Fjarðarfréttir - 01.12.1969, Blaðsíða 11

Fjarðarfréttir
11
GfSLI SIGURÐSSON:
1871 eða þar í kring hef ég heyrt að
fyrst hafi verið stofnað íþróttafélag hér
í Hafnarfirði. Félag þetta nefndist: Skot-
félag Hafnarfjarðar. Verzlunarmaður að
nafni Edvard Biering var þá hér við
störf í Hafnarfirði, en hann varð síðar
tengdasonur H. A. Linnets. Hann mun
hafa verið aðalhvatamaður að stofnun
þessa félagsskapar. Þetta var um svip-
að leyti og Skotfélag Reykjavíkur var
stofnað. Skotfélagið hafði skotæfingar á
Hörðuvöllum, aðallega að sumri til. Not-
aður var gríðarmikill framhlaðningur (úr
Þrjátíu ára stríðinu!. Út á Völlunum var
hlaðin þúfa undir byssuna, en skot-
markið var við Einbúa, klettinn, sem nú
stendur við hlaupabrautina. Féagið mun
ekki hafa starfað nema þau ár, sem
Biering var hér. Ég hef heyrt að eitt
haust hafi verið efnt til skotkeppni. Sú
keppni fór fram í Knudtzons-pakkhúsi,
samtímis einu Pakkhúsballinu, sem
haldið var. Biering varð sigurvegari.
Biering mun hafa flutzt héðan til Borgar-
ness, en þar var hann lengi verzlunar-
stjóri.
Að líkindum hefur verið efnt til
bændaglímu hér í Firðinum, eins og
víða var siður í sjóplássum, þar sem
ungir menn voru saman komnir. Böðvar
bakari Böðvarsson sagði mér frá einni
slíkri bændaglímu. Voru þátttakendur
allir ungir menn, bæði vestan lækjar og
sunnan. Þegar þeir voru að vaxa hér úr
grasi Zimsensþræður og Proppébræður
efndu þeir til glímuæfinga og bænda-
glímu á mölinni, þar sem seinna var
nefnd Einarsmöl. Þetta var bændaglíma
milli vesturbæjar og suðurbæjar. Skiptin
fóru fram um Lækjarbrúna, sem var á
Malaroddanum. Var oft hart sótt og var-
izt í þessum bændaglímum piltanna. Við
burtför Zimsensbræðra munu bænda-
glímur þessar hafa lagzt niður.
En áfram héldu strákarnir við að fara
í eina Bröndótta þegar þeir hittust á
förnum vegi. Á þessum árum var kirkju-
sókn mikil. Fóru bæði ungir og gamlir
til kirkju. Var þá oft efnt til bændaglímu
eftir messu. Svo sagði mér Jón heitinn
Einarsson, að eitt sinn, er hann var við
Bessastaðakirkju, var hann fenginn til
að glíma við annan pilt af Álftanesi, Jón
Hinriksson frá Brekku. Svona mun það
hafa verið, að menn og tápmiklir piltar
hafa tekið saman og reynt með sér. Um
eiginlegan félagsskap mun ekki hafa
verið að ræða varðandi íþróttir.
Um nokkurt árabil efndu stúkurnar
Daníelsher og Morgunstjarnan til glímu-
æfinga í Góðtemplarahúsinu. Magnús
Th. S. Blöndal trésmíðameistari mun
hafa verið forgöngumaður um þetta, en
hann var forgöngumaður hér í Firðinum
um margs konar félagsmál í meira en
hálfan annan áratug hér í bæ. Gott ef
hann var ekki stofnandi beggja stúkn-
anna. Það voru að sjálfsögðu ungir
menn, sem glímuna stunduðu. Æfingar
voru frá því í október og fram til vertíð-
ar, eða fram í febrúar, marz. Líkiega
hafa það verið bændaglímur sem þarna
fóru fram. Þá var strax í upphafi hópn-
um skipt í tvo flokka. Þeir óknáustu
látnir glíma fyrst og svo koll af kolli,
þar til bændurnir einir stóðu uppi. Lík-
lega hafa menn þá glímt eftir geðþótta
og ásækni. Glímubelti voru á þeim tíma
hrepps gekkst fyrir byggingu barnaskóla
í Hafnarfirði, sem tók til starfa 1902.
