Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.08.2020, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2.8. 2020
V
ið verðum sjálfsagt mörg að kann-
ast við að hafa sefjað okkur til
álitslegustu niðurstöðu í þjóðar-
slagnum við kórónuveiruna. Og
það jafnvel þótt það hafi verið of
gott til að standast skoðun.
Við unnum var það ekki?
Okkur fannst eins og að við hefðum sjálf lokað land-
inu, en þar stóðum við alfarið frammi fyrir gerðum
hlut annarra.
Allar flugleiðir til og frá landinu lokuðust skyndi-
lega í hinn endann og þar með lokuðust báðir.
Undraskjótt nálguðumst við brúnina með okkar
prýðilega flugfélag, sem fengið hafði högg, eins og
mörg önnur eftir örlög Max-vélanna.
En á móti kom að lokunin gerði það fremur að-
gengilegt að eiga við þau fáu smit sem náð höfðu
hingað og nær öll með íslenskum ríkisborgurum. Og
nú voru engin ný væntanleg í bráð. Vissulega var öll-
um mjög brugðið og ótti greip víða um sig. En smám
saman sló á hann. Því í þessu litla landi, þar sem sagt
er að allir þekki alla, kom á daginn í samtölum fólks
að fæstir þekktu nokkurn persónulega sem hafði
smitast af veirunni. Menn höfðu það helst á tilfinn-
ingunni að það væri aðallega fólk sem verið hefði
samtímis í skíðabrekku. Þessi tilfinning var auðvitað
næstum notaleg, en einkum þó hitt að sárafáir höfðu
látist vegna veirunnar hér þegar horft er til þeirra
hlutfalla sem eru til viðmiðunar.
Og öfugt við það sem þekkt var austan hafs og
vestan, þá urðu heimili aldraðra íbúa ekki að dauða-
gildrum, en héldu stöðu sinni í þessu mikla fári sem
góð og örugg skjól fyrir heimamenn sem eiga það
svo ríkulega skilið eftir vel unnið dagsverk.
Bakþankar
En þessi hagfellda mynd og sanna þýddi þó óneit-
anlega um leið að þjóðin kynni nú að lenda á eins
konar byrjunarreit þegar að aðrar þjóðir hefðu
ákveðið að opna íslensku landamærin, ekki síst í
krafti Schengen-samningsins sem hefur orðið til
óþurftar. Nú hafa aðvörunarbjöllur hringt. Komin
eru upp „innlend smit“ sem voru með öllu horfin.
Innlend smit sem voru með öllu horfin og það lengur
en nemur líftíma veirunnar hljóta að hafa komið að
utan.
Og þá þarf að horfast í augu við það, að nú er önn-
ur stemning fyrir því en áður að skella öllu í lás. Sést
hafa vangaveltur um það, hvort það hafi hugsanlega
verið óþarft að skella öllu algjörlega í lás eftir að út-
lendingar höfðu óviljandi tekið þá ákvörðun að loka
Íslandi í framhjáhlaupi annarra ákvarðana sinna.
Aðrir nefna þá að eftir að samskiptin við útlönd lok-
uðust að mestu hefði sjálfkrafa dregið úr víða og litlu
breytt hversu langt væri gengið í lokunum.
En við völdum okkar leið, og það tókst prýðilega
að halda aftur af útrás þess takmarkaða smits sem
orðið hafði og við fögnuðum stolt sigri á undan öðr-
um. Við töldum jafnvel rétt útbýta á þessu stigi
slagsins bæði bikar og verðlaunapeningum. Þeir í
fótboltanum hefðu getað bent okkur á að á þeirra bæ
þætti það óþarflega djarfmannlegt að lýsa úrslitum í
hálfleik og jafnvel fyrr þótt helstu leikmenn verð-
skulduðu vissulega allt það besta. Því eins og þeir
segja um sinn leik, að í fótbolta getur allt gerst, allt
þar til dómarinn flautar hann af.
Það hlýtur einnig að gilda um veiru, sem er ný-
komin til, og ekki er kominn endanlegur skilningur
á, þótt þekkingin vaxi dag frá degi.
