Vísbending - 28.11.2016, Blaðsíða 3

á svipuðum slóðum og við Islendingar og
hjá Bretum var hlutfallið um 7,7% sem er
eilítið hærra en hér á landi.
Framleiöni 30% minni á
íslandi
Tölur OECD gefa til kynna að ísland
standi ágætlega í samfélagi þjóðanna
m.t.t. þeirra fjármuna sem varið er til heil-
brigðismála á mann á hverju ári. I hlut-
falli við verga landsframleiðslu vantar þó
herslumuninn að við stöndum jafnfætis
toppþjóðunum eins og frændum okkar
Dönum, Norðmönnum og Svíum. En út-
gjöldin segja þó ekki nema hálfa söguna.
Það sem hlýtur að skipta mestu máli er
sú þjónusta sem fæst fyrir fjármunina þ.e.
framleiðnin.
Ein af meginniðurstöðum McKinsey-
skýrslunnar svokölluðu fyrir Island frá ár-
inu 2012 er sú að lág framleiðni vinnuafls
sé dragbítur á íslenskt atvinnulíf, ekki síst
í innlenda þjónustugeiranum þ.m.t. opin-
berri þjónustu. Framleiðnin í innlendum
þjónustugreinum hér á landi er talsvert
undir meðaltali grannríkja okkar á meðan
framleiðni í auðlindatengdum greinum
eins og fiskveiðum er mikil. f heild mæld-
ist framleiðni um 20% minni á íslandi en
að meðtaltali í Skandinavíu og Bretlandi.
Ef tölur eru færðar á jafnvirðisgengi kem-
ur í ljós að framleiðnin er um 30% lægri
eins og fram kom í nýlegri skýrslu frá Við-
skiptaráði Islands.
ISBENDING
V
Mynd 1. Útgjöld á mann vegna
heilbrigðismála
12,000
10,000
■Greitt af hinu opinbera
; *.!: 1511 i * ?
-» T V •« “l
Greitt af einkaaöilum
lllllllllllil
s <2
<n £ o 2 2 o o _
" " s B i "■ * § 2 8 S 2 8 O O O
S! * ”• •- *. B. | g S 8 2 S 8
” r r' ^ 5 8 q q
llllllllli
C 8 i
Tölur frá árinu 2015 í USD á jafnvirðisgengi (PPP)
Heimild: OECD Health Statistics 2016
Mynd 2. Þróun heilbrigðisútgjalda á
tveimur tímabilum
■2009-2013 (/)
-7.5
i á'/////// #///// *#$ s
O O * $ ^ ^ ^ ^ ^
Árleg raunbreyting á mann í %, 2005-2009 og 2009-2015 Heimild: OECD Health Statistics 2016
r
Mynd 3. Utgjöld hins opinbera til
heilbrigðismála hjá OECD-ríkjum
Eru aukin útgjöld
töfralausnin?
McKinsey skýrslan gefur mikilvæga vís-
bendingu um að við Islendingar séum ekki
nægjanlega samkeppnishæfir þegar kemur
að nýtingu fjármuna í innlendum þjón-
ustugreinum. Böndin beinast því óneitan-
lega að þessum þætti í tengslum við heil-
brigðiskerfið, ekki síst þar sem útgjöld til
málaflokksins virðast vera á nokkuð góðu
róli í samanburði við grannþjóðir okkar.
Oft er nærtækast að benda á skort á
fjármunum þegar leysa þarf vandamál í
opinberum rekstri. Yfirstjórnendur hjá
heilbrigðisstofnunum eru oft fagmenntað-
ir heilbrigðisstarfsmenn og eiga á hættu að
sitja beggja megin borðs þegar kemur að
nauðsynlegri hagræðingu innan heilbrigð-
iskerfisins. Engu að síður hlýtur að koma
að því að kerfið gangi sér til húðar og frétt-
ir bera með sér að ástandið sé víða orðið
mjög slæmt.
Á árinu 2008 birtist viðtal við núver-
andi landlækni í Læknablaðinu sem varpar
kannski ákveðnu ljósi á þau vandamál sem
við er að glíma í heilbrigðiskerfinu (land-
læknir var þá sjúkrahússtjóri Karolinska
Hlutfall af vergri Iandsframleiðslu árið 2015 Heimild: OECD, Health Expenditure and Financing
sjúkrahússins í Stokkhólmi). Orð hans
benda jafnframt sterklega til þess að auknir
fjármunir muni ekki leysa öll vandamál. I
viðtalinu segir orðrétt:
„Tökum lítið dæmi. Sjúklingur sem
kemur inn á bráðamóttöku hittir fyrst
starfsmann í mótttöku og svarar nokkrum
spurningum. Síðan hittir hann sjúkraliða,
þar á eftir hjúkrunarfræðing og loks lækni.
Þetta tekur kannski tvo klukkutíma og á
þeim tíma er búið að spyrja sjúklinginn
sömu spurninganna allt að fjórum sinnum.
Ekkert hefur í raun gerst enn þá.“
Jafnframt kemur fram að heilbrigð-
iskerfið hafi ekki notfært sér kunnáttuna
sem sé til staðar í öðrum atvinnugreinum
við hagræðingu og framleiðni að mati
landlæknis.
Þegar öllu er á botninn hvolft hlýt-
ur að vera forgangsmál að ryðja úr vegi
gömlum vinnubrögðum, bæta vinnuferla
og nýtingu fjármuna. Margir binda vonir
við að nýtt sjúkrahús muni skapa aukna
möguleika í þessu sambandi, en það er þó
ekki sjálfgefið nema ráðist verði í heildar-
endurskoðun á kerfinu. Q
VÍSBENDING 38. TBL. 2016 3