Fréttablaðið - 01.05.2021, Qupperneq 26

Móðirin vill ekki k o m a f r a m undir nafni til að vernda dótt-ur sína sem er á unglingsaldri.
Þær mæðgur fóru á sínum tíma
með málið fyrir dóm og kom þá í
ljós að það var fyrnt en kynferðis-
brotamál fyrndust þá á fimm árum,
jafn löngum tíma og leið frá því að
atburðurinn átti sér stað og dóttir
hennar opnaði sig um reynslu sína.
Árið 2007 var almennum hegning-
arlögum um kynferðisbrot breytt
þannig að í mörgum tilfellum fyrn-
ast þau ekki.
„Ég skil í dag fólk sem treystir
sér ekki í þennan slag, er ekki nógu
sterkt. Ég tel mér það til tekna að
ég er nógu sterk og réttlætiskennd
mín nægilega rík til að ég gat bara
ekki látið þetta mál fara forgörðum.
Barnsins míns vegna. Og allra hinna
barnanna. Ég finn þegar ég tala um
þetta að ég fyllist orku því mér
finnst ég þurfa að passa öll börnin.
Það finnst mér ég gera með því að
tala um þetta og minna foreldra á að
tala við börnin sín og opna eyrun.
Þetta gerist alls staðar, það eru engir
útvaldir, við erum öll í valinu og það
er bara spurning hver verður fyrir
valinu,“ útskýrir móðirin, sem vill
leggja enn meiri áherslu á forvarn-
arstarfið og að fólk þekki táknin og
geti lesið í þau. „Maður á ekkert að
treysta öllum. Af hverju ætti maður
að treysta öllum?
Oftar en ekki er þetta innan fjöl-
skyldu eða mjög nálægt fjölskyld-
unni. Fólkið sem maður vill treysta
sem best fyrir börnum sínum,“
útskýrir móðirin. „Þessi aðili sem
braut á dóttur minni var mikið inni
á heimilinu og umgekkst börnin
mín mikið.
Var alltaf á varðbergi
Hún segir teiknin hafa verið uppi
á borðinu en maðurinn hafi notað
ósæmilegt orðalag við eldri börn
hennar. „Hann hafði þannig gefið
í skyn hvernig maður hann var en
ég reiknaði það ekki rétt að yngsta
barnið væri í hættu. Ég tók hann
á teppið og sagði honum að slík
framkoma væri ekki í lagi og ekki
boðleg. Ég var alltaf á varðbergi en
þó greinilega ekki nægilega vökul.“
Sjálf segist hún hafa orðið fyrir
kynferðislegu of beldi sem barn,
þeirri reynslu sagði hún ekki frá
fyrr en þrjátíu árum síðar. Reynslan
markaði djúp spor og varð til þess
að hún hefur alltaf verið dugleg að
ræða við börnin sín um mörk og
fræða þau um hvað sé rétt og rangt
í þessum efnum. Hennar eigin
reynsla varð einnig til þess að hún
taldi sig vita hvað hefði gerst, þegar
yngsta dóttir hennar fór að sýna af
sér óeðlilega hegðun um fimm ára
aldur.
„Ég var alltaf með þessa umræðu
opna á heimilinu. Alla þessa punkta
sem voru mjög vakandi í mér. Þrátt
fyrir það sagði hún mér ekki frá því
hvað hafði komið fyrir hana fyrr
en fimm árum síðar. Þegar hún var
orðin tíu ára gömul.“
Reiðiköst og óöryggi
Aðspurð hvers lags breytingum á
hegðun hún hafi tekið eftir hjá fimm
ára gamalli dóttur sinni svarar hún:
„Hún sýndi hegðun sem ég tengdi
sjálf við og var ekki hægt að tengja
við neitt annað en að eitthvað hefði
komið fyrir. En ég fékk ekkert upp
úr henni, alveg sama hvaða leið ég
reyndi að fara, hún var þögul sem
gröfin.“ Móðirin tengdi við reiði-
köst, óánægju og óöryggi, í ljósi
eigin reynslu af kynferðis ofbeldi.
„Eitt sinn þegar við vorum búnar
að vera einar lengi og njóta okkar
tíma, án truf lana, þá gerðist það
að dóttir mín opnaði sig og það var
eins og f lóðgáttir hefðu opnast og
fyrirstaðan var engin.