Byggingameistari var Jóhannes J. Reyk-
dal, þá nýkominn í þæinn. Árið eftir
flutti hann til bæjarins trésmíðaverk-
smiðju, sem rekin var með nýtízku tré-
smíðavélum, en vatnsafl Hamarskots-
lækjar var beizlað og látið knýja vélarn-
ar.Árið 1905 hófst rafmagnsöldin á ís-
landi með því að Jóhannes J. Reykdal
flutti inn fyrsta rafalinn, og þá fóru
,,köldu ljósin“ að skína í Firðinum.
Útgerðin hafði aukizt með kaupum á
enskum kútterum. En það var fleira á
döfinni. Fyrir forgöngu Einars kaup-
manns Þorgilssonar var fyrsti togarinn
keyptur til landsins, togarinn Coot — og
eins og karlinn sagði: ,,Með reykháfinn
og leggja hann þarna á brúnni. „Já, því
ekki það,“ segir Jóhannes. Og það varð.
Þeir félagar gengust fyrir stofnun glímu-
félags, sem þeir nefndu: „Glímufélagið
Hjaðningar“. Húsnæði fékk félagið í
húsi Góðtemplara og þar æfðu þeir að
vetrinum til í næstu þrjú ár. Kom þarna
saman allmargt knárra glímumanna, svo
sem Jón Einarsson, Jón S. Bergmann
og Jón Hinriksson. Á afmælisdegi Jóns
Sigurðssonar, 17. júní 1908, komu
nokkrir ungir menn saman til fundar og
gerðu sér það tii hátíðabrigða að stofna
ungmennafélagið „17. júní“. Eins og
önnur ungmennafélög lagði það fyrir sig
ýmiss konar mál, svo sem skógrækt,
bindindismál og íþróttamál, auk reglu-
legra funda, þar sem menn voru hvattir
2S2S2S2S2f2?2?2?0?2?2?0?2?2?252?0?0#0*0*0»°*0*0*0*0?0*0*0*0*0®0*0*0*0*0*°*0#o*o*o*o«o*o«o«ooo*o«o«o*o»o*o»o»o*o«o«o*o»o*o«o*o*o*o«oao*o*o»o*o»o*o»o*o*ooo*o*o*o*o*(
•oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooeoooooooooi
Þœttir úr sögu íþrótta í Hafnarfirði
o*ofo«o«o»o*o«o*o*o*o«o*o*o*o*o*o*o#o»o*o»o#o»o*o*o*o*o*o*o*o»o*o«o«o«o#o*o«o*o«o»o*o«o»o*o«o»o«o«o«o*o«o»o*o«o*ooo»o*o*oeo®o*o*o»o#o*o*o*o*o*o*o*o*o#o«o«ooo*oeo*c
•0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0*0»0®0®0®0®0®0®0®0®0®0»0®0®0*0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0®0l
óþekkt og voru buxnatök ein notuð.
Brögð voru þá með ýmsu móti og sum
leyfð, sem ekki eru notuð núna, svo sem
ýmis lausabrögð, svo og brögð bæði
handa og fóta, sem hættuleg þykja nú.
Aldrei var efnt til kappglímu á þessum
árum hér, og um samskipti var ekki að
ræða við önnur byggðalög.
Frá upphafi þess, að Flensborgar-
skóli var stofnaður, hvatti skólastjórinn,
Jón Þórarinsson, pilta mjög til glímu-
iðkana, og eru nokkrar frásagnir um að
svo hafi verið varðveittar í Skólablaðinu.
Svo mikið er víst, eftir því sem Finn-
bogi heitinn Arndal sagði mér, að þegar
„Húfudeilan" mikla var milli Latínu-
skólapilta í Reykjavik og Flensborgar-
pilta, vildu þeir síðarnefndu útkljá þá
deilu með bændaglímu. Aldrei varð af
því, vegna þess að þá voru í Flensborg
svo knáir glímumenn, að Latínuskóla-
piltar töldu sér ósigur vísan. — Leið svo
fram yfir aldamótin.