Og af því að okkur hafði gengið afspyrnu vel að
hemja dreifinguna þá hefur veiruskrattinn eins og
hefnt sín með því að leggja miklu færri einstakling-
um til mótefni hér en gekk og gerðist hjá þjóðum
sem klúðruðu byrjunarleikjunum í skákinni gegn
veirunni.
Horft til Breta
Við sjáum það í nýjustu fréttum frá Bretum, góðum
nágrönnum í suðri, að þar á margur erfitt með að
skilja nýjustu skilaboð yfirvalda. Og þess vegna
áskilja sífellt fleiri sér rétt til að velja úr þau fyrir-
mæli sem tekið skuli mark á.
Þar sem annars staðar hafa stjórnmálamenn gætt
þess að standa ekki of framarlega á sviðinu til þess
að fara ekki pólitískt illa út úr veirunni. Því er „vís-
indamönnum“ veifað óspart og þeir hafðir allt um
kring við hverja ákvörðun. Látið er eins og þeir beri
með einhverjum hætti ábyrgð á því hvað gert er þótt
þeir beri að lögum enga ábyrgð sem slíkir. Og þetta
virðist krafa dagsins, þótt sú krafa standist ekki
skoðun.
Vísindamennirnir þar og hér höfðu svo sannarlega
sagt að ekki væri útilokað að það kæmi ný veiru-
bylgja síðla sumars eða í haust. Ekki væri heldur úti-
lokað að hún yrði stökkbreytt eða fjölfölduð. Eða
vönkuð og veikari, þar sem fáir smituðu fáa, svo að
kraftur smitanna dvínaði. En að þessu sögðu var
gjarnan bætt við að ekki væri útilokað að hún yrði
illvígari en áður. Og fjölmargt annað var heldur ekki
útilokað. Það er öllum ljóst að þetta er ekki óeðlilegt
tal og fer sennilega betur í okkur en ef vísindamenn-
irnir segðu í staðinn „við vitum svo lítið um þetta“.
Það eru nefnilega hin algildu sannindi í augnablikinu
að best sé og farsælast að fara sér hægt í fullyrð-
ingum. Fullyrðing um að eitthvað sé ekki hægt að
útiloka hefur langan líftíma og kemur ekki í bakið á
neinum, fyrr en löngu eftir að allt það hjal er gleymt
og grafið.
Ekki er líklegt að nokkur hafi tekið eftir því að
bréfritari hefur reglubundið lætt inn setningum um,
að þetta eða hitt sé ekki hægt eða auðvelt að útiloka,
í ýmsum skrifum á vegum ritstjórnar. Og auðvitað
hefði hann svo sem getað sleppt því eins og öðrum
atriðum sem segja sig sjálf. En á hinn bóginn er ekki
hægt að útiloka að það geti komið sér vel að geta
bent á þessa fyrirvara hversu óþarfir sem þeir hafa
sjálfsagt verið.
Áður óþekktur vandi
En svo aftur sé vikið að hinu Sameinaða kon-
ungdæmi drottningar þá er augljóst af viðbrögðum
þegnanna, þessara venjulegu Breta, að þeir lögðu
ekki endilega á minnið öll þessi útskot, fyrirvara og
„passa á sér rassinn“-aukasetningar. Meirihluti
þeirra tók bara eftir því sem hann hafði lengst og
ákafast beðið eftir. Það var þegar forsætisráð-
herrann tilkynnti að „kaflaskipti hefðu orðið“ og nú
væri tími opnunar í áföngum loksins hafinn. Tveir
metrar væru nú orðnir að einum. Þúsund manna
fundir væru komnir upp í 5.000 manns og þar fram
Í veiru upp
að eyrum
’Það er augljóst að hinn ágæti forsætis-ráðherra Breta, fílhraustur eins og rúgbýleikarinn sem hann er, varð fyrir meiriháttar áfalli þegar að hann fékk sjálfur
veiruna og hún greip hann slíku taki að engu
mátti muna.
Reykjavíkurbréf31.07.20