Af vettvangi - 01.07.1994, Blaðsíða 5

Samningar ná einungis til þeirra sem gerast
aðilar að þeim affúsum og frjálsum vilja.
Samningarnir eru eign þessa fólks og þarfnast
ekki skráningar neinnar stofnunar.
Aðilum er heimilað að leita eftir úrskurði
gerðardóms af fúsum ogfrjálsum vilja.
Markmiðið var að byggja upp vinnumarkað sem,
eins og annars staðar í efnahagslífinu, legði
ábyrgðina á einstaklinginn og ákvarðanataka
færðist niður á neðsta mögulega stig.
Hvar erum við þá staddir núna?
Árið 1993 vorum við fremstir í samkeppnishæfni
meðal ríkisstjórna OECD-ríkjanna. Verðlag er nú
stöðugt og vextir hafa farið stöðugt lækkandi.
Atvinnustig fer á nýjan leik hækkandi og stórfelld
ófyrirséð fjölgun starfa um 57.000 átti sér stað á
árinu fram til mars 1994. Dregið hefur úr
launabreytingum og eru laun nú fremur tengd
framleiðni og arðsemi fyrirtækja en ytri þáttum.
Þrátt fyrir þennan árangur eru nú innan
nýsjálenska þjóðfélagsins skýr merki um vaxandi
andstöðu gegn frekari breytingum. Stjórnar-
andstaðan heldur einmitt á lofti kröfum, eggjuð af
verkalýðshreyfingunni og örvuð af athygli
fjölmiðla, um að fallið verði frá hluta þeirrar
stefnumörkunar sem fært hefur okkur þessa
jákvæðu niðurstöðu. Þar eru seðlabankalögin og
lögin um vinnusamninga aðaideiluefnin.
Það sem þessu fólki yfirsést, eða hundsar sem er
meira áhyggjuefni, er að núverandi hagvöxtur, sem
birtist bæði í hærra atvinnustigi og auknum
fjárfestingum, er bein afleiðing þess trausta
umhverfis, stöðugleika, ábyrgðarkenndar og
sveigjanleika sem komist hefur á af völdum
þessara tvennra laga.
Alþjóðlegt umhverfi og fyrirtækin
Þessi viðleitni til þess að hverfa aftur í tímann
beinir sjónum að þeirri nauðsyn fyrir atvinnulífið
og þjóðfélagið í heild, fyrir Nýja-Sjáland og einnig
fyrir ykkar þjóðfélag býst ég við, að fara
gaumgæfilega yfir stöðu landsins í hinu alþjóðlega
umhverfl og getu þess til að ná árangri í ljósi allra
þeirra hindrana sem eru í veginum.
Það eru ýmis alþjóðleg áhrif sem hafa verður í
huga þegar viðbrögð á heimavelfl eru ákveðin.
Frarn að þessu hefur drifkraftur alþjóðlegra
breytinga verið samfelld tækniþróun og hraður
vöxtur einstaklingshyggju. Með tækninni hafa
framleiðsluferli og aðföng breyst stórkostlega,
ýmsar hindranir og múrar á landamærum hafa
verið brotnir niður og upplýsingar í ólýsanlegu
magni eru aðgengilegar með einföldum hætti.
Þegar samkeppnishæft alheimshagkerfi þróast
frekar trúi ég að við munum sjá breytingar í
hegðun fyrirtækjanna.
Um þessar mundir er hægt að bæta samkeppnis-
stöðuna með endurskipulagningu fram-
leiðslunnar, samningum um lækk-
aða álagningu á aðfangakostnað
og þróun gæðakerfa. Áfram-
haidandi forskot í sam-
keppninni mun
krefjast enn meiri
gæða með áherslu
á fjárfestingu í
mannauði. Sum
fyrirtæki hafa þegar
byrjað á þessu en önnur hafa ekki enn komist að
þessu. Ég held að við eigum öll nokkuð langt í
land.
Til að bregðast við neytendastýrðum markaði
verða fyrirtækin að þróa kerfi stöðugra
betrumbóta hvað varðar þjónustu við viðskiptavini
og vöruúrval. Fólk hvar sem er í ferlinu er
grundvöllur shkra viðbragða.
Það krefst erfiðis og tíma að fá fram slíka
breytingu. Á hinn bóginn gefur markaðurinn
okkur ekki færi á neinu vali. Án miskunnar mun
hann loka á þá sem ekki notfæra sér tækifæri sín
til að takast á við starfsmannamálin. Þróun nýrra
samskipta á vinnustað krefst þess að
vinnuveitendur taki ábyrgð á og fjárfesti í
málefnum sem áður töldust einungis til kostnaðar,
eða sem enn verra er, töldust hluti af opinberri
þjónustu.
Þjálfun mun
breytast úr því að
tengjast sérstök-
um starfsstéttum í það
að verða hluti af lífs-
löngu menntunarferh.
Hugtakið jöfn at-
vinnutækifæri
mun breikka og
fela í sér mannrétt-
indi. Heilbrigði og öryggi á vinnustað mun teygjast
út í víðtækari veherðarmál. Þar sem þörf krefur
rnun reglan verða sú að vinnuveitendur sfyðji og
aðstoði starfsmenn á sviðum eins og í tungu-
málanámi, þróun starfshæfni á lífsleiðinni, gerð
þárhagsáædana, og í fjölskyldu-, heilsuvemdar- og
velferðarmálum.
Hluti af þessari þróun verður að fyrirtæki af öllum
stærðum munu þurfa að blandast meira í málefni
samfélagsins - ekki í hlutverki velgjörðarstofnunar
heldur til að þróa hæfileika einstaklinganna með
gagnkvæman ávinning í huga. Tengsl milli skóla,
annarra stofnana og einstakra fyrirtækja eða hópa
fyrirtækja em dæmi um samfélagstengsl sem þurfa
að þroskast.
Þjóðir verða stöðugt að vinna að því að viðhalda
samkeppnishæfni sinni. í þessu samhengi er
úrslitaatriði að allir aðilar, sérstaklega
stjórnmálamennirnir, skilji nauðsyn stöðugrar
árvekni við greiningu þátta sem hindra
samkeppnishæfni, fjárfestingar og hagvöxt.
Hegðun okkar á að vera öguð og við megum ekki
afvegaleiðast af tímabundinni velgengni.
Steve Marshall á aðalfundi VSÍ
Á Nýja-Sjálandi hafa lögin um vinnusamninga
myndað ramma og innan hans geta vinnuveitendur
og launþegar þróað með sér nauðsynlegt samband
til að ná langt í samkeppninni. Lögin sjálf gera
það hins vegar ekki fyrir neinn. Þótt okkur sé
bókstaflega ýtt saman til samninga getum við vahð
á milh hins einfalda en hugsanlega banvæna kerfis
gömlu viðhorfanna og hinnar erflðu þróunar nýrra
samskipta sem byggjast á sameiginlegum hags-
munum, gagnkvæmri virðingu, trausti og skilningi.
Samantekið í stuttu máh er lykillinn að því að hfa
af að vera móttækilegur fyrir samkeppni. Þetta
krefst jákvæðra viðhorfa gagnvart því að breytingar
séu bæði stöðugar, óhjákvæmilegar og í þeim fehst
tækifæri sem má hagnýta. Sjálfri sér samkvæm
efnahagsstefna sem tryggir stöðugleika og
lágmarksafskipti stjórnvalda er mikilvæg ef
fyrirtækin eiga stöðugt að geta betrumbætt sig og
náð árangri.
5