Morgunblaðið - Sunnudagur - 21.03.2021, Síða 8

VIÐTAL
8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21.3. 2021
Á
Starhaganum vestur í bæ standa
fimm litrík timburhús í röð; eitt
þeirra gult eins og sólin og
merkt nafninu Túnsberg. Þar
búa hjónin Baldur Þórhallsson,
stjórnmálafræðingur og prófessor við Háskóla
Íslands, og Felix Bergsson, leikari, útvarps-
maður og fararstjóri íslenska Eurovision-
hópsins. Baldur opnar dyrnar glaðlega og býður
í bæinn og fyrir innan heilsar Felix sem er í óða
önn að krydda lax í eldrauða eldhúsinu þeirra.
Við setjumst í fallega gamaldags stofu með út-
sýni alla leið til Keilis. Undir stofuborði glittir í
ungbarnateppi og smábarnadót og annað slagið
hrekkur í gang spiladós og fyllir loftið af skær-
um tónum, en Baldur og Felix eru nýorðnir afar
og barnabörnin tvö eru uppáhaldsgestirnir í
Túnsbergi. En þótt afahlutverkið sé augljóslega
það besta í heimi eru mörg önnur hlutverk sem
þeir hafa notið þess að sinna, en báðir hafa verið
í krefjandi og gefandi störfum, hvor á sínu sviði.
Við spjöllum um lífið og tilveruna, samkyn-
hneigð, ástina, uppeldi barna, ferðalög, vinnuna,
hella á Suðurlandi og kraftaverkin tvö sem hafa
stækkað hjörtu Baldurs og Felix um mörg núm-
er.
Smá páfugladans
„Við kynntumst árið 1996, hvorki meira né
minna. Það eru tuttugu og fimm ár síðan,“ segir
Felix og segir þá hafa kynnst á barnum 22.
„Við sáumst raunar fyrst í gamla Samtaka-
húsinu, gula húsinu á Lindargötu sem nú er bú-
ið að rífa. En við vorum svo feimnir að við gjó-
uðum rétt augunum á hvor annan en þorðum
ekki að tala saman,“ segir Baldur og þeir hlæja
að minningunni.
„Svo heyrði ég af því að Felix væri á leiðinni á
22 á fimmtudagskvöldi þannig að ég klæddi mig
í betri fötin og mannaði mig upp í það að fara í
fyrsta skipti inn á 22. Ég hafði aldrei þorað áður
því ég var nýkominn út úr skápnum. Ég fór svo
upp á aðra hæð, sem var rými samkynhneigðra
og annarra, og sá Felix við barinn. Ég gekk
beint að honum og sagði hæ,“ segir Baldur.
„Já, þetta var smá páfugladans,“ segir Felix
og segir Baldur hafa vakið áhuga sinn strax
þegar þeir gjóuðu á hvor annan á Lindargöt-
unni.
„Ég var samt búinn að bíta það í mig að hann
væri háskólastúdent að vinna að rannsóknum
og það væri ástæðan fyrir því að hann væri að
væflast hjá Samtökunum. En svo var það bara
dásamlegt þegar við fórum að tala saman, og
höfum ekki hætt því síðan.“
Frelsistilfinningin engri lík
Baldur var 28 ára þegar hann fann kjarkinn til
að koma út úr skápnum en Felix hafði komið út
nokkrum árum fyrr.
„Við erum kynslóðin sem er að koma út upp
úr 25 ára. Svo fer aldurinn að færast neðar eftir
því sem tíminn líður og í dag eru krakkar að
koma út ungir,“ segir Felix.
Þegar Baldur og Felix kynntust áttu þeir
báðir að baki sambönd með konum og hvor sitt
barnið.
Felix segir að hann hafi ekki lengur getað lif-
að í sjálfsblekkingu.
„Frelsistilfinningin að koma út úr skápnum
er engri lík. Ég var búinn að lifa með þessu
leyndarmáli ansi lengi,“ segir Felix.
„Í mínu tilviki var erfiðast að takast á við eig-
in fordóma; að þora að vera maður sjálfur. Ég
sá ekki fyrir mér að það væri hægt að lifa
þokkalegu lífi sem samkynhneigður karlmaður.
Samkynhneigðir voru bara annars flokks þegn-
ar. Mig langaði ekkert að ganga inn í þann veru-
leika. Það var svo sérstakt að um leið og fólk
kom út úr skápnum sem hommi eða lesbía, þá
missti það fullt af réttindum! Það mátti ekki
gifta sig, ekki telja skatt fram saman, ekki ætt-
leiða börn. Bara yfirlýsingin ein og sér gerði
mann að annars flokks þegni, bæði samfélags-
lega og lagalega,“ segir Baldur.
„Um það leyti sem ég kem út er verið að sam-
þykkja lögin um staðfesta samvist árið 1996 og þá
opnast á umræðuna og hún verður jákvæðari.
Pride byrjar ekki fyrr en árið 1999,“ segir Bald-
ur.
