fá einhverja tæka
skýringu á fyrirbærinu.
Þrátt fyrir framangreint árvisst mannfall hefur það
aldrei gerst áður að nánast allri heimssjoppunni hafi
verið skellt í lás vegna flensu. Þá krýndu bar skjótt
að, kom öllum heiminum í opna skjöldu. Þá virtist hún
svo illvíg til að sjá og dauðans alvara í raunverulegri
merkingu, að þjóðir „í okkar heimshluta“ þóttust ekki
eiga annars kost en að grípa til örþrifaráða. Nú er
mun meira um hana vitað en áður, þótt enn sé óþekkti
þátturinn stærri.
Við teljum okkur nú trú um, með réttu eða röngu,
að velflest heilbrigðiskerfi séu komin í færi til að geta
bjargað því sem má, þótt engin allsherjarlækning eða
uppræting veirunnar sé enn þekkt og bóluefni fjarri
því að vera innan seilingar. En almenningur þykist
skynja að náðst hafi, með hans fórnum og hjálp, að
tryggja að heilbrigðiskerfið geti nú lagst þannig á ár-
ar með flestum þeim sem veiran er hvað harðhentust
við, að sú hjálp geti oft dugað til þess að þeir sýktu
hafi betur.
„Það var ekki fyrr en eftir hrun sem
allir sáu það fyrir“
En myndin sem dregin var upp hér að framan, ásamt
fallandi kúrfum og lækkandi dánartíðni, er nú tekin
að beina sjónum margra að öðru. Sífellt fleiri gera sig
gildandi beggja vegna Atlantsála og telja nú að mjög
vafasamt hafi verið að setja svo drjúgan hluta at-
vinnulífs veraldar í sprengjubelti og í sumum tilvikum
nánast á sama andartaki að bera eld að kveikiþræði
þess.
Hið rétta í stöðunni hefði verið að mæla sérhvern
mann strax og sjá hvort hann bæri smit og einangra
þá ferðagarpa og gönuhlaupara en leyfa gömlu kyn-
slóðunum að halda áfram á gömludansaskrallinu í
Breiðfirðingabúðum veraldar engum til skaða. Þetta
er ein af þessum kenningum sem ganga algjörlega
upp í röksemdafærslunni, en eru samt tóm tjara.
Ástæða þess er sú að það var hvergi til á þessum
tímapunkti nægjanlegur fjöldi pinna, mælitækja og
kunnáttusamra úrlesara til að hefja þann tilvalda leik!
Finnum sökudólginn
Margir vilja hafa það svo, að nefndur skortur hljóti að
vera einhverjum að kenna og honum verði að ná. Þeir
verða þá helst að snúa sér að veirunni með athuga-
semdir af þeim toga. Það átti enginn von á þessum
ósköpum. Það má vera að Kína hafi fallið í freistni og
notað sér stöðu sina sem alræðisríki til að halda vondu
fréttunum fyrir sig lengur en hollt var fyrir heiminn
og reyndar að endingu þá sjálfa. Um þetta skal fátt
fullyrt. En jafnvel þótt heimurinn hefði fengið stað-
festar og öruggar fréttir einhverjum vikum fyrr hefði
hann samt verið óviðbúinn.
Og hvernig sem látið er nú, þá er langlíklegast að
menn hefðu látið segja sér það tvisvar að væntanleg
væri veira sem banna myndi öll böll, lokaði skólum,
leikskólum, líkamsræktarstöðvum, lokaði hverju hót-
eli, læsti girðingum knattspyrnuvalla, blési af Ólymp-
íuleika, eyðilegði afmæli Margrétar II. og Vigdísar og
kæmi Boris rúgbítrölli í bólið og eyðilegði það að 50
ára afmælisárgangur MR fengi að júbílera, árgangur
sem man ekki til þess að hafa látið neitt stoppa sig
fyrr en nú.
Pinna í seinustu nös
eftir aðeins tvö ár
Breski heilbrigðisráðherrann tilkynnti á blaðamanna-
fundi fyrir fjarstadda að hann væri sannfærður um
það, að í lok apríl hefðu menn náð þeim árangri að
geta nef- og kokmælt 100 þúsund Breta á dag.
Þvinguð forsjálni eða
klambrað í óþarfa
heimskreppu?
’Ýmsir eru vissir um eða telja sér trú umþað að þeir hafi síðustu vikur verið meðhitavellu, hnerra og höfuðverk, en ekki endi-lega alvörumerki um þá krýndu. En fengju
þeir bevís upp á hana væri það ígildi dipló-
matapassa.
Reykjavíkurbréf17.04.20