Vísbending - 17.08.2016, Blaðsíða 4

framh. afbls. 3
af Rannsóknarmiðstöð um stjórnarhætti
við Háskóla Islands) kom fram að hugs-
anlega ætti menntun eftir að hafa áhrif til
breytinga, þar sem það væri alþjóðleg leimi
að fleiri konur væru að útskrifast úr háskól-
um og víða, eins og hér á landi, fleiri konur
en karlar sem útskrifast úr háskólum. En
það tekur tíma að hafa áhrif. Reynslan og
lærdómurinn af því að hafa konur í stjórn-
um mun jafnframt leiða til þess að það verð-
ur sjálfsagt.
Að opna svarta kassann
Umræðan um kynjakvóta hefur hugsanlega
haft áhrif á umræðuna um stjórnarhætti al-
mennt, allavega er það skoðun Huse og fé-
laga. Þau benda á að umræðan um leiðbein-
ingar um stjórnarhætti hefur hingað til verið
ríkjandi en umræðan um kynjakvótann hafí
breytt umræðunni um stjórnarhætti. Þetta
er kannski ekki niðurstaða rannsókna en
ýmislegt bendir til þess að svo kunni að vera,
jafnvel hér á landi. Tökum dæmi.
Leiðbeiningarnar um stjórnarhætti
snúast um sjálfstæði stjórnarmanna og
um óháða stjórnarmenn og hæfi stjórnar-
manna á meðan umræða um kynjakvóta
hefur snúist um hæfni stjórnarmanna og
framlag þeirra til stjórnarinnar. Viðhorf
fjármálafræða eru leiðandi í leiðbeiningum
um stjórnarhætti á meðan umræðan hef-
ur meira verið um stefnumörkun varðandi
kynjakvóta. Otgangspunkturinn er fyrir-
tækið frekar en hluthafinn í umræðu um
kynjakvóta. Umboðsmannakenningin er
undirliggjandi í leiðbeiningum um stjórn-
arhætti á meðan áherslan er á kenningar
um skilvirkni hópa í umræðunni um kynja-
kvóta. Þá er hlutverkið eftirlit, yfirstjórn og
áhættustýring í leiðbeiningum um stjórn-
arhætti þegar hún snýst meira um nýsköp-
un, markvirkni og skilvirkni í kenningum
um hópa. Fleira mætti telja til sem endur-
speglast í umræðunni, annars vegar um
leiðbeiningar um stjórnarhætti og hins vegar
um kynjakvóta. Aðalatriðið er að umræðan
er orðin þroskaðri en áður. Það eru kannski
mestu og bestu áhrifin sem konur gám haft
á góða stjórnarhætti.
Umræða um góða stjórnarhætti hefur
verið mjög takmörkuð, bæði hvað varðar
innihald og magn. Lengi vel var talað um
stjórnir sem „svarta kassann“ í fýrirtækja-
rekstrinum af því að lítið var vitað um hvað
fór þar fram. Það hefur breyst á undan-
förnum árum með mörgum ágætum rann-
sóknum og menntun á sviði stjórnarhátta.
Stjórnarmenn eru meira að segja farnir að
ræða hlutverk sitt af alvöru og gera sér grein
fýrir að allar stjórnir eiga ekki að vinna al-
veg eins heldur er það háð fýrirtækinu og
aðstæðum hvað hlutverkið er. Engu að síður
er umræða sem byggð er á mjög takmörk-
uðum kenningum eins og umboðsmanna-
kenningu ekki líkleg til þess að leiða til
breytinga á góðum stjórnarháttum. Reyndar
má segja að afleiðingar af slíkum hugsunar-
hætti, sem kemur t.d. fram í ofurlaunum
stjórnenda, séu ekki líklegar til þess að auka
árangur fýrirtækja eða velsæld samfélagsins.
Að einhverju leyti hefur hins vegar umræð-
an um kynjakvóta útvíkkað umræðuna um
góða stjórnarhætti.
