Vinnan - 01.03.1997, Blaðsíða 2

1.1' i ll III' i •
Lífskjara-
jöfnun
Atburðarás undanfarinna daga sýnir í hnotskurn
þann mun sem er á kjarastefnu Alþýðusam-
bands íslands, annars vegar, og stjórnvalda og
samtaka atvinnurekenda, hins vegar. Bæði
launastefna síðasta þings ASÍ og sú kjarastefna j
sem formenn landssambanda ASÍ kynntu sam-
eiginlega til lausnar kjaradeilunum þann 14.
febrúar sl. byggja á sömu grunnhugmyndinni:
Að nýta svigrúmið sem góðærið í efnahagslífinu I
skapar fyrst og fremst til að bæta kjör hinna
lægst launuðu og tryggja almenna kaupmáttar-
aukningu á næstu árum. Þetta á að gera bæði
með breytingum á launakerfi og skattakerfi.
Áherslan á að færa taxta að greiddu kaupi og
hækka lægstu taxta er liður í að styrkja það ör-
yggisnet sem samningar um lágmarkslaun eru
launafólki. Um leið hækka laun hinna allra lægst
launuðu verulega. Þessi leið mætti mikilli and-
stöðu af hálfu atvinnurekenda sem fundu henni
flest til foráttu og reyndar gekk hvorki né rak í
þeim efnum fyrr en verkalýðshreyfingin hafði
boðað aðgerðir til að fylgja eftir kröfum sínum.
Fyrir utan þá krónutölubreytingu sem felst í
taxtabreytingum lögðu formenn landssambanda
ASÍ til að almennar launahækkanir yrðu í krónu-
tölu sem aftur tryggja hinum lægst launuðu hlut-
fallslega mestar hækkanir. Þessu hafa samtök
atvinnurekenda hafnað alfarið og þegar þetta er
skrifað hafa allir kjarasamningar sem undirritaðir
hafa verið, byggt á prósentuhækkunum eftir
krónutölubreytingarnar í taxtakerfunum. Farin er :
blönduð leið krónutölubreytinga og prósentu-
hækkana.
Krafa landssambanda ASÍ um breytingar á
skattkerfinu er sett fram til að tryggja að ríkis-
sjóður taki ekki til sín bróðurpartinn af þeim
launahækkunum sem samið er um. Markmiðið
sem ASÍ setti er að létta verulega skattbyrði af
fólki með meðaltekjur og draga úr jaðarsköttum.
Svar ríkisstjórnarinnar er tillaga að skattabreyt-
ingum sem felur í sér almenna skattalækkun.
Þegar áhrifin af breytingunum á skatthlutfallinu
verða komin fram að fullu, um aldamótin, eru
þau ekki ólík því sem ASÍ vildi sjá fyrir fólk með
meðaltekjur og lágar tekjur en munurinn er hins :
vegar sá, að tillaga ríkisstjórnarinnar skilar hin-
um tekjuhæstu mun meiri skattalækkunum. í til- i
lögu ríkisstjórnarinnar vantar því þau jöfnunar-
áhrif sem ASÍ lagði áherslu á.
Sú megin spurning, sem nú þarf að svara, er
einfaldlega hvort þessi skattalækkun hinna
hærra launuðu sé skynsamlegasta nýting ríkis-
sjóðs á þessum fjármunum sem þarna eru til
ráðstöfunar. Mætti ef til vill nýta þessa fjármuni
til að efla velferðarkerfið og þjónustuna við al-
menning, lækka þjónustugjöld eða draga úr
sjúklingasköttum?
Það er vegna svona lykilspurninga um fjármál
ríkisins sem ASÍ leggur megináherslu á að það
svigrúm sem er til staðar, til að skila aftur
skattahækkunum síðustu ári, verði fyrst og
fremst nýtt í þágu þeirra sem helst þurfa á því
að halda - þ.e. þeirra hópa sem harðast hafa
orðið úti vegna skattahækkana og jaðarskatta
síðustu ára - fólks með lágar tekjur og meðal-
tekjur.
I muninum á leið ASÍ og leið ríkisstjórnarinnar
endurspeglast aftur þau átök um lífskjarastefnu
sem nú eiga sér stað. Þau standa á milli sam-
taka atvinnurekenda og ríkisstjórnar og verka-
lýðshreyfingarinnar. Þegar þetta er skrifað er
ekki Ijóst hvaða meginlínur í kjaramálum verða
ofan á, að loknum samningum aðildarfélaga og
sambanda ASÍ í heild, en á næstu dögum og
vikum munu þær línur skýrast og þá eru um leið :
dregnar upp átakalínurnar fyrir næstu lotu því
verkefninu er aldrei að fullu lokið.
