Morgunblaðið - 18.01.2021, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN Minningar
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. JANÚAR 2021
Undanfarið hefur
gagnrýni á þjóðkirkjuna
og þá helst á yfirstjórn
hennar verið áberandi.
Hún er sökuð um að
vera ekki í tengslum við
fólkið í landinu hug-
myndafræðilega og
stjórna söfnuðunum eins
og sá er valdið hefur.
Það er ekki eins og ég
fari oft í kirkju en ég tel
mig samt kristna. Það að játa slíkt nú
á tímum kallar á viðbrögð svipuð því
sem viðkomandi hafi gert sig sekan um
ósiðlegt athæfi.
Ég las Nýja testamentið á sínum
tíma (það var áður en bannað var að
afhenda það í skólunum) og mér féll
boðskapurinn vel. Ég sá reyndar ekki
fram á að ég myndi gefa yfirhöfn mína
ef ætti ég tvær en boðskapur um að til-
einka sér lítillæti, auðmýkt og gjaf-
mildi auk kærleika til náungans síaðist
inn. Ég komst að þeirri niðurstöðu að
kristni snerist um sálarheill hvers og
eins okkar. Með því að forðast rangar
gerðir og biðja um leiðsögn Guðs færð-
umst við nær honum. Einnig skildist
mér að við værum öll veiklunduð og
gerðum öll mistök en með einlægri iðr-
un og yfirbót mætti þurrka þau út úr
lífsins bók. „Ríki mitt er ekki af þess-
um heimi,“ er haft eftir Kristi og einn-
ig „Gjaldið keisaranum það sem keis-
arans er en Guði það sem Guðs er.“
Þjóðkirkjan virðist hafa horfið frá
því að sinna andlegu lífi landsmanna og
gjalda Guði það sem Guðs er en fært
sig inn á svið stjórnmálanna (gegn
anda Jesú) og berst nú m.a. gegn lofts-
lagsbreytingum þótt augljóst sé að
maðurinn hafi ekki haft neitt með fyrri
hita- og kuldaskeið að gera. Einnig
berst kirkjan nú fyrir því að við tökum
við stöðugt fleira fólki frá þriðja heim-
inum án þess að hún virðist taka
ábyrgð á því að kenna því kristna siði.
Margt af því fólki kemur
frá löndum sem virða ekki
Mannréttindayfirlýsingu
Sameinuðu þjóðanna – því
hún byggi á kristnum og
gyðinglegum grunni og sé
ósamrýmanleg sjaríalögum.
Í þeim lögum er margt sem
við samþykkjum alls ekki,
s.s. þrælahald, en reglur
um það eru enn í sjaríalög-
bókum heimsins og byggja
á fordæmi Múhammeðs.
Það voru sannkristnir söfn-
uðir í Bretlandi og BNA
sem höfðu forgöngu um afnám þræla-
halds sakir einlægrar trúar á mann-
gildið og jafnan rétt allra manna á
grundvelli kærleiksboðorðsins.
Allir biskupar vorir kröfðust þess að
fjölskylda sem styður Bræðralag músl-
ima fengi vernd hérlendis vegna
stjórnmálaskoðana sinna en á sömu
skoðunum byggja öll hryðjuverka-
samtök múslima, nefnilega því að
leggja skuli heiminn undir íslam og
koma á sjaríalögum, með góðu eða illu.
Kirkjur Vesturlanda hafa verið af-
spyrnuónýtar í að boða kristna hug-
myndafræði og kristin gildi. Í stað þess
að standa fast á sínu hafa þær tekið
upp hugmyndafræði fjölmenningar og
menningarlegrar afstæðishyggju auk
trúar á útópíu á jörð gegnum græn
orkuskipti og sjálfbærni.
Afleiðingin er sú að hópar innfæddra
öfgamanna er hatast við kristni og
vestræna menningu hafa sprottið upp.
