Fjölrit RALA - 15.08.1994, Blaðsíða 35

33
Könnuð hafa verið áhrif mismunandi loftræstikerfa á gasmengun í fjósum. Kerfi sem
soga loftið út um haughús geta minnkað gasmengun að því tilskildu að smíðaðir séu
stokkar undir fjósinu endilöngu. Þá þurfa afköst loftræstiviftanna að vera töluvert meiri
en að öðru jöfnu (Sállvik o.fl., 1973). Vegna kostnaðar eru þessi kerfi að jafnaði ekki
notuð í fjósum. Þó kemur til greina að uppfylla lágmarksloftræstiþörf með þeim (Petersen
og Petersen, 1979).
LOKAORÐ
Hér hafa verið teknar saman innlendar og erlendar rannsóknaniðurstöður um áhrif
mismunandi fjósgerða á afurðir og velferð kúa ásamt vinnuþörf og vinnuálagi við
gripahirðingu. Bornar hafa verið saman tvær meginfjósgerðir, básafjós og
lausagöngufjós, og ljóst er að legubásafjós hafa marga kosti fram yfir básafjós með tilliti
til ofangreindra atriða. Kröfur neytenda og opinberra aðila í nágrannalöndunum hvetja
einnig til að notuð verði húsvistarform sem byggja á sem mestu frjálsræði gripanna og
lfklegt er að sú þróun nái einnig hingað áður en langt um líður. Ef við ætlum að
markaðssetja íslenskar landbúnaðarafurðir undir vistvænum merkjum þurfum við að geta
tryggt að aðbúnaður húsdýra hérlendis sé að minnsta kosti jafngóður og hann er í helstu
samkeppnislöndum okkar. Það kallar á vandaðar byggingar sem taka fullt tillit til allra
þarfa gripanna.
Sáralítið er til af innlendum rannsóknum á þessu sviði og því er erfitt að staðfæra
erlendar rannsóknaniðurstöður. Telja má víst að einfaldar rannsóknir á sjúkdómatíðni og
frjósemi kúa við mismunandi aðbúnað geti leitt til verulegra framfara. Sama er að segja
um aðbúnað kálfa og geldneyta, en varast ber að nota nyt kúa og vaxtarhraða geldneyta
sem mælikvarða á velferð gripanna. Endumýja þarf gamlar tölur um vinnuþörf við
hirðingu nautgripa og leita verður leiða til að minnka vinnuálag starfsfólks. Allar
rannsóknir á húsvist nautgripa þurfa í auknum mæli að taka tillit til hönnunar og útfærslu
lausagöngufjósa og sérstaklega mikilvægt er að afla gagna til hagrænna útreikninga, bæði
á föstum og breytilegum kostnaði við mismunandi húsvistarform.