Skessuhorn - 25.03.2020, Side 10

MIÐVIKUDAGUR 25. MARS 202010
Fimm sýktir af
Covid-19
VESTURLAND: Í gær
fengust þær upplýsingar frá
aðgerðastjórn Almannavarna
á Vesturlandi að fimm ein-
staklingar í landshlutanum
voru sýktir af Covid-19. Þrír
eru í Borgarnesi og tveir í
Stykkishólmi. Smitið er tal-
ið hafa borist í landshlutann
með fólki sem var erlendis.
Því var ekki um að ræða svo-
kallað innanlandssmit. Þess-
ir einstaklingar eru nú all-
ir í einangrun, en einn að
auki í Stykkishólmi. Alls var
281 einstaklingur í sóttkví í
gær á Vesturlandi. Á landinu
öllu hafði á sama tíma verið
greind 648 smit. 597 voru í
einangrun og 13 á sjúkrahúsi.
8205 einstaklingar á landinu
öllu voru í gær í sóttkví. 51 er
batnað eftir að hafa veikst af
veirunni. -mm
Aðgerðastjórn
fundar daglega
Hér á Vesturlandi er starf-
andi aðgerðastjórn vegna Co-
vid-19 faraldursins og heyr-
ir hún undir Almannavarna-
nefnd Vesturlands. Emil Sig-
urðsson er starfsmaður að-
gerðastjórnar í hálfu starfi.
Í aðgerðastjórn sitja Þórir
Bergmundsson svæðissótt-
varnarlæknar á Vesturlandi,
Jóhanna Fjóla Jóhannesdóttir
forstjóri HVE, en auk þeirra
fulltrúar frá lögreglu, björg-
unarsveitum og Rauða krossi
Íslands. „Við fundum nær
daglega í aðgerðastjórn vegna
Covid-19 veirunnar. Höf-
um nú fundað fimmtán sinn-
um,“ sagði Emil í samtali við
Skessuhorn á mánudaginn.
-mm
Kona látin af
völdum Co-
vid-19
Íslensk kona lést á smitsjúk-
dómadeild Landspítala á
mánudaginn af völdum Co-
vid-19 sjúkdómsins. Hún
var liðlega sjötug að aldri og
hafði glímt við langvarandi
veikindi, að því er fram kem-
ur í tilkynningu á vef Land-
spítalans. Er þetta fyrsta
dauðsfallið á Landspítala af
völdum Covid-19 sjúkdóms-
ins, en í síðustu viku lést ástr-
alskur ferðamaður um fertugt
á Heilbrigðisstofnun Norð-
urlands á Húsavík. Hann var
smitaður af veirunni og var
Covid-19 sjúkdómurinn að
öllum líkindum banamein
hans. -kgk
Covid 19
Forystufólk Ríkisstjórnar Íslands
kynnti á laugardag fjölþættar að-
gerðir í fyrsta áfanga stjórnvalda til
að bregðast við áhrifum heimsfar-
aldurs kórónuveirunnar. Áætlað er
að aðgerðirnar í heild kosti ríkissjóð
um 230 milljarða króna, eða tæp-
lega 8% af landsframleiðslu. Að-
gerðirnar eru þríþættar og miða að
því að tryggja afkomu fólks og fyrir-
tækja, verja grunnstoðir samfélags-
ins og skapa öfluga viðspyrnu fyr-
ir efnahagslífið. Aðgerðirnar eru í
stórum dráttum þessar:
Ríkið greiðir allt að 75% launa •
fólks næstu mánuði.
Ríkisábyrgð á brúarlánum til •
fyrirtækja.
Frestun og afnám opinberra •
gjalda.
Ferðaþjónusta styrkt sérstak-•
lega.
Sérstakur barnabótaauki með •
öllum börnum greiddur í vor.
Heimild til úttektar séreignar-•
sparnaðar.
Endurgreiðsla virðisaukaskatts •
vegna framkvæmda.
Framkvæmdum flýtt og fjár-•
fest í tækniinnviðum.