Nýlega hófust réttarhöld yfir Osama
Krayem sem er ákærður fyrir að hafa
ætlað að sprengja sjálfan sig upp í
Brussel 2016 og taka fjölda fólks með
sér í dauðann, Allah til dýrðar. Sá er
fæddur og uppalinn í Svíþjóð og aðrir
„sænskir“ hryðjuverkamenn hafa verið
teknir í Taílandi og Danmörku.
Kristnir eru nú sá hópur sem verður
helst fyrir ofsóknum í heiminum. Á
Open Doors.org má lesa að 12. hver
kristinn íbúi heimsins verði fyrir of-
sóknum sakir trúar sinnar. Meira að
segja í Bretlandi og Kanada hefa menn
verið handteknir fyrir að boða guðs-
orðið. Nú á dögum móðgast menn
nefnilega svo auðveldlega. Það að segja
að Jesú sé sonur Guðs fer illa í suma
og það að tala um synd og fyrirgefn-
ingu fer illa í aðra eins og predikarinn
David Lynn fékk að reyna í Toronto í
fyrra.
Ef þjóðkirkjan á ekki að vera áhrifa-
laus klúbbur sem eltir stefnulaus nýj-
ustu hugmyndir í þjóðfélagsmálum þá
þarf hún að hysja upp um sig bræk-
urnar, því „ef saltið dofnar með hverju
á þá að selta það?“ Nýlegt útspil henn-
ar er hún sýndi okkur skrípamynd af
Frelsaranum bendir til að saltið hafi
dofnað mjög.
Kristni er óaðskiljanlegur hluti þjóð-
menningar okkar og hefur verið það
frá upphafi því stór hluti landnáms-
kvenna kom frá kristnum svæðum á Ír-
landi og Skotlandi og án lágmarks-
þekkingar í kristnum fræðum verður
margt í bókmenntum okkar og sögu
okkur lítt skiljanlegt og á það ekki síð-
ur við um þekkingu á siðum og hug-
myndafræði kaþólskunnar sem var rík-
istrú okkar á ritunartíma
Íslendingasagnanna.
Lífskraftur hinna fyrstu safnaða ætti
að vera okkur fyrirmynd og ættu bisk-
upar og Biskupsstofa að halda sig sem
mest til hlés en leyfa grasrótinni að
dafna. Þjóðkirkjan verður að þora að
standa óhikað að baki kristinni hug-
myndafræði og verja kristinn arf okk-
ar. Kjósi einhverjir að móðgast yfir því
að vera sagt að það sé rangt að nýta
sér þýfi í pólitískum tilgangi þá eiga
þeir einfaldlega heima í öðrum söfnuði.
Þjóðkirkjan
Eftir Ingibjörgu
Gísladóttur
» Þjóðkirkjan virðist hafa
horfið frá því að sinna
andlegu lífi landsmanna í
anda Jesú, en fært sig inn
á svið stjórnmálanna.
Ingibjörg Gísladóttir
Höfundur starfar við umönnun aldraðra.
Í Morgunblaðinu 10.
janúar er sagt frá því, að
ónotaðir plastpokar Frí-
hafnar skuli endurunnir í
plastgrjón hjá PNR
Hveragerði. Grjónin
verða seld til framleiðslu
á plastvörum.
Þetta skal gert í þágu
umhverfisverndar, en
skoðum betur ferilinn og
ávinninginn. Pokarnir
verða keyrðir til Hvera-
gerðis og breytt í grjón, sem verða seld
til framleiðslu á plastvörum. Verði
framleiddir plastpokar úr grjónunum
erum við með endurvinnslunni komin á
byrjunarreit og höfum skilið eftir kol-
efnisspor allan ferilinn.
Rökstuðningur fyrir endurvinnslunni
er að annars þyrfti að urða plastið. Það
er álíka gáfulegur rökstuðningur og að
kasta verðmætu sprengdu grjóti í sjó-
inn, því annars þyrfti að keyra það
lengri leið til urðunar við Vífilfell.
Umhverfisráðherra, ég bið þig að
skoða málið af skynsemi með tilliti til
þess, að umhverfisvænst er að nýta
pokana í Fríhöfninni, eins og vænt-
anlega er gert í öðrum fríhöfnum.