Klappað fyrir þekkingu
Konur hafa hlutverk og áhrif í stjórnum,
að öllum lfkindum til hins betra þó að það
komi ekki endilega fram í rekstri eða árangri
fýrirtækja. Umræðan um konur í stjórnum
hefur vakið upp áhuga á góðum stjórn-
arháttum, af hverju þeir eru mikilvægir og
í hverju þeir felast. Það er kominn tími á að
rannsaka áhrif kvenna á stjórnir og stjórn-
un fýrirtækja hér á landi svo að ísland geti
áfram byggt á því góða orðspori sem landið
hefur þegar kemur að jafnrétd kynjanna,
hæfni einstaklinga og samvinnu liðsheildar-
innar. Og það má vel víkingaklappa fýrir
þvílQ
Vér einir vitum
Formaður Bændasamtakanna tilkynnti
nýlega að hann gæti náðarsamlegast hugs-
að sér að leyfa innflutning á geitaostum,
vegna þess að þeir væru ekki framleiddir
á íslandi. Sami formaður skrifaði í Bœnda-
blaðið:
„Samtök innflutningsfýrirtækja, sem
kalla sig Félag atvinnurekenda, hafa feng-
ið ótrúlega mikið pláss í umræðu um
landbúnað. Það er skrítið því að þeirra
hagsmunir felast ekki öðru en að búvöru-
framleiðsla og önnur framleiðsla sé sem
minnst svo að þessi fýrirtæki hafi meira
að gera við að flytja inn. Þeim er auðvitað
frjálst að tjá sig eins og öðrum en menn
verða að muna að þeir eru ekki óháðir
álitsgjafar, heldur eru þeir að berjast fýrir
ákveðnum hagsmunum.“
Hér víkkar formaðurinn út heimildir
sínar þannig að nú mega menn líka tjá sig,
jafnvel innflytjendur. Hann heldur áfram:
„Nú síðast kallaði framkvæmdastjóri
samtakanna kröfuna um heilbrigð og heil-
næm matvæli viðskiptahindrun. Ætli allir
neytendur séu sammála því? Það held ég
ekki því að velvilji neytenda er sannarlega
mikill gagnvart íslenskum landbúnaði og
þeirri einstöku sérstöðu sem hann býr yfir
í formi hreinleika, banni við notkun vaxt-
arhvetjandi efna, óverulegri notkun sýkla-
lyfja og eiturefna.“
Hér heldur formaðurinn fram kenn-
ingu sem formaður eins stjórnmálaarms
Bændasamtakanna hefur lagt áherslu á.
Utlend matvæli eru óheilnæm, óhrein og
innihalda eiturefni.
Þegar líður á greinina fatast formann-
inum flugið: „Landbúnaðurinn er ekki
einkamál bænda, enda framleiðir hann
mat sem allir þurfa á að halda.“ Þessi
setning er varla ásættanleg í ljósi þess að
allir vita að búnaðarsamningar ganga út á
samninga bændaforystunnar við sjálfa sig.
Hann heldur áfram: „Það hefði verið
betra ef ríkið hefði mætt betur undirbú-
ið.“ Til hvers? Bændaforystan var búin
að skrifa samninginn. Allt sem þurfti var
undirritun landbúnaðar- og fjármálaráð-
herra sem var auðsótt.
f lok greinarinnar fá svo þeir bændur
sem hafa leyft sér að gagnrýna samning-
ana ádrepu, en svo föðurlega leiðbeiningu.
Þeir ættu að berjast fýrir hærra afurðaverði
sem skiptir „meira máli en deilur um
skiptingu ríkisstuðnings.“ bj
Ritstjóri og ibyrgðarmaður: Bcnedikt Jóhanncsson
Útgefandi: Heimur hf., Botgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Netfang: benedikt@heimur.is.
Prentun: Heimut. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
4 VÍSBENDING • 28.TBL. 2016