Málfríður - 15.11.1991, Qupperneq 6

seinna. Þetta er skiljanlegt í ljósi
þess að stúdentsprófið var und-
anfari annars náms og þess að
þetta var sú besta vitneskja sem
menn höfðu um málanám. En
hvað finnst fólki um þá sem fóru
í annað og styttra framhaldsnám.
Hvað með þá sem fóru í gegnum
iðnskóla fyrir 20 til 30 árum? Var
þeirra málanám líka ,,grunnur“
sem átti að byggja ofan á ein-
hvern tímann seinna? Hvar og
hvenær? Ég veit ekki betur en að
iðnnám og annað nám sem fól í
sér stutt bóknám hafi verið nokk-
uð afmarkað og litið á það sem
endanlegt en ekki sem undirbún-
ing undir eitthvað annað. Hug-
myndin um að alltaf eigi að vera
hægt að byggja ofan á kemur ekki
til fyrr en með fjölbrautaskólun-
um. Af þessum viðhorfum til
málanáms þá er ekki að sjá að
nemendur í stuttu bóknámi hafi
átt að fá nothæft málanám út úr
sinni skólagöngu, heldur aðeins
kynnast hluta af grunninum
margfræga.
Málfræði- og þýðingarnám get-
ur verið skemmtilegt og gefandi
viðfangsefni fyrir suma, en ef við
ætlum að ná fram hagnýtri kunn-
áttu í erlendum málum þá duga
þessar aðferðir skammt. Til
dæmis er oft talað um að nem-
endur 'í framhaldsskólum séu
ekki einu sinni sendibréfsfærir og
það er sjálfsagt alveg hárrétt. En
hefur þessum nemendum ein-
hvern tímann verið kennt að
skrifa sendibréf? Hvernig er hægt
að ætlast til þess að nemendur
verði sendibréfsfærir af því að
kunna málfræðireglur? Engin ein-
asta málfræðiregla segir manni
hvernig á að setja saman bréf,
hvað þá ritgerð. Það þarf meira
að koma til heldur en bara kunn-
átta í málfræðireglum. Ég nefni
þetta sem dæmi vegna þess að ó-
trúlegasta fólk virðist setja jafn-
aðarmerki á milli kunnáttu í mál-
fræðireglum og ritfærni,
samanber mikil blaðaskrif nú ný-
verið. Málfræðin er eitthvert
töfratæki í hugum þessa fólks.
Óánægja með árangur af skóla-
starfi kemur upp á yfirborðið
fyrst og fremst vegna þess að
nemendur ráða ekki við raun-
veruleg verkefni hvort sem það
er í námi eða starfi. Ritgerðar-
smíð er t.d. raunverulegt verk-
efni í háskólanámi. Bréfaskriftir
eru verkefni sem þarf að sinna í
mörgum störfum. Slíkum verkefn-
um hlýtur að þurfa að sinna í
málakennslu. Hefðbundnir stílar
eru hins vegar æfingar, fyrst og
fremst í málfræði og orðaforða.
Lítil kunnátta nemenda t.d. í rit-
máli kemur ekki til vegna þess að
við erum hætt að kenna málfræði
og farin að kenna talmál eins og
lesa má í útbreiddasta dagblaði
landsins ár eftir ár. Ef talmál væri
almennt kennt þá mundu full-
menntaðir kennarar við fram-
haldsskóla ekki biðja um að
hlustun og tal væri tekið fyrir
fyrst í vettvangsnáminu. Sú ósk
er sett fram vegna þess að þar
skortir á öryggi.
Hvert sérð þú sem megin-
markmiðið með vettvangsnám-
inu?
í mínum huga er meginmark-
miðið það að fá kennurum tæki í
hendur, það tæki að þekkja fleiri
aðferðir en áður og þar með fleiri
leiðir til að ná til nemenda.
Einnig tel ég að móta þurfi mála-
kennslu meira en nú er gert í
tengslum við námsbrautir og
lengd þeirra. Þótt mönnum líki
það misvel þá er það staðreynd
að flestir framhaldsskólar eru
opnir næstum öllum nemendum,
a.m.k. í orði. Ég hef þá trú að
gera megi kennslu markvissari og
skilvirkari. Auðvitað þýðir þetta
ekki að allir nemendur verði allt í
einu svo óskaplega námsfúsir og
að allir komi út með toppein-
kunn, en ég held að hægt sé að
gera meira fyrir fleiri — skila
fleiri nemendum með nothæfa
málakunnáttu.
Einnig er samvinna mjög mikil-
vægur þáttur vegna þess að ef
samvinnan er í góðu horfi þá
geta kennarar mjög oft fundið
leiðir til að takast á við starfið ef
ekki gengur sem skyldi. Ég hef
líka þá trú að sameiginleg við-
fangsefni, að skoða einhvern þátt
í nýju ljósi, sé ákaflega nauðsyn-
legur hluti af starfi kennarans, en
það er jafnframt mjög krefjandi.
Meginmarkmiðið er aukin fag-
mennska. Góð fagmennska getur
brugðist við ólíkum aðstæðum,
náð til ólíkra nemenda en hún
getur líka sagt hingað og ekki
lengra þegar stjórnmálamenn
tapa áttum, en það er að verða
fastur punktur í Iífi kennara...
Hvað fá kennarar fyrir þetta?
Kennarar fá eina kennslustund
í afslátt á viku allan veturinn en
þeir sem taka að sér að leiða
starfið í skólunum, oddvitarnir,
fá 2 stundir; einnig er þetta metið
til eininga á sama hátt og sumar-
námskeiðin. Þessi umbun verður
að kallast táknræn frekar en að
hún skipti einhverju máli fjár-
hagslega fyrir kennara. Það er
ljóst að vinnan við þetta er mun
meiri en þessu nemur. Svo kem-
ur auðvitað á móti að hluti af
vinnu kennara er undirbúningur
undir kennslustundir og þar und-
ir fellur verkefnagerð.
Er verið að gera svipaða hluti
með tungumálakennurum er-
lendis?
Og góður matur.
6