Útgefandi: Alþýðusamband
íslands. Ritnefnd: Ari Skúlason,
Halldór Grönvold, Snorri S.
Konráðsson. Ritstjóri: Arnar
Guðmundsson. Ljósm.: Róbert
G. Ágústsson. Útlit: Sævar Guð-
björnsson. Prófarkalestur: Hildur
Finnsdóttir. Afgreiðsld: Grensás-
vegi 16a, 108 Reykjavík. Sími:
581 30 44, fax: 568 00 93.
Auglýsingar: Áslaug G. Nielsen
og Guðmundur Jóhannesson,
símar: 533 1850, fax: 533 1855.
Umbrot: Blaðasmiðjan. Filmu-
vinnsla og prentun:
Prentsmiðjan Oddi
flnna Sjöln Jónasdóttir, verkahona í Dags
brún, ávarpaði fólaga í Dagsbrún og
framsókn í troðfullum sal Bíóborgarinnar
þann 27. febrúar sl. og sagði m.a.: -Ég
hel ekki efni á því að lara í verkfall. En
ég hef alls ekki elni á því að reyna að
lifa al þeim launum sem ég hef, fyrir
utan þá lítillækkun sem felst í því að fá
60 þúsund krónur á mánuði fyrir 100%
starf. Segjum því já við verkfalli!
fyrsti sameiginlegi fólagsfundur Dagsbróuar og framsóknar í Reykjavík sprengdi utau af sór
Bíóborgina við Snorrabraut, fimmtudaginn 27. febróar. Hvert einasta sæti var skipað og staðið
hvar sem auðan blett var að flnua. t>að hrikti í hósinu þegar fundarmenn risu á fætur sem einu
maður og samþykklu með dóndrandi lófataki ályktun þar sem félagsmenn voru hvaltir til að hóa
sig undir harða haráttu til að fylgja eltir krölum hreyfingarinuar.
fundurinn hólst á því að tilkynnt voru úrslit úr atkvæðagreiðslu um boðun verklalls hjá
Mjólkursamsöluuni I Reykjavík og ísgerð MS. Tæplega 90% þeirra sem greiddu alkvæða sögðu
já við hoðun aðgerða.
Niðurstöður fyrstu atkvæðagreiðslu
um verklallsboðun gáln tóninn lyrir
framhaldið. fólagsmenn Rafiðnaðar
samhandsius hjá Reykjavíkurborg
fjölmenutu á fund í hósnæði Raf-
magnsveitu Reykjavíkur. fll 97 manns
á kjörskrá mættu 70 á fundiun og
allir sem einn greiddu alkvæði með
verklallshoðun hjá Ralmagnsveitu
Reykjavíkur, Sjúkrahúsi Reykjavíkur,
Hitaveitu og Vólamiðstöð. Samstaðan
var 100%. Páll Valdimarsson, trún-
aðarmaður sagði um kosninguua á
etlir: 100 prósentl Þeim tókst þetta
ekki einu sinni í Albauíu.
Hentifánasiglingum verði hætt!
Strand flutningaskipsins Vikartinds hefur vakið upp
spurningar um siglingar íslenskra skipa undir erlendri
stjórn, en Vikartindur var skráður í Þýskalandi og var ein-
ungis einn íslendingur f áhöfninni. íslenskir sjómenn hafa
um árabil barist gegn því að íslensk skip væru skráð er-
lendis og um sl. mánaðamót lögðu Verkamannafélagið
Dagsbrún og Sjómannafélag Reykjavíkur fram tillögu á
aðalfundi Eimskipafélagsins um að hætt verði að gera út
skip sambandsins undir hentifánum.
Birgir Björgvinsson hjá Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur
segir tilganginn hafa verið að
vekja menn til umhugsunar og
knýja á um að skipin verði
mönnuð íslenskum áhöfnum.
Það sé ótækt að íslenskir far-
menn gangi um atvinnulausir
meðan ráðnar séu áhafnir frá er-
lendum láglaunaþjóðum. í til-
lögunni, sem vísað var til stjóm-
ar Eimskipafélagsins, segir
meðal annars að hentifánafyrir-
komulagið grafi undan menntun
og framtíðarstöðu íslenskra far-
manna. Reynsla nágrannaland-
anna sé einmitt sú að störfum
farmanna fækki, stýrimanna-
skólar loki og erlendir menn taki
við störfum heimamanna. Nú
bendi margt til þess að ná-
grannalöndin og ESB geri sér
grein fyrir afleiðingum þessarar
þróunar, þekkingarflótta úr landi
og óöryggi í siglingum í þágu
þjóðar á eigin skipum með inn-
lendri áhöfn. Því bendi margt til
þess að nú sé lag að breyta
þróuninni.