Verja afkomu heimila og
fyrirtækja
Það voru Katrín Jakobsdóttir for-
sætisráðherra, Bjarni Benedikts-
son fjármála- og efnahagsráðherra
og Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðherra
sem kynntu aðgerðirnar í Hörpu á
laugardag. Í upphafi ávarpaði Katr-
ín landsmenn og sagði meðal ann-
ars: „Óvissan er mikil. Við höfum
upplifað að lönd á borð við Banda-
ríkin, Kanada og fjölmörg Evrópu-
lönd hafa lokað landamærum sín-
um. Um áhrif veirunnar finnum við
öll í okkar nánasta umhverfi. Veir-
an hefur ekki einvörðungu áhrif á
efnahagslífið heldur tilveru okk-
ar allra,“ sagði Katrín. Hún seg-
ir að stjórnvöld horfi nú til næstu
vikna og mánaða með það aðgerða-
plan sem nú er kynnt. „Þær efna-
hagslegu aðgerðir sem við ráðumst
strax í felast í að verja afkomu fólks
og fyrirtækja, vernda grunnstoðir
samfélagsins, svo sem á sviði heilsu-
gæslu, skóla og almannavarna og
löggæslu, en um leið ætlum við að
veita viðspyrnu til að komast sem
best út úr tímabundnum þrenging-
um.“ Rakti hún þau frumvörp sem
þingið hefur þegar afgreitt og fel-
ast í greiðslu launa fólks í sóttkví
og laun vegna skerts starfshlut-
falls. Síðartöldu lögin gilda út maí-
mánuð en verða framlengd ef þarf.
Þá sagði hún að Seðlabankinn hafi
lækkað vexti og breytt bindiskyldu
fjármálastofnana en þær breytingar
miða að fjármálastofnanir geti veitt
auknu súrefni út í fyrirtækin. Allt
miðast við að verja störf og verð-
ur m.a. gert með því að fyrirtæki
í rekstrarvanda geti fengið brúar-
lán. Þá verður sérstakur barnabóta-
auki greiddur út á vormánuðum og
verður hann tekjutengdur en skatt-
frjáls. Heimild verður gefin út til að
fólk geti tímabundið tekið út sér-
eignasparnað. Loks rakti Katrín að
opinberum framkvæmdum upp á 20
milljarða króna verði flýtt.
Stærstu efnahagsað-
gerðir frá upphafi
Bjarni Benediktsson fjármálaráð-
herra rakti næst áhrif þessara að-
gerða stjórnvalda og sagði þær
án hliðstæðu að umfangi. Nefndi
Bjarni að þjóðin stæði fyrir tvíþætt-
um vanda, það er efnahagsvanda og
heilbrigðisvá. „Okkar hlutverk er að
koma með aðgerðir sem verja störf
og tryggja afkomu heimilanna. Það
eru margir sem hafa miklar áhyggj-
ur. Okkar mat er að betra sé að gera
meira en of lítið. Aðgerðirnar sem
við nú kynnum er ætlaðar til að
létta áhyggjum af fólki og við vilj-
um huga að heilsu og framfærslu-
getu fjölskyldna í landinu,“ sagði
Bjarni.
Fram kom í kynningu fjármála-
ráðherra að aðgerðir stjórnvalda
muni veita öflugt mótvægi við efna-
hagsáhrif vegna Covid-19. „Þær
miða fyrst og fremst að því að verja
störf og auðvelda heimilum og fyr-
irtækjum að takast á við það tíma-
bundna tekjutap sem þau kunna að
verða fyrir. Í ljósi minnkandi um-
svifa munu stjórnvöld í krafti hluta-
starfaleiðarinnar greiða allt að 75%
launa starfsfólks sem lækkar í starfs-
hlutfalli, að hámarki 700 þúsund
kr., og gera þannig launafólki og
atvinnurekendum kleift að halda
ráðningarsambandi. Úrræðið gild-
ir næstu tvo og hálfan mánuð en
reynslan af úrræðinu verður endur-
metin í maí nk. Fyrirtækjum verður
gefinn kostur á að fresta greiðslum
opinberra gjalda til næsta árs til að
bæta lausafjárstöðu í atvinnurekstri
og gistináttaskattur verður afnum-
inn til ársloka 2021. Útlánasvigrúm
verður aukið með lækkun banka-
skatts og ríkisábyrgð á lánum til líf-
vænlegra fyrirtækja, sem er ætlað að
auðvelda þeim að standa í skilum,
sérstaklega vegna launagreiðslna.