„Fyrirmyndirnar voru nánast engar. Það var
eins og við lifðum í einhverjum öðrum veruleika,
í annarri vídd,“ segir Felix og Baldur nefnir að
báðir hafi þeir verið virkir í mannréttinda-
baráttu samkynhneigðra í um tíu ár.
„Svo tóku aðrir við en við erum alltaf til taks.“
Að vera sáttur í sjálfum sér
Baldur og Felix segja margt hafa áunnist síðan
þeir komu út úr skápnum en enn má gera betur.
„Það vantar enn fyrirmyndir. Hinsegin hóp-
urinn er mjög fjölbreyttur. Það vantar til dæmis
fyrirmyndir í íþróttum og viðskiptalífinu, og
meðal iðnaðarmanna. Það vantar einnig fleiri
samkynhneigða í stjórnmálin,“ segir Baldur.
„Hins vegar er gaman að sjá hversu hug-
rakkt ungt fólk er í dag,“ segir Felix og Baldur
bætir við að ungt fólk í Evrópu sé farið að þora
að vera það sjálft og sé farið að máta sig inn í
hin ýmsu box, eins og trans og fleira.
„Engu að síður er ljóst að þetta unga fólk
þarf mikinn stuðning, bæði frá fjölskyldu og
samfélaginu,“ segir Baldur.
„Það tekur á að vera sáttur í sjálfum sér, þeg-
ar maður passar ekki inn í hið gagnkynheigða
samfélag.“
Magnað að finna samhljóm
Við bökkum aðeins og ræðum aftur upphafið að
sambandinu sem nú hefur enst í aldarfjórðung.
Þeir segjast hafa verið farnir að búa saman
nokkrum vikum eftir fyrsta fundinn.
„Það var strax augljóst að þetta var eitthvað
sem var komið til að vera; að minnsta kosti til að
prófa. Svo erum við enn að prófa,“ segir Felix.
„Ertu enn þá að prófa?“ spyr Baldur og þeir
skellihlæja.
„Við áttum svo margt sameiginlegt og höfum
aldrei átt í vandræðum með að njóta lífsins sam-
an. Það er kannski stóra málið,“ segir Felix.
„Fyrsta kvöldið sem við hittumst sátum við
fram á morgun að ræða saman. Og það var ekki
aftur snúið,“ segir Baldur.
„Það er svo magnað þegar maður finnur
svona samhljóm,“ segir Felix.
Parið átti þá ung börn; Felix átti Guðmund
sem þá var sex ára og Baldur Álfrúnu Perlu,
fjögurra ára.
„Þau urðu perluvinir og upplifðu sig fljótt
sem systkini,“ segir Felix og segir börnin hafa
frá upphafi verið viku hjá mæðrum sínum og
viku hjá feðrunum, sem var ekki mjög algengt á
þeim tíma.
„Það leið ekki á löngu þar til dóttir okkar fór
að spyrja hvenær við ætluðum að gifta okkur,“
segir Baldur og hlær.
„Ég man líka að við vorum ekki búnir að
þekkjast lengi þegar við fórum í göngutúr í
Heiðmörk og skipulögðum næstu fimm ár í lífi
okkar. Svo höfum við haldið þessu áfram; við
gerum alltaf fimm ára plan,“ segir Baldur.
Venjuleg Vesturbæjarfjölskylda
Snemma í sambandinu fluttu Baldur og Felix til
London í eitt ár, en Baldur hafði áður búið í
Bretlandi. Í London stunduðu þeir framhalds-
nám í sínum greinum; Baldur tók doktorspróf í
stjórnmálafræði og Felix meistarapróf í leiklist.
„Við höfum báðir mikla útþrá en að sama
skapi mikla þörf að búa börnum okkar gott
heimili. Við náðum að sameina þetta tvennt,“
segir Felix.
Voru þið samtaka í uppeldisaðferðum?
„Já, já. Ég sendi börnin eftir mjólkurlítra út í
búð. Felix var hræddur um að senda þau yfir
götuna,“ segir Baldur og þeir hlæja dátt.
Felix og Baldur hafa arkað saman
æviveginn í aldarfjórðung. Þeir
kunna að njóta lífsins saman.
Morgunblaðið/Ásdís
Gerum alltaf fimm ára plan
Baldur Þórhallsson stjórnmálafræðingur og Felix Bergsson leikari hafa gengið samstíga í gegnum lífið í aldarfjórðung. Þeir segja mikið
hafa áunnist í mannréttindabaráttu samkynhneigðra þótt enn vanti góðar fyrirmyndir. Fjölskyldan hefur ávallt verið í fyrirrúmi en
hún stækkaði í fyrra þegar tvö barnabörn bættust í hópinn. Nýbökuðu afarnir vita fátt dásamlegra en að hafa litlu krílin hjá sér.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
’
Samkynhneigðir voru bara
annars flokks þegnar. Mig
langaði ekkert að ganga inn í
þann veruleika. Það var svo sér-
stakt að um leið og fólk kom út úr
skápnum sem hommi eða lesbía,
þá missti það fullt af réttindum!