Alþjóðleg barátta
gegn hentifánum
Alþjóðasamband flutninga-
verkamanna hefur lengi barist
gegn hentifánasiglingum. Það
krefst þess að skip verði skráð í
heimalandi eigenda þeirra, svo
lög og reglur viðkomandi lands
taki til þeirra; skipverjarnir fái
greitt skv. kjarasamningum og
séu fulltryggðir, vinnuaðstæður
þeirra viðunandi og að enginn
vafi leiki á að haffærisskírteini
séu fullgild. Ástæðan fyrir því
að skipafélög skrá skip sín er-
lendis er fyrst og fremst lægri
skráningargjöld og skattar og
frelsi til að ráða ódýran vinnu-
kraft til starfa. í nýjasta tölublaði
sambandsins er bent á að árið
1995 hafi um fimmtungur allra
skipa í heiminum siglt undir
hentifána, en jafnframt hafi
hentifánaskip átt í hlut í meira
en helmingi skipskaða. Baráttan
snýst því ekki eingöngu um laun
og vinnuskilyrði, heldur og um
öryggi sjómanna.
Félagsmála-
skólinn - 2. önn.
Vegna stöðunnar í samningamálunum hefur annarri önn Fé-
lagsmálaskóla alþýðu verið frestað. Stefnt er að því að
halda önnina dagana 7.-18. apríl á Kirkjubæjarklaustri. Aukið
svigrúm gefst því til skráningar en veittar eru nánari upplýsingar
og tekið við skráningum á skrifstofu Menningar- og fræðslu-
sambands alþýðu, Grensásvegi 16a eða í síma 533-1818. Um-
sóknarfrestur rennur út 1. apríl.
Veðlánaflutningar húsnæðislána leyfðir?
Húsnæðismálastjórn hefur lagt til við félagsmálaráðherra
að hann beiti sér fyrir breytingum á lögum um Bygginga-
sjóð ríkisins þannig að Ijóst verði að mönnum sé heimilt
að flytja lán sín hjá Byggingasjóði og húsbréfadeild af
einu veði á annað, í tengslum við sölu eignar og kaup á
annarri íbúð. Hingað til hefur verið ágreiningur um það
hvort slíkir veðflutningar séu heimilir og hafa þeir ein-
ungis verið leyfðir í undantekningartilfellum.
Hjá öllum lánastofnunum hér
á landi, nema Byggingar-
sjóði ríkisins, fylgja lánin þeim
aðilum sem þau voru veitt til
upphaflega. Byggingarsjóður
lætur hins vegar lánin fylgja
veðinu. Það að húsbréfalán em á
þennan hátt bundin eignum
getur til dæmis komið sér illa
fyrir ungt fólk sem er að kaupa í
fyrsta sinn. Afföll af lánunum
eru há og sem dæmi má taka að
lán sem tekið er til 25 ára hefur
að 7 árum liðnum aðeins verið
greitt niður um 17% vegna af-
falla. Það þýðir að á íbúðinni
hvílir enn tiltölulega hátt lán en
aðeins til 18 ára sem nýir kaup-
endur verða að taka yfir. Mun
lægri greiðslubyrði yrði fyrir
kaupanda ef fólk hefði kost á því
að taka húsnæðislánin með sér
þegar það skiptir um íbúð.
Guðmundur Gylfi Guð-
mundsson, hagfræðingur ASI og
stjórnarmaður í húsnæðismála-
stjórn, segist trúa því að nú sé
rétti tíminn til að fá veðlána-
flutningana samþykkta, og
bendir á að rætt hafi verið um
lagfæringar í þá átt alveg síðan
húsnæðislánakerfinu var breytt
1986. Veð hafi þó verið flutt
milli eigna en aðeins í undan-
tekningartilfellum en erfitt hafi
verið að móta reglur þar um.
Ástæðumar fyrir því að stjómin
telji möguleika á að setja um
þetta skýrar reglur núna séu þær
að lánin eru orðin persónu-
bundnari en þau voru og veð-
lánaflutningar eru almennt
orðnir viðurkennt úrræði í lána-
starfsemi. Auk þess hafi emb-
ættismenn Húsnæðisstofnunar
komist að því að veðlánaflutn-
ingar muni ekki hafa í för með
sér aukið álag á stofnunina svo
neinu nemi. „Heimild til veð-
lánaflutninga getur í tlestum til-
fellum haft í för með sér spamað
fyrir aðila,“ segir Guðmundur.
2
Vinnan