Virðingarfyllst,
Sigurður Oddsson
P.s. Fyrst ég fór að skrifa þetta, þá
get ég alveg eins haldið áfram.
Frá því boðið var upp á að flokka
pappír og síðar plast hef ég flokkað
samviskusamlega. Eina plastið, sem
ekki fór í plasttunnuna, eru kjör-
búðapokar með heimilissorpi. Í plast-
poka, sem komu heim með ávöxtum,
fóru aðrar plastumbúðir. Nú er búið að
banna plastpoka við afgreiðsluborð og
plastpoka á ávaxtaborðum.
Í afgreiðsluna eru komnir
pappírspokar, sem kosta
minnst helmingi meira en
plastpokarnir. Fyrir ávext-
ina komu fyrst papp-
írspokar, sem reyndust
óhentugir eða kannski of
dýrir. Nú eru ekki neinar
umbúðir við ávaxtaborðin,
sem ekki er boðlegt við-
skiptavinunum.
Plastpokum er skipt út
fyrir pappírspoka vegna
umhverfissjónarmiða. Það
er samt staðreynd að plastpoka er auð-
velt að endurvinna án mengunar og
þeir brotna niður án áhrifa á umhverfið.
Í flutningum þarf um sex gáma fyrir
sama magn af pappírspokum og kemst í
einn gám af plastpokum. Það segir
samt ekki alla söguna, því plastpoki
endist að minnsta kosti 10 sinnum leng-
ur en pappírspoki. Þannig er kolefn-
isspor pappírspoka í flutningum 60
sinnum meira en plastpoka. Papp-
írspokar kosta helmingi meira en plast-
pokar svo ekki eru skiptin þjóðhagslega
hagkvæm.
Ég var að sjá á skjáfrétt RÚV, að
Sorpa hefði flutt út 10.000 tonn af plasti
til Svíþjóðar. Það eru 10.000.000 kg. Ég
velti fyrir mér kolefnissporinu og flutn-
ingskostnaðinum. Svo er Svíum líkleg-
ast borgað fyrir að eyða plastinu og fá í
bónus orkuna, sem losnar við það. Um-
hverfisvænna og fjárhagslega hag-
kvæmara væri að geyma plastið og
setja á áramótabrennur, en rétta leiðin
væri að brenna það í sorpbrennslustöð.
Fljótlega eftir að ég hóf nám í Sviss
1964 sá ég háan stromp í Zürich. Ég
spurði, hvort þarna væri sementsverk-
smiðja, en var sagt að það væri sorp-
brennslustöð. Sorpi er brennt við mjög
hátt hitastig til að eyða mengun. Plast-
efni eru sérstaklega vel þegin við
brennsluna, því þau brenna við svo hátt
hitastig.
Þetta var fyrir 56 árum. Þá var sorp
keyrt upp á Ártúnshöfða og mikið af því
brennt þar.
Plast er hliðarafurð í olíuvinnslu, sem
annars væri brennt og er brennt, sbr.
rauður logi sem sést við olíuhreinsi-
stöðvar. Pappír er unninn úr trjám,
sem binda kolefni.
Plast er auðvelt að endurvinna án
mengunar. Ég hef séð endurvinnslu
pappírs í pappírspokaverksmiðju í
Skotlandi. Það fór þannig fram að
trukkar sturtuðu pappír í þrær líkt og
loðnuþrær. Í þrærnar var dælt vatni
með efnum sem leystu upp pappírinn.
Hann varð líkt og deig, þegar vatnslög-
urinn síaðist úr þrónni. Vonandi hafa
eiturefni verið hreinsuð frá, áður en
hann rann til sjávar.
Niðurstaða þessara hugleiðinga er að
umhverfisvænst sé að leyfa plastpoka,
en selja þá á helmingi hærra verði en
pappírspoka, t.d. 100 kr./stk. Þá eiga
viðskiptavinir völina og fara vel með
pokana. Nota þá aftur og aftur.
