Vísbending - 19.01.2016, Blaðsíða 2

framh. afbls. 1
Talið er að verulegir fjármunir kunni að
hafa tapast vegna þessa. I öðrum tilvik-
um hafi greiðslur borist seint, en eitthvað
mun þó hafa skilað sér síðustu mánuði.“
Frá því að þetta er skrifað fyrir sjö
mánuðum hefur gengi rúblunnar fallið
um þriðjung gagnvart evrunni. Því er
auðvitað mjög óeðlilegt að láta eins og
Rússlandsmarkaður sé óbreyttur frá því
sem var árið 2014. Gengi rúblunnar hef-
ur hrunið um rúmlega helming á sama
tíma og olíuverð hefur lækkað samsvar-
andi. Vilhjálmur Bjamason alþingismað-
ur segir í grein í Vísbendingu síðastliðið
haust: „Það mun ekki ganga að selja
rússneskum almenningi innflutt matvæli
á sama verði í dollurum og áður, en það
þýðir tvöfalt verð í rúblum. Samdráttur í
kaupmætti almennings leyfir honum ekki
slíkan munað.“
Ástandið í Rússlandi
Aðgerðirnar eru liður í deilu sem spratt af
því að Rússar ákváðu að innlima Krím-
skaga og hafa stutt aðskilnaðarsinna í
austurhluta Ukraínu. Er þess skemmst
að minnast að þeir skutu niður flugvél í
farþegaflugi fyrir rúmu ári. Islendingar
studdu vopnasölubann og bann við
ferðalögum nokkurra olígarka sem Vest-
urlandaþjóðir hafa komið sér saman um.
Vilhjálmur sagði í áðurnefndri grein að
„rússneskir ráðamenn [ætli] að gera landið
sjálfbært um matvæli, með því að vernda
innlendan matvælaiðnað. Að slíkt sé gert
undir yfirskyni matvælaöryggis. Sú hug-
myndafræði kann að falla einkar vel að
Islendingum, sem styðja við innflutnings-
hömlur á landbúnaðarafurðir.“
Til upprifjunar um stjórnarhætd í
Rússlandi má minna á orð þáverandi for-
sætisráðherra á Hólahátíð 1999: „En það
mikla land Rússland með öllum sínum
náttúrukynstrum og kostum fær ekki not-
ið sín, því stjórnkerfið og efnahagslífið
nær ekki að þroskast og virðist um þessar
mundir einkum lúta lögmálum glæpalýðs
og eiturlyfjabaróna. Blóðpeningar þeirra
flæða um Evrópu og skapa þar ótta og
öryggisleysi. Menn sem engar leikreglur
virða, leitast við að þvo illa fengið fé sitt
í fjármálakerfum þjóðanna. Margir stjórn-
málaforingjar í Evrópu telja þetta mestu
ógnun sem nú sé við að eiga á Vesturlönd-
um.“
Sami maður sagði árið 2005: „Samstaða
vestrænna lýðræðisríkja innan NATO var
sú brjóstvörn sem villimennska kommún-
ismans brotnaði á. Heimsmyndin er nú
breytt. Þær hættur sem stafa að lýðræðis-
ríkjunum eru aðrar og margbrotnari en
áður. Hryðjuverkamenn og skálkaríkin
sem styðja þá eru ógn við frelsi okkar, líf
okkar og limi. Þörfin á samstöðu er engu
minni nú en áður.“
Sendiherra Bandaríkjanna á Islandi
blandaði sér í umræðurnar: „Bandaríkin,
líkt og ísland og aðrar þjóðir, hafa fund-
ið fyrir afleiðingum refsiaðgerðanna vegna
Okraínudeilunnar og gagnaðgerðum
Rússa. Við vitum að þessu fylgir kostnað-
ur. Sem dæmi má nefna að á milli áranna
2014 til 2015 minnkaði útflutningur frá
Bandaríkjunum til Rússlands stórlega
vegna refsiaðgerðanna, og varð landbún-
aðurinn fyrir mestum skakkaföllum.
Við sýnum því skilning að aðgerðirnar
hafa haft áhrif á íslenskan sjávarútveg og
vitum að þær geta haft þungbær áhrif á
sum byggðarlög á landsbyggðinni.“
Björn Bjarnason fv. alþingismaður og
ráðherra sagði fyrir nokkrum dögum í
færslu á vefsvæði sínu: „Rússar hafa komið
á fót sérstakri rangfærsludeild til að blekkja
Vesturlandabúa og stofna til illinda innan
einstakra ríkja. Stundum dettur manni
helst í hug að deildin standi að baki ýmsu
sem hér er sagt um ástandið í Okraínu og
hlut Rússa. Má þar nefna aðsendar greinar
sem birst hafa í Morgunblaðinu til stuðn-
ings málstað Rússa.
fslensk stjórnvöld hafa réttilega tekið
afstöðu með bandamönnum sínum innan
NATO gegn yfirgangi Rússa. Fyrirlitning
á alþjóðalögum er hættuleg ögrun ekki síst
fyrir smáríki. Varðstaða um virðinguna
fyrir þeim er grunnþáttur í utanríkisstefnu
íslands."
Kjarni málsins
Ekki er ástæða til þess að gera lítið úr þeim
vanda sem viðskiptadeilurnar við Rússa
hafa valdið. Rætur þeirra eru þó tvíþætt-
ar: Verðlækkun á olíu og hernaðaraðgerðir
Rússa. Eitt af því sem hefur verið upplýst
er að á útflutningi makríls til Evrópu-
sambandsins sé 20% tollur. Þetta hlýtur
að koma inn í myndina þegar menn meta
hvaða hag sjávarútvegurinn hefði af inn-
göngu íslands í sambandið.
„Rangfærsludeildin“ sem Björn Bjarna-
son nefnir svo kann að teygja anga sína til
Islands þó að ekkert verði fullyrt um það
hér. Engin ástæða er til þess að efast um að
ástandið hefur haft áhrif á tekjur margra
einstaklinga hér á landi og það kemur mis-
jafnlega niður eftir byggðalögum.
Miklu skiptir þó að rætt sé um stað-
reyndir málsins, en ekki látið eins og allt
myndi falla í ljúfa löð varðandi viðskipti
við Rússland, bara ef íslendingar skærust
úr leik og ryfu samstöðu vestrænna þjóða
gegn yfirgangi Rússa. Verðlækkun á olíu
undanfarna daga hefur ekki styrkt þeirra
stöðu, rúblan heldur enn áfram að falla í
takt við olíuverð. Q
2 VÍSBENDING • 2.TBL. 2016