Fiskifréttir - 02.09.1983, Blaðsíða 4

4
föstudagur 2. september
föstudagur 2. september
5
FRÉTTIR
Útgefandi: Fiskifréttir hf. Reykjavík.
Ritstjóri og ábyrgðarmaöur:
Þórleifur Ólafsson.
Auglýsingastjóri:
Inga Birna Dungal.
Ritstjórn og auglýsingar:
Þingholtsstræti 5,101 Reykajvík,
sími 91-27006. Pósthólf871
Áskrifta- og smáauglýsingasími:
91-84053.
Prentun og setning:
ísafoldarprentsmiðja hf.
Áskriftarverð 100 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 30 kr. eintakið.
Aflabresturinn
Aflabresturinn á þessu ári eru tíð-
indi sem fáir íslendingar hafa kom-
ist hjá að heyra. Hann er orsök allra
okkar vandræða, segja sumir
stjórnmálamennirnir og af hans
völdum hækkar allt nema launin.
En málið er hreint ekki svona ein-
falt. Afli á þessu ári hefur dregist
saman miðað við síðustu 3-4 ár, en
sá afli sem nú fæst, hefði þótt
þokkalegasti afli fyrir 1979. Það
sem veldur vandræðum í þjóðar-
búinu erekki lítillafli, heldurfyrst og
fremst gífurleg útþensla hins opin-
bera og alls kyns þjónustustarsemi.
Sjávarútvegurinn stendur undir
75% útflutningsteknanna og þegar
mestu aflaár eru og markaðsverð
með því hæsta sem þekkist, þá
getur sjávarútvegurinn tekið á sig
ansi miklar byrðar. Um leið og afli
dregst eitthvað saman, að ekki sé
talað um sölutregðu á erlendum
mörkuðum og eitthvað lægra verð
en áður, þá getur sjávarútvegurinn
ekki staðið undir öllu þjóðarbákn-
inu.
Viðræður við Rússa
Um þessarmundirstandayfirvið-
ræður við Rússa, þar sem meðal
annars verður fjallað um kaup
þeirra á saltsíld og karfaafurðum.
Það var vitað þegar viðræðurnar
hófust, að Rússar yrðu tregir til
samninga, en það verður að vona
að íslensku samningamönnunum
verði vel ágengt. Ef Rússarfástekki
til að kaupa verulegt magn af salt-
síld í haust, þá er Ijóst, að koll-
steypa verður á síldveiðunum og
stór hluti þeirrar síldar sem veidd
verðurferþávæntanlega í bræðslu.
Sömu sögu er að segja um karfa-
afurðir. Frystihúsin liggja með
miklar birgðir af karfaflökum og til
þess að geta haldið áfram fram-
leiðslu á þessari afurð í ríkum mæli,
þarf að fá Rússa til að auka kaupin.
Hlutur innfluttra þorskflaka
til Bandaríkjanna
Ár ísland Kanada
78 51.4% 27.1%
79 50.6% 35.1%
’80 49.8% 38.5%
'81 37.4% 51.3%
’82 26.1% 58.3%
Tafla 1. sýnir skiptingu þorskflakainnflutnings til
Bandaríkjanna milli íslands og Kanada í prósentum
Milljónir punda
100 H-----------------
taliðárin 1978 til 1982.
Milljónir punda
Tafla 2. sýnir heildarinnflutning þorskflaka til Banda-
ríkjanna í milljónum punda árin 1978 til 1982.
Tafla 3. sýnir innflutning íslenskra þorskflaka til Banda-
ríkjanna í milljónum punda árin 1978 til 1982. Þar sést að
árlö 1978 nam útflutningur íslenskra þorskftaka til
Bandarikjanna 67 milljónum punda, en aðeins 44 millj-
ónum punda árið 1982.
Tafla 4. sýnir innfiutning kanadískra þorskflaka til
Bandaríkjanna árin 1978 til 1982. Árið 1978 seldu Kanada-
menn aðeins 36 milljónir punda til Bandaríkjanna,
en á siðasta ári þ.e. 1982, var þessi innflutningur kom-
inn í 99 milljónir punda og er það langtum meira magn
en íslendingum hefur nokkurn tíma tekist að selja til
Bandaríkjanna.
Bandaríski þorskflakamarkaðurinn:
♦
Hlutdeild íslands hefur minnkað
úr 51,4% árið 1978 í 27,1% 1982
Undanfarna daga hefur
mikið verið rætt um þá 10
centa verðlækkun, sem Iceland
Sjómannasamband íslands hefur
nú hafið gerð myndbanda með efni
fyrir sjómenn og er böndunum dreift
um borð í skipin. Er þessi starfsemi
nýr þáttur í starfsemi Sjómanna-
sambandsins, en alla tíð hefur verið
erfiðleikum bundið að koma upplýs-
ingum til sjómanna vegna eðlis starfs
þeirra. Hins vegar gefa myndböndin
aukna möguleika á þessu sviði.
Sjómannasambandið lét ráðgjafa-
fyrirtæki Jóhanns Briem kanna
grundvöll á gerð sérstakra þátta
fyrir sjómenn og að fengnum já-
Seafood ákvað á 5 punda þorsk-
flakapakkningum í Bandaríkj-
unum og sýnist sitt hverjum.
kvæðum niðurstöðum var hafist
handa.
Efni á myndböndunum er mjög
fjölbreytt og að sögn Jóhanns
Briem er lögð áhersla á, að koma á
framfæri fræðsluefni og ýmsum
upplýsingum auk einhvers létt-
metis til sjómanna. Má þar nefna
ýmislegt úr starfi sjómanna, um
réttindamál þeirra og um meðferð
hráefnis um boð í fiskiskipum.
Margir aðilar hafa sýnt þessu
verkefni mikinn áhuga, en þætt-
imir em fjármagnaðir með auglýs-
ingum, en umsjón með dreifingu
hefur Mýndbær h.f.
Þessi ákvörðun getur þýtt 1-2%
lækkun á útflutningstekjum
frystihúsanna eða 100-150
millj. kr. á ári, ef miðað er við
það magn þorskflaka sem Is-
lendingar seldu til Bandaríkj-
anna á síðasta ári.
En málið er hreint ekki
svona einfalt, því hlutur
íslensku fyrirtækjanna, Cold-
water Seafood Corp. og Iceland
Seafood, í sölu á þorskflökum
hefur farið ört minnkandi á
undanförnum árum en ef tekst
að auka sölu á þeim á ný, eru
líkur til að draga megi veru-
lega úr blokkaframleiðslunni,
en blokkin er í miklu lægra
verði á Bandaríkjamarkaði en
flökin. Ef Islendingum tekst að
auka sitt hlutfall í heildