Vísbending - 29.02.2016, Blaðsíða 4

Aðrir sálmar
Skapa fötin
Einn stærsti sigurinn í búsáhalda-
byltingunni svonefndu var að
karlar á Alþingi þurfa ekki leng-
ur að vera með bindi í fundarsal. I við-
skiptalífinu er svipuð þróun sýnileg. Fólk
mætir ekki endilega prúðbúið á stjórn-
arfundi eins og tíðkaðist fyrir nokkrum
árum. Rannsóknir virðast nú benda til
þess að þetta sé kannski ekki góð þróun.
Betri árangur í merkjavöru
I læknisfræði þekkist það vel að mörgum
sjúklingum batnar af því að taka pillur, ;
jafnvel þó að í þeim séu engin lyf. Það j
sem meira er, þeim batnar hraðar en i
þeim sem engin lyf fá. Ef menn trúa því |
að þeim muni batna er batinn skemmra ;
undan en ella.
Rannsóknir við nokkra bandaríska j
háskóla benda til þess sama. Fólk sem er j
með golfkylfu frá þekktum framleiðanda ;
stendur sig betur en þeir sem eru með j
alveg eins kylfu sem ekki er með vöru- ;
merki. Það sama átti við þegar skoðaður ;
var árangur á öðrum sviðum. Þeir sem
mæta í dýrum jakkafötum eða glæsileg-
um kjólum halda betri ræður en þeir sem
koma á rifnum gallabuxum.
Það sem meira var, menn þurftu ekki
endilega að nota merkjavöru heldur
bara halda að þeir væru að nota hana.
Arangur kylfinga batnaði um 20% þegar
þeim var sagt að pútterinn væri frá Nike, j
jafnvel þó að hann væri það ekki. Jafn- j
vel námsmenn sem fengu eyrnatappa í |
stærðfræðiprófi stóðu sig betur ef þeim I
var sagt að tapparnir væru frá 3M en ef j
þeir fengu ekki merkjatappa!
Þess vegna er það ekki endilega hjátrú j
þegar menn vilja alltaf vera í ákveðnum ;
fötum þegar þeir fara á mikilvæga fundi, j
eða halda ræður. Trúin á fötin veldur því
að sjálfstraustið er mikið og þeir standa i
sig betur en ella.
Merkið var munurinn
Þrír prófessorar, Frank Germann, við
Notre Dame háskóla, Aaron Garvey við
Háskólann í Kentucky og Lisa Bolton við
Penn State vildu í rannsókn sinni kanna
hve mikil áhrifin væru af merkinu einu.
„Auðvitað getur hönnun skipt máli, en í
okkar rannsókn notuðu allir sams kon-
ar kylfu og eyrnatappa. Eini munur-
inn var að við sögðum sumum að um
merkjavöru væri að ræða, en ekki öðrum.
Merkið gaf mönnum sjálfstraust", sagði
Germann. Munurinn var þó mismik- j
manninn?
ill eftir því hve góðir menn voru. Þeir
bestu græddu lítið á merkjavörunni. Þeir
þurftu ekki það sjálfstraust sem hún gaf
hinum sem ekki voru jafnlangt komnir.
Sambærilegar niðurstöður hafa tengst
öðru atferli starfsmanna. Þegar menn
halda að þeir séu í skapandi umhverfi
búa þeir til hluti sem þeir myndu ekki
gera í íhaldssömu fyrirtæki. Sami starfs-
maður er sagður frjórri þegar hann vinn-
ur fyrir Apple en IBM.
Niðurstaðan er því sú að umhverfið
hefur áhrif á starfsmenn og fólk sem not-
ar þekkta merkjavöru sem hefur jákvæða
ímynd stendur sig betur en hinir sem láta
sér nægja nafnleysur. Q
Máttur vanans
Af því sem sagt hefur verið um lélegt
viðurværi Islendinga, sóðaskap og
harða lífsbaráttu, sem byggir eingöngu
á líkamlegu erfiði, má ráða að vart er að
vænta háleitra hugsana hjá þessu frum-
stæða fólki, enda eru íslendingar hug-
lausir í eðli sínu. ... Við þetta bætist að
þótt beinast liggi við að álykta sem svo að
þeir myndu lifa miklu betra, notalegra og
þægilegra Iífi í öðrum löndum en föður-
landi sínu, þá eru þeir í enn meira mæli
en aðrar þjóðir þjakaðir af heimþrá. ...
Slíkur er máttur vanans og þægindanna
sem fylgja takmarkalausu frjálsræði sem
í þessu landi, því er nú verr og miður,
hefur í för með sér alltof mikla óreiðu
og dugleysi, eins og þegar er getið. Þetta
kemur jafnframt til af því að Islendingar
eru í eðli sínu sérlundaðir og þrjóskir.
Þeir vinna ekki nema þeir neyðist til þess
og eru svo fastheldnir á venjur landsins,
að þótt þeim séu sýndar betri aðferðir og
vinnubrögð eða fengin þægilegri áhöld
til að vinna með, fleygja þeir þeim frá sér
og halda sig þvermóðskufullir við fýrra
verklag.
Flestir eru hjátrúarfullir og svikulir og
hika ekki við að fremja meinsæri, jafnvel
gegn sínum nánustu ef fáein mörk eru í
boði. Þeir eru deilugjarnir og illviljaðir,
fláráðir og þrællyndir, óhófsamir, losta-
fullir og saurlífir, svikulir og þjófóttir.
Hvaða ódyggða er ekki að vænta hjá
fólki sem dvelst á eyðilegu landi og
stundar sjó í ótakmörkuðu sjálfræði, án
aðhalds samviskunnar, eftirlits og utan-
aðkomandi aga? Fyrir vikið komast þeir
upp með að seðja taumlausar fysnir sínar
án viðurlaga og við það bætist hve ákaft,
stöðugt og almennt þeir sinna drykkju-
skapnum,sem er frjósöm móðir allra
lasta. ...
Prestastéttin er til einskis nýt. Flestir
prestar eru fákunnandi, hafa ekkert lært
og sjaldan komist lengra en í gegnum
dómkirkjuskólana. Þeir eru naumast
læsir á latínu. Þar að auki eru þeir lítil-
mótlegir og svo sólgnir í brennivín að
fram úr hófi gengur og er til háborinn-
ar skammar. ... Oft er það líka svo að
kennimaður jafnt sem kirkjugestir eru í
svo slæmu ástandi áður en athöfnin hefst
að hætta verður við hana.
Johann Andersen: Frásagnir af Islandi
1746. bj
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Netfang: benedikt@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
4 VÍSBENDING • 8. T B l . 2016