Með því að hjálpa fyrirtækjum að
standa í skilum og viðhalda ráðn-
ingarsambandi launafólks og vinnu-
veitenda má stytta þann tíma sem
fyrirtæki þurfa til að ná viðspyrnu
á ný.“
Aðgerðir í
þágu heimilanna
Fram kom í máli ráðherranna að
afkoma heimilanna sé í brenni-
depli aðgerðanna. Þegar hafa verið
tryggðar greiðslur til fólks í sóttkví
sem er grundvallaratriði til að hjálpa
fólki við að taka ábyrgar ákvarðanir
til að draga úr útbreiðslu veirunnar.
Hlutastarfaleiðinni er ætlað að verja
störf og afkomu fólks við þrenging-
ar á vinnumarkaði. Einnig verður
veitt heimild til að taka út séreign-
arsparnað að hámarki 800 þúsund
krónu á mánuði í 15 mánuði og end-
urgreiðslur vegna viðhaldsvinnu við
heimili og frístundahúsnæði hækk-
aðar úr 60% í 100%. Að auki verð-
ur endurgreiðsluúrræðið útvíkkað
til heimilisþjónustu og tekin upp ný
heimild fyrir þriðja geirann svokall-
aða, sem nær m.a. til almannaheilla-
og íþróttafélaga, til endurgreiðslu
virðisaukaskatts vegna vinnu fólks
við byggingaframkvæmdir á þeirra
vegum. Loks verður greiddur út
sérstakur barnabótaauki 1. júní 2020
með öllum börnum undir 18 ára
aldri. Foreldrar með lægri meðal-
tekjur en 927 þús. kr. á mánuði árið
2019 fá 40 þús. kr. á hvert barn og
aðrir 20 þús kr.
Fjárfestingaátak
Farið verður í sérstakt 20 milljarða
króna fjárfestingarátak árið 2020,
þar sem hið opinbera og félög þess
setja aukinn kraft í samgöngubæt-
ur, fasteignaframkvæmdir og upp-
lýsingatækni, auk þess sem fram-
lög verða aukin í vísinda- og ný-
sköpunarsjóði. Fram kom á fundi
ráðherranna að inntak þess átaks
verði nánar kynnt innan skamms.
Efnahagsváin langlífari
en heilbrigðisváin
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðherra
mælti síðastur af ráðherrunum
þremur. Hann reyndi að stappa
stálinu í landsmenn. „Við stöndum
öll saman. Vissulega er þetta heil-
brigðisvá, en við munum komast
hraðar í gegnum þetta en margar
aðrar þjóðir. Ennþá erum við ekki
komin ofarlega í brekkuna sem
bíður okkar, en okkur ber að sýna
strax ákveðið frumkvæði með því
að bregðast við þeirri efnahagsvá
sem við sjáum fyrir okkur með-
al annars vegna viðbragða ann-
arra landa. Efnahagsváin verður
langvinnari en sú heilbrigðislega.
Heimurinn verður ekki á sama rófi
og áður og þessi veira og afleið-
ingar hennar mun breyta mörgu
í samskiptum þjóða. Okkar hlut-
verk nú er því að búa til verkefni,
skapa ný störf. Sveitarfélög munu
auk þess bregðast við og fresta
greiðslu fasteignagjalda. Allir taka
höndum saman, en okkar fyrstu
viðbrögð eru að skapa grundvöll
til að fyrirtæki og heimili taki rétt-
ar ákvarðanir í ljósi aðstæðna og
þessara breytinga,“ sagði Sigurður
Ingi Jóhannsson í ávarpi sínu.
Í lok blaðamannafundar ráð-
herranna fór Björn Brynjólfur
hagfræðingur ríkisstjórnarinnar
yfir umfang þeirra aðgerða sem
stjórnvöld hafa nú þegar ákveð-
ið að ráðast í. Eins og fyrr seg-
ir munu þær kosta Ríkissjóð 230
milljarða króna, sem er áætlað að
sé 7,8% af landsframleiðslunni.
mm
Stjórnvöld kynntu aðgerðaáætlun
vegna kórónaveirunnar
Áætlað er að verja 230 milljörðum króna í aðgerðir til að deifa höggið á efnahagslífið
Forystufólk Ríkisstjórnar Íslands kynnti aðgerðaplanið á blaðamannafundi í Hörpu síðastliðinn laugardag. F.v. Sigurður Ingi, Katrín og Bjarni. Skjáskot af fundinum.