Vísbending - 17.08.2016, Blaðsíða 1

ÍSBENDING
yikurit um viðskipti og efnahagsmál
17. ágúst 2016
28 . tölublað
34. árgangur
ISSN 1021-8483
Ovænt vaxtalækkun
Nú hefur Seðlabankinn loks
ákveðið að lækka stýrivexti
um 0,5%. Ekki er hægt að
segja annað en að lækkunin hafi kom-
ið nokkuð á óvart því að ekki er að sjá
að langtímahorfur hafi breyst mikið frá
seinustu ákvörðun bankans. I 27. tbl.
Vísbendingar var bent á það innlend
verðbólga, sem er sá hluti sem vextirn-
ir hafa helst áhrif á er um 3% og verð-
hækkanir á húsnæði reyndar enn meiri.
Bankinn gerir hins vegar ráð fyrir því að
verðhækkanir á næstu mánuðum verði
minni er hann gerði áður ráð fyrir. Sú
spá virðist einkum byggð á því að gengi
krónunnar haldi áfram að hækka.
Rökstuöningur
I fréttatilkynningu peningastefnunefndar
er ákvörðunin skýrð með því að verð-
bólga hafi haldist lág og bankinn spáir
því að hún geti lækkað enn. Horfur eru á
„að hagvöxtur í ár verði nokkru meiri en
spáð var í maí, eða 4,9%, og gert er ráð
fýrir áframhaldandi örum vexti á næsta
ári. Þrátt fýrir miklar launahækkanir og
aukna framleiðsluspennu hefur verð-
bólga haldist undir markmiði um tveggja
og hálfs árs skeið.“
Skýringarinnar á lágri verðbólgu er að
leita í viðskiptakjarabata, lítilli alþjóð-
legri verðbólgu, aðhaldssamri peninga-
stefnu og hækkun gengis krónunnar.
Þar vegur síðasti þátturinn þyngst, þó
að auðvitað séu þeir tengdir innbyrðis.
Gengi krónunnar hefur hækkað töluvert
að undanförnu þrátt fýrir mikil gjaldeyr-
iskaup Seðlabankans (sjá mynd 3). Utliti
er fýrir að gengi krónunnar haldist áfram
að styrkjast á næstunni. Samkvæmt spá
bankans mun raungengið hækka á næstu
misserum. Gangi þær eftir hefur gengi
krónunnar gerbreyst, einkum ef litið
er til raungengis miðað við laun. Þetta
þýðir að launahækkanir hafa verið mun
meiri á Islandi en í nágrannalöndunum
á sama tíma og gengi krónunnar styrkist.
Slíkar breytingar hafa áhrif til hins verra
á samkeppnisstöðu íslenskra fýrirtækja,
en lífskjör almennings batna meðan sú
hækkun endist.
Hættur framundan
Seðlabankinn telur að verðbólga verði
undir markmiði fram á næsta ár. Sam-
kvæmt spá bankans (mynd 2) mun
verðlag hækka þegar innflutningsverðlag
hættir að lækka og áhrif gengishækkun-
ar fjara út. Samkvæmt spánni fer verð-
bólgan hæst í 4,0% og lækkar svo á ný.
Nefndin bætir því við að „hækki geng-
ið áfram verður hún að öðru óbreyttu
minni en grunnspáin gerir ráð fýrir.“
Samkvæmt spánni á mynd 1 virðist
einmitt vera gert ráð fýrir þessu í mati
bankans á raungengi. Bankinn viður-
kennir að ytri aðstæður hafl verið hag-
stæðar en þó hafi peningastefnan leitt
til minni verðbólgu og nýlega til þess
að verðbólguvæntingar eru nálægt verð-
bólgumarkmiðinu. Stjórnmálamenn eru
nú í kosningaham og keppast við að lofa
auknum útgjöldum og því er hætta á að
enn aukist við þenslu. Skortur er á íbúð-
um og miklar framkvæmdir fýrirhugaðar
í hótelbyggingum. Því er hætt við að enn
verði aukið við þensluna. Þó að vextir
séu mun hærri hér á landi en í nágranna-
löndum er líklegt að vaxtalækkunin auki
á undirliggjandi þrýsting.
Hættan er sú að um tíma verði verð-
lagi haldið niðri af samkeppni frá erlend-
um vörum, en hætt er við að komi að því
að íslensku fýrirtækin verði að gefa eftir
og segja upp starfsfólki. Líklegt er að at-
vinnuleysi verði hjá ákveðnum hópi fólks
meðan flytja þurfi inn vinnuafl í störf í
byggingariðnaði og ferðaþjónustu.
Mikill forði
Seðlabankinn hefur verið að sanka að
sér gjaldeyri undanfarin misseri. Þetta er
eðlilegt í aðdraganda losunar hafta. Kaup
bankans hafa sem fýrr segir spornað við
hækkun á gengi krónunnar, en spurning
er hve lengi slík uppbygging gjaldeyris-
forða geti haldið áfram. Hætti bankinn
að kaupa gjaldeyri er líklegt að gengi
framh. á bls. 2
IVextir Seðlabankans voru
lækkaðir, þrátt fýrir að
bankinn telji ólíklegt að
verðbólga haldist lág.
\ Spurningin er hve lengi O Hvaða áhrif hefur vaxandi: , 4 Bændasamtökin vilja leyfa
: # l geng> krónunnar heldur yj fjöldi kvenna í stjórnum I * 3f umræður, þó að þær séu
: áfram að styrkjast. fýrirtækja? Góð, slæm eða • heimskulegar dylgjur um
engin? hag neytenda.
VÍSBENDING • 28. TBL. 2016 1