Fyrir guðs mildi brást ég rétt við.
Ég hlustaði á hana og sagði henni
að ég heyrði hvað hún væri að
segja, leyfði henni bara að tala. Ég
sagðist trúa henni og passaði mig á
að útskýra ekki né tala heldur leyfði
henni bara að fá sinn tíma. Eða í
raun þurfti ég ekki að passa mig,
heldur varð vanmátturinn algjör
og ég dvaldi í honum lengi vel.“
Þarf að sættast við sjálfa mig
Hún segir það hafa verið magnað
að sjá hvaða áhrif það hafi haft á
barnið að segja frá. „Umbreytingin
á einu barni á svo stuttum tíma var
með ólíkindum að horfa á,“ segir
hún og ræður ekki við tárin. „Það
er oft talað um að létta fargi af fólki.
Það hreinlega holdgerðist. Síðan þá
hefur þetta barn verið allt annað
barn. Þarna byrjaði breytingin
sem hefur svo stöðugt haldið áfram.
Hún hefur blómstrað.“
Hún segist strax hafa gert dóttur-
inni grein fyrir því að hún vildi
Maður á ekkert að treysta öllum
Móðir þolanda í kynferðisbrotamáli segist hafa lamast þegar hún heyrði að nákominn einstaklingur hefði brotið
á dóttur hennar. Hún þakkar síendurteknu samtali þeirra á milli að barnið hafi þó sagt frá og vill efla forvarnir.
Móðirin kannaðist við hegðunarbreytingar sem urðu á dóttur hennar enda hafði hún sjálf orðið fyrir kynferðisofbeldi sem barn. Hún vill að við lærum að þekkja þau merki. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Staldraðu við
Barnaheill standa fyrir lands-
söfnun sem lýkur á mánudag.
Söfnunin í ár ber heitið ,,Staldraðu
við. Með þinni hjálp getum
við verndað börn” og rennur
allur ágóði af sölunni í forvarnar-
fræðslu Verndara barna.
Barnaheill hvetja einstaklinga
og félagasamtök til að taka þátt
í að gera Ísland að betri stað fyrir
börn og fjölskyldur þeirra. Það er
hægt að gera með því að staldra
aðeins við og athuga hvar hægt er
að sækja sér þekkingu og komast
að því hvaða bjargir eru til staðar
til að vernda börn. Í sameiningu
getum við stuðlað að góðri fé-
lagslegri og tilfinningalegri líðan
barna og komið í veg fyrir ofbeldi
innan fjölskyldna og samfélagsins
alls.
Verndarar barna
Verkefnið Verndarar barna var
fyrst sett á laggirnar árið 2006 á
vegum samtakanna Blátt áfram
sem voru stofnuð árið 2004.
Í byrjun mars árið 2019 tóku
stjórnir Barnaheilla og Blátt áfram
þá ákvörðun að sameina krafta
sína undir nafni Barnaheilla – Save
the Children á Íslandi.
Boðið er upp á fjölda nám-
skeiða og fyrirlestra í forvörnum
gegn kynferðisofbeldi. Fyrir
foreldra, fólk sem vinnur með
börnum og fyrir börn á aldrinum
13-16 ára.
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is
FLEST BÖRN SEM ORÐIÐ HAFA FYRIR
KYNFERÐISOFBELDI KÆRA ALDREI OFBELDIÐ.
17 - 36%
BARNA Á ÍSLANDI ERU TALIN VERA BEITT KYNFERÐIS-
OFBELDI EÐA ÁREITNI FYRIR 18 ÁRA ALDUR.
VERÐUR FYRIR KYNFERÐIS-
LEGRI ÁREITNI EÐA
OFBELDI Á ÍSLANDI FYRIR
18 ÁRA ALDUR.
1 5
STRÁKUM
1 3
STÚLKUM
AF
HVERJUM
AF
HVERJUM
VERÐUR FYRIR KYNFERÐIS-
LEGRI ÁREITNI EÐA
OFBELDI Á ÍSLANDI FYRIR
18 ÁRA ALDUR.
↣
1 . M A Í 2 0 2 1 L A U G A R D A G U R26 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð