Félagstíðindi Starfsmannafélags ríkisstofnana - 15.12.1991, Blaðsíða 7

7
Q Félagstíöindi SFR
iðulega rekið eins og það
væri einkafyrirtæki sem þarf
ekki að gera einum eða nein-
um grein fyrir því hvernig á-
kvarðanir eru teknar eða
stefna mótuð. Valdhafar —
hvort sem þeir eru stjóm-
málamenn eða embættis-
menn - virðast því oft ekki
gera sér grein fyrir þeim
skyldum sem fylgja störfum
þeirra né heldur fyrir tak-
mörkunum þeirra valda sem
þeim hafa verið fengin.
Ein frumskylda embætt-
ismanna er að standa vörð
um hið opinbera með því að
upplýsa þegnanna um það og
sjá til þess að þeir hafi að-
gang að því. Að öðrum kosti
hættir hið opinbera að vera
opinbert og fær ekki tækifæri
til að gegna því hlutverki sem
það á að gegna í þjóðfélag-
inu, sem sagt að gera fólki
kleift að hugsa um almanna-
heill og miðla málum sínum.
Dœmi um af-
stöðu til hins
opinbera
Þriðja meginspurningun
var: Hvað finnst fólki um hið
opinbera og á hvaða forsend-
um fellir það dóma um það?
Nú er freistandi að taka dæmi
úr samtímanum. A hverjum
tíma standa ævinlega deilur
um það hvað hið opinbera
eigi að gera í hinum og þess-
um málum sem lúta að sam-
eiginlegum hagsmunum
þegnanna. Ein deilan nú á
dögum snýst um það hvort
hið opinbera eigi að standa í
rekstri stofnana sem afla
sjálfar fjár og gætu hugsan-
lega staðið á eigin fótum og
hætt að vera í umsjá hins op-
inbera. Málið snýst um þjóð-
nýtingu og einkavæðingu,
eða réttara sagt: samnýtingu
og einkanýtingu. Spumingin
er hvaða hluti við viljum nýta
í einkaþágu, hvaða hluti í
þágu heildarinnar. Hvaða fyr-
irtæki borgar sig að reka sem
einkafyrirtæki, hvaða fyrir-
tæki sem sameignarfyrir-
tæki?
Búskapur íslendinga sýn-
ist mér vera miklu meiri
samnýtingar- og sameignar-
búskapur en við viljum vera
láta. Eimskip og Flugleiðir
og mörg önnur fyrirtæki eru á
vissan hátt sameign þjóðar-
innar líkt og landið og miðin
sem bændur og sjómenn hafa
til ráðstöfunar. Skilin milli
samnýtingar og einkanýting-
ar em yfirleitt ekki eins skýr
og oft er látið í veðri vaka.
Þessi umræða um hvað
eigi eða eigi ekki að vera í
verkahring hins opinbera er
lifandi dæmi um það hvað
fólki finnst um það og á
hvaða forsendum það fellir
dóma um það. Fólki finnst að
hið opinbera sé til þess að
gera eitthvað fyrir það og
fellir dóma um hið opinbera
út frá því hvað kemur sér best
fyrir það í ljósi þess sem það
telur vera sérhagsmuni sína.
Fólk horfir á ríkið sem vel-
ferðartæki fyrst og fremst,
það á að tryggja lífsskilyrði
mín; ég er búinn að borga því
svo og svo mikið til að sjá um
tiltekna hagsmuni mína, svo
sem skólahald fyrir börnin
mín, vegina sem ég vil fara
o.s.frv. Ef hið opinbera gerir
ekki sómasamlega það sem
ég vil að það geri, er þá ekki
best að fela einhverjum öðr-
um að gera það?
Óheilindi í garö
hins opinbera
Hér er málið einungis
skoðað út frá mínum einka-
hagsmunum. Hið opinbera er
af hinu góða á meðan ég hef
augljósan beinan hagnað af
því, það er af hinu illa þegar
það þóknast ekki mínum vilja
og hagsmunum.
Þessi óheilindi í garð hins
opinbera standa okkur fyrir
þrifum. Eina afsökun þjóðar-
innar er sú að hún bjó um ald-
ir við erlent opinbert vald og
lærði að hata hið opinbera.