Hagnaðinum af plastpokasölunni
væri vel varið til Landverndar, sem
hefur misst plastpokasjóðinn.
Opið bréf til
umhverfisráðherra
Eftir Sigurð Oddsson » Verði framleiddir plast-
pokar úr grjónunum er-
um við með endurvinnsl-
unni komin á byrjunarreit
og höfum skilið eftir kol-
efnisspor allan ferilinn.
Sigurður Oddsson
Höfundur er verkfræðingur og
eldri borgari,
✝ Tómas KristinnÞórðarson
fæddist 21. júlí 1945
á Hárlaugsstöðum í
Rangárvallasýslu.
Hann lést á krabba-
meinsdeild Land-
spítalans 29. desem-
ber 2020. Foreldrar
hans voru hjónin
Salóme Petrea
Kristjánsdóttir og
Þórður Tómasson.
Eftirlifandi eiginkona Tóm-
asar er Ásta Margrét Sigurð-
ardóttir, f. 17. júní 1944. Þau
giftu sig árið 1965. Börn þeirra
eru: 1) Petrea, f. 29. febrúar 1964,
maki Jón Halldór Davíðsson, f.
12. september 1963. 2) Þórður, f.
29. ágúst 1965, maki Salika
Pitplern, f. 27. júlí
1972. 3) Sigurður
Grétar, f. 13. apríl
1967, maki Sawai, f.
31. janúar 1967. 4)
Ámundi Sjafnar, f.
18. maí 1972, maki
Dóra Vigdís Vigfús-
dóttir, f. 23. nóv-
ember 1967. 5) Sess-
elja Salóme, f. 17. júní
1974, maki Magnús
Sigurðsson, f. 1. sept-
ember 1970. 6) Tómas Kristinn, f.
27. ágúst 1979. 7) Margrét Ósk, f.
29. september 1983, maki Pálmi
Jóhannesson, f. 2. október 1959.
Barnabörnin eru nítján og lang-
afabörnin orðin níu.
Jarðarförin hefur farið fram í
kyrrþey.
Elsku pabbi minn. Þegar ég
horfði í augun þín á spítalanum
langaði mig að segja þér svo
margt.
Ég náði þó að segja þér það
mikilvægasta af öllu sem var
hversu stoltur og heppinn ég er
að eiga þig fyrir föður.
Þegar mamma sagði mér að þú
værir kominn á spítala reiknaði
ég með því að það væri stutt
stopp eins og síðast. Þrautseigjan
í þér var svo mikil þrátt fyrir lú-
inn líkamann.
Þegar ég sótti þig á spítalann
og hafði átt samtal við lækni vissi
ég að þú ættir ekki mikið eftir.
Hjúkrunarfræðingurinn leiddi
þig til mín og við gengum að lyft-
unni, ég fann hvað það var gott að
geta hjálpað þér að ganga, gott að
geta greitt til baka stuðninginn
sem ég hef haft frá þér.
Þegar ég spurði þig hvort þú
gætir gengið með mér sagðir þú
að sjálfsögðu já. Þú náðir að harka
af þér að lyftunni og niður og þá
var orkan búin og þú vildir hvíla
þig, seinasta spölinn rúlluðum við í
hjólastól. Það var stutt stopp
heima og þú varst aftur kominn á
spítalann, nú voru skilaboðin til
okkar að þú ættir líklega ekki eftir
nema þrjá daga. Þessi skilaboð
voru þau verstu sem ég hef fengið
hingað til.
Þegar ég horfi til baka á allt
sem þú hefur afrekað í lífinu þá er
ég stoltur af þér elsku pabbi.
Bara það að þið mamma komuð
upp sjö börnum hefur ekki verið
auðveldur leikur á þessum tíma.
Fyrstu árin sem ég man eftir mér
voruð þið mamma alltaf í nokkr-
um vinnum; unnuð fullan vinnu-
dag og svo tók næsta vinna við.