Ýmsar hreyfingar voru uppi í þjóðlíf-
inu um aldamótin siðustu. Stjórn margra
mála var að færast inn í landið með
íslenzkum ráðherra, Hannesi Hafstein.
Fiskiskipin voru að stækka og þeim var
að fjölga.
Og hreyfingarnar hrifu með sér alla,
sem eitthvað hugsuðu. Barnakennsla
hafði verið á hrakhólum undanfarin ár í
Hafnarfirði, flutzt úr einu ófullnægjandi
húsnæðinu í annað. Hreppsnefnd Garða-
fyrir aftan stromp“, það er: reykháfur-
inn var fyrir aftan brúna. Því nefni ég
það, sem hér er skráð, að nokkuð kem-
ur það við íþróttasöguna, íþróttahreyf-
inguna, hér í Hafnarfirði.
Sunnudagsmorgun einn í góðu veðri
mættust tveir ungir menn á lækjar-
brúnni, þeirri einu, sem þá var á lækn-
um. Mennirnir voru Jóhannes J. Reyk-
dal og Ólafur Jónsson, vélstjóri á Coot.
Jóhannesi verður strax að orði er hann
mætir Ólafi: „Mikil andskotans deyfð er
hér í þessum Firði. Hvað eigum við að
gera til að fjörga upp lífið hér?“
„Gera?“ segir Ólafur, „eigum við að
glíma?“ Og um leið gerir hann sig lík-
legan til að taka Jóhannes glímutökum
til að taka til máls og rita greinar í blað
félagsins.
Glímuæfingar fluttust til þessa félags,
sem einnig beitti sér fyrir sundkennslu
og öðrum íþróttum. Félag þetta starfaði
til 1914. Þá lagðist starfsemi þess niður.
Árið 1910 kom Nýborgs-fjölskyldan til
Hafnarfjarðar vestan frá ísafirði. Þar
hafði þá verið iðkuð knattspyrna. Júlíus
V. J. Nýborg hafði verið þar með, og
nú innleiddi hann þessa íþróttagrein
hér. Stofnaði hann þegar félag, sem
nefndist „Knattspyrnufélagið Kári“. Fé-
lag þetta ruddi sér völl í Víðistöðum,
við vesturhraunbarminn. Félagið æfði af
kappi nokkur sumur, eða fram til 1917.
(Framh. á bls. 19)
IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMI
lllllllllllllllllll
III lllll
Þökkum viðskiptin.
HALLABUÐ
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIMIMI
IIIIMIIIIIIIIIIMIMIIIIMI
llllllllllllliil.i l
Farsælt nýtt ár.
Sigurður Kristinsson, form., Stefán Jónsson og Herbert H. Ágústsson, söngstjóri.
hefur starfað að menningarmálum Hafn-
arfjarðar, óskum við honum gæfu og
gengis í framtíðinni. Við teljum vel við
eigandi að láta Stefán Jónsson, fyrr-
verandi formann kórsins, Ijúka þessu
spjalli okkar með orðum, er hann ritaði
í afmælisrit Karlakórsins ,,Þrestir“ á 50
ára afmælinu árið 1962:
„Megi samhugur sá og hinn góði fé-
lagsandi, sem nú einkennir starf
,,Þrasta“ inn á við og hið nána sam-
band við bæjarbúa almennt, vara sem
lengst til áframhaldandi uppbyggingar
því menningarhlutverki, er „Þrestir"
vissulega eiga að gegna í voru bæjar-
félagi".
STÁLVÍK, Garðahreppi
_ IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIMIIIII
Farsælt nýtt ár.
ÁSMUNDARBAKARÍ
IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIMIMIMI
lllllllllllllllllllllllli:
Farsælt nýtt ár.
SNORRABAKARÍ
IIIIIIIIIIMIMIMIMI
IIIIIIIIIIIIIIIIMI
IMIMIMIIIIMIMIMIMI