Þessa neikvæðu afstöðu til
hins opinbera þarf að upp-
ræta. Fólk þarf að læra að
meta það að verðleikum sem
voldugasta tækið sem við
höfum til að hugsa um hags-
muni okkar og móta stefnu í
sameiginlegum málum.
Það er ákveðinn þjóðfé-
lagshópur sem hefur lykilað-
stöðu til að endurreisa gildi
hins opinbera, gefa því þá
stöðu sem það hafði endur
fyrir löngu, þegar Islendingar
tóku ákvarðanir á borð við þá
að vera kristnir! Þetta er sá
sundurleiti hópur sem gengur
undir nafninu opinberir
starfsmenn. Daglegt verkefni
þeirra er að hugsa um al-
mannahag og sinna þeim
skyldum sem hið opinbera
leggur þeim á herðar. Um-
fram hinar tilteknu skyldur
sem við höfum í þeim emb-
ættum sem við gegnum er
skyldan sú að standa vörð um
hið opinbera með því að upp-
lýsa fólk um það og með því
að taka sífellt ákvarðanir frá
sjónarhóli þess.
Höfuðeinkenni hins opin-
bera er hugsunarleysið. Hlut-
verk opinberra starfsmanna
er að hugsa í þess stað og
sýna þar með öllum almenn-
ingi hvernig eigi að hugsa um
landsins gagn og nauðsynjar.
Agrip af erindi fluttu 11. nóvember
1991 áfundi trúnaöarmanna Starfs-
mannafélags ríkisstofnana.
Sumarhús að vetrarlagi
Það hafa kannski ekki
allir félagsmenn áttað sig á
því að sumarhús félagsins í
Vaðnesi og íbúðin á Akureyri
eru opin og til útleigu allt
árið.
Þeir sem best til þekkja
telja að dvöl í Vaðnesi á
vetrartíma sé ekki síðri en á
sumrin. Að liggja í heitu
pottunum, sem eru við öll
húsin, á rólegu vetrarkvöldi í
tunglskini og með hvíta jörð
allt í kringum sig, er
toppurinn á tilverunni. Þeir
sem hafa uppgötvað þetta
fara líka aftur og aftur.
Vetrarútleigan er opin
öllum félagsmönnum og
skerðir ekki rétt manna til
sumar- og páskaútleigu, en
um leigu á þeim tíma gilda
vissar úthlutunarreglur. Þó
við gætum unnt fólki, sem er
ekki félagar í SFR, að njóta
þessarar paradísar á jörð, þá
verður að teljast eðlilegast að
félagsmenn gangi fyrir. Hér
er átt við að töluvert hefur
borið á því að félagsmenn
hafa tekið hús á leigu í sínu
nafni fyrir vini og
vandamenn. Þó það sé ekki
beinlínis á móti lögum og
reglum, þá er ekkert réttlæti í
því að einhver félagsmaður
komist ekki að í hús vegna
utanfélagsfólks sem annar
félagsmaður hefur skrifað sig
fyrir. Það fólk verður að sæta
afgangi ef ekki er fullt í
húsunum. Þessum
ábendingum eru SFR-félagar
vinsamlegast beðnir að taka
með opnum huga og virða
þær.
Félagið hefur haft á leigu
hús á Akureyri til reynslu í
eitt ár. Húsið er gamalt
steinhús við Þingvallastræti
8b, en það er gatan sem
liggur upp gilið og
sundlaugin stendur við. Betri
stað er varla hægt að hugsa
sér. Félagsmenn sem hafa
dvalið í húsinu eru mjög svo
ánægðir með það, svo nú
hefur verið gengið frá leigu
til næstu tveggja ára. Vegna
þess hefur leigusali fallist á
að skipta um nær allt gólfefni
á íbúðinni, svo hún verður
enn betri en áður.
Aðrar fréttir af
orlofshúsamálum eru þær að
eftir áramót verður farið af
fullum krafti í að leita að
hentugri orlofsíbúð í
Reykjavík, og þar með að
standa við loforð til
félagsmanna á
landsbyggðinni, sem hafa lagt
mikla áherslu á að félagið
væri með íbúð á
höfuðborgarsvæðinu.
Félagar, göngum vel um
eigur félagsins, þá endast þær
betur og ánægjan af notkun
þeirra verður mun meiri.