Málfríður - 15.11.1991, Side 24

NOTIÐ TAKKANA
Námskeið í notkun myndbanda við enskukennslu
Dagana 28.-30. ágúst síðastlið-
inn gekkst Félag enskukennara
fyrir námskeiði um notkun mynd-
banda í enskukennslu í samvinnu
við endurmenntun Fláskóla Is-
lands. Leiðbeinandi á námskeið-
inu var hinn þekkti breski kenn-
ari og námsbókahöfundur
Marion Geddes, sem m.a. hefur
samið námsefni þar sem efni á
myndböndum er lagt til grund-
vallar við kennsluna. Námskeið
þetta var hið gagnlegasta og
spannaði marga þætti tungumála-
kennslunnar, auk þess að vekja
þátttakendur til gagnrýninar um-
hugsunar um það efni sem
stöðugt flæðir inn á markaðinn.
Myndbönd kunna að vera tísku-
fyrirbæri í kennslu, en sé rétt og
vel að málum staðið geta þau
reynst öflugur miðill sem sannar-
lega á framtíð fyrir sér. Kvaðst
Marion Geddes vona að þátttak-
endur námskeiðsins fyndu að
þeir gætu nýtt sér myndbands-
tæknina sem skemmtilegan og
frjóan kennslumiðil sem vert
væri að nota og að sem flestir
myndu losna við „takka-
hræðsluna". Flér á eftir verður
stiklað á stóru um helstu atriði
sem fram komu á námskeiðinu.
Hvernig getur tungumálakenn-
arinn nýtt sér myndbönd við
kennslu og hvers konar efni er
best að nota? Þessari spurningu
er ekki auðsvarað. Efnisval ræðst
óhjákvæmilega af áhugasviði
nemenda og færni þeirra,
kennslumarkmiðum og því hvað
verið er að kenna hverju sinni.
Marion Geddes gaf þó nokkur
ráð sem vert er að styðjast við
þegar myndbönd eru notuð við
kennslu:
* notið fjölbreytt myndefni
* sýnið stutta hluta
* notið takkana
* virkið nemendur ... en
* spillið ekki fyrir ánægjunni
* skiljið nemendur ekki að —
hvetjið til samvinnu
* munið umfram allt að það er
ekki alltaf það málfar og sá
orðaforði sem er á myndband-
inu sem er mikilvægastur,
heldur málnotkun nemend-
anna í umfjöllun þeirra um
efnið á myndbandinu.
Efni á myndböndum er hægt
að nota við þjálfun á öllum færn-
isviðum, t.d. við að auka orða-
forða og skilning við hlustun eða
þjálfa eitthvert afmarkað atriði,
t.d. í málfræði. Það sem við þurf-
um aftur á móti að gera, er að
vera gagnrýnin á það efni sem í
boði er. Kennsluefnið sem fylgir
myndbandinu má ekki bera það
ofurliði og spilla fyrir ánægjunni
af því að horfa. Tengslin milli
myndbandsefnisins og hins
prentaða kennsluefnis þurfa að
vera ljós og skýr. Við notkun
myndbanda í kennslu er einnig
mikilvægt að huga að þeim að-
ferðum sem notaðar eru, því þar
þarf að gæta fjölbreytni líkt og í
annarri kennslu. Benti Marion
Geddes á nokkrar kennsluaðferð-
ir sem nota má með myndbönd-
um.
1. Horft án hljóös. Hjálpar nem-
endum að einbeita sér að atburð-
um og hvetur til ágiskana um
málnotkun.
2. Myndbandiö stöðvað (freeze
frame) til að æfa ákveðin atriði
sem fram koma á myndbandinu,
t.d. spyrja eða svara spurning-
um, segja fyrir um hvað komi
næst, o.s.frv.
3. Hlutverkaleikur í tengslum
við myndbandsefnið.
4. Spáö fyrir um hvað muni
sjást á myndbandinu (ákveðinn
orðaforði æfður).
5. Aðeins hlustað og myndin
falin t.d. með því að líma blað fyr-
ir skjáinn. Þessu gæti til dæmis
fylgt æfing í persónulýsingum
þar sem nemendur reyna að geta
sér til um útlit og aldur eftir því
sem þeir heyra (og kennari að-
stoðar með orðaforða).
6. Horft, hlustað, púslað saman
(jigsaw-viewing). Einn nemandi
horfir og hlustar en hinn snýr
baki í tækið, þannig að hann
heyrir en sér ekki. Síðan reynir
sá sem ekkert sá að gera sér
mynd af því sem var að gerast á
skjánum með því að spyrja þann
sem bæði sá og heyrði.
Allt þetta sýnir að hægt er að
nota myndbönd til markvissrar
málþjálfunar og nýta þau þannig
til margs annars en að sýna kvik-
myndir eftir bókum eða fræðslu-
þætti. Nú eru á markaðnum ó-
grynni af myndbandsefni sem
ætlað er til enskukennslu. Vand-
inn er að velja rétt og brýndi
Marion Geddes það mjög fyrir
þátttakendum að missa aldrei
sjónar á tilgangi og markmiðum
með notkun myndbandanna og
að gæta þess stöðugt að kennslu-
efnið tengist myndefninu sem
best. Of löng og flókin verkefni
spilla fyrir ánægjunni af því að
,,fá að horfa á myndband“, eink-
um og sér í lagi ef verkefnin fara
langt út fyrir efnið.
Við getum einnig nýtt okkur
raunverulegt sjónvarpsefni. Það
hefur marga kosti í för með sér.
Það er ekki dýrt, það er áhuga-
vert, fjölbreytt og málnotkunin er
raunveruleg (authentic). Vand-
inn við slíkt efni er sá að oft eru
sjónvarpsþættir of langir, málfar-
ið er erfitt og það getur reynst
tímafrekt fyrir kennarann að und-
irbúa verkefni fyrir nemendur.
Fyrir þá sem hafa áhuga á því að
prófa þetta, er þó fáanlegt
kennsluefni þar sem raunveruleg-
ir þættir eru notaðir, t.d. Impact
eftir J. Revell (Macmillan 1987),
24