Ég man aldrei eftir að hafa lifað
við skort og aldrei heyrði ég ykk-
ur bugast yfir álagi. Þú varst allt-
af kærleiksríkur, elskulegur og
vingjarnlegur, að sýna tilfinning-
ar var ekki þín sterka hlið en ég
fann alltaf fyrir kærleikanum og
umhyggjunni sem skein frá þér.
Þó að lífið væri ekki alltaf auð-
velt náðir þú alltaf að sigrast á
erfiðleikum sem komu upp. Þú
hafðir alltaf mikinn áhuga á því
sem við systkinin vorum að bralla
og sérstaklega þegar við vorum
að takast á við ný verkefni og
áskoranir. Þú gladdist og sýndir
því mikinn áhuga. Þú varst mér
mikil fyrirmynd, elsku pabbi, og
ég hef margt að þakka þér fyrir.
Þó að þú hafir ekki skreytt lífið
með orðum þá barst þú alltaf frið
og kærleika með þér. Ég sakna
þín elsku pabbi minn, takk fyrir
allt sem ég hef fengið frá þér.
Það er ekki erfitt að elska
mann eins og hann pabba minn,
ég er stoltur Tómasson.
Jóh. 14. kafli:
Hjarta yðar skelfist ekki. Trúið á Guð og
trúið á mig. Í húsi föður míns eru marg-
ar vistarverur. Væri ekki svo hefði ég þá
sagt yður að ég færi burt að búa yður
stað? Þegar ég er farinn burt og hef bú-
ið yður stað kem ég aftur og tek yður til
mín svo að þér séuð einnig þar sem ég
er. Veginn þangað sem ég fer þekkið
þér.
Dugmikill og vinnusamur,
fyrirmynd á margan hátt.
Kærleikann þú hefur falið,
sýnir hann á annan hátt.
Þreytan sigrar, pabbi sefur,
tími að hvíla lúin bein.
Ferðalagið nú þú hefur,
Drottinn kallar þig nú heim.
Bænin virkar pabbi minn,
örugg er þín himnavist.
Þakklæti og söknuð finn
er kveð ég þig og þakka.
Ámundi S. Tómasson.
Tómas Kristinn
Þórðarson
Ekki virðist
metnaðarfullum
ljóðaunnendum nú-
tímans stætt á því
að þakka ekki Jóhanni Hjálmars-
syni heitnum fyrir framlag sitt til
íslenskrar ljóðlistarhefðar. En
hann var, með bókmenntaum-
fjöllun sinni, sá fulltrúi ljóðlistar
sinnar tíðar, sem hélt helst uppi
yfirsýn um mikilvægi íslenskrar
ljóðlistarhefðar fyrir almenning,
af þeim sem voru miðlægir í þeim
þjóðarstraumi.
Ég kynntist skrifum hans
fyrst náið í kringum 1980, er ég
var kennari í Menntaskólanum á
Egilsstöðum. Hefur það ráðið
nokkru um að ég ákvað að verða
Jóhann Hjálmarsson
✝ Jóhann Hjálm-arsson skáld
fæddist 2. júlí.
Hann lést 27. nóv-
ember 2020.
Útför Jóhanns
fór fram 11. desem-
ber 2020.
frekar ljóðskáld og
greinahöfundur en
skáldsagnahöfund-
ur. Síðar má segja
að við höfum orðið
hattkunnugir er ég
varð sem jafn-
fremstur ritrýndra
ljóðskálda í Morg-
unblaðinu.
Að venju ljóð-
skálda vil ég þó
stytta mál mitt!
Raunar minnist ég þess nú, að ég
lýsti honum í einu ljóði mínu er
hann gekk framhjá glugganum
þar sem ég sat á Kaffi París við
Austurvöll kringum 2005, og er
það að finna í ljóði mínu sem heit-
ir Á kaffihúsi um páska og yrki
ég þar m.a. svo:
Við stóra borðið glotta spjallkarlarnir,
og úti fyrir gengur skáld eitt framhjá;
á eftir konu sinni með gælurakkann.
Lífið mælir með sér sjálft,
og ég hugsa til skjaldmeyjar minnar.
Tryggvi V. Líndal.