Starfsmannablaðið (B.S.R.B.) - 15.09.1944, Qupperneq 5

STARFSMANNABLAÐIÐ
3
að kjör embættismanna, er laun taka
eftir launalögum frá 1919, hafi verið
óbreytt frá 1914. Kjör þéirra eru svipuð
og þau voru 1914, þegar vitað er,' að
embættismennirnir bjuggu við sultar-
kjör.
Á þpssu sama tímabili hafa aðrar
launastéttir í landinu fengið kjör sín
stórlega bætt. Má til dæmis nefna, að
1939 — 42 jukust tekjur verkamanna,
sjómanna og iðnverkamanna um 88%
að meðaltali (áhættuþóknun sjómanna
er ekki talin með). En frá 1939 til þessa
dags nemur bein kauphækkun (tíma-
kaupshækkun) verkamanna 69%,
verkakvenna 55,5% og iðnverkamanna
42% 120%.
Eins og allir vita, hafa margir starfs-
hópar bætzt við í þjónustu ríkisins síðan
launalögin voru samin 1919. Um laun
þessara starfsmanna hefur ekki verið
samin nein þeildarlöggjöf, heldur launa-
ákvæðum skotið inn í fjölda laga um
óskyld efni. Telur fjármálaráðuneytið,
að laun séu nú greidd samkvæmt 77
lögum að minnsta kosti.
En þar fyrir utan eru margir og fjöl-
mennir starfsmanna hópar sem engin
launalagaákvæði ná til. Fá þeir laun
greidd samkvæmt ákvörðunum einhvers
ráðherra, forstjóra eða annarra yfir-
manna. Veltur á ýmsu um kjör þessa
fólks. Hjá sumum eru þau góð og
stingur í stúf við ákvæði launalaganna
gömlu, hjá öðrum eru þau hrakleg.
Má þar til dæmis nefna hjúkrunarkon-
ur, sem eru svo báglega launaðar, að
við sjálft liggur, að loka verði mörgum
sjúkrahúsum landsins, vegna þess að
hjúkrunarkonur fást ekki til starfa.
Við atvinnu- og rannsóknardeildir
Háskólans vinna lærðir vísindamenn
við sultarkjör. Fleiri dæmi hirði ég ekki
að nefna, þótt af miklu sé að taka,
enda nægir þetta til að sýna, að við
ranglæti gömlu launalaganna hefur
bætzt nýtt ranglæti og þar ofan skap-
azt ósamræmi og ringlureið svo úr hófi
keyrir.
En hvernig stendur á því, að þetta
ástand, sem ég hef nú lýst, hefur getað
haldizt í áratug eða meir, enda þótt
löggjafarvaldið hafi hvað eftir annað
viðurkennt og lýst því með sterkum
dráttum hversu óhæfilegt ástandið er
í þessum efnum. Hvernig stendur á,
að þetta ástand hefur getað varað svona
lengi, þegar allir eru sammála um að
það sé óhæfilegt?
Ég ætla mér ekki þá dul að rekja or-
sakir þess niður í kjölinn, því það væri
sama sem að rekja pólitíska sögu síðustu
áratuga hér á landi. En naumast verður
hjá því komizt að láta sér detta í hug
eina megin orsök.
Við skulum því enn hverfa aftur til
ársins 1915. Það ár voru sett „lög um
verkfall opinberra starfsmanna.“ Þar
er meðal annars sagt, að fara skuli með
verkfallsmál opinberra starfsmanna
eins og sakamál. Viðurlög eru háar f jár-
sektir og tuthúsvist, eins og um
svívirðilegustu glæpi væri að ræða. En
á sama tíma hafa aðrir launþegar í
landinu fengið verkfallsrétt viður-
kenndan með lögum. Hér er um næsta
furðulegt ósamræmi að ræða.
Að vísu er okkur sagt, þegar rætt er
um verkfallsréttinn, að störf okkar séu
svo þýðingarmikil, að án þeirra geti
menningarþjóðfélag ekki staðizt degi
lengur. Svipað má raunar segja um
störf ýmissa iðnaðarmanna, og auð-
vitað verkamanna og sjómanna, ef um
allsherjarverkfall væri að ræða. Og
svo mikið er víst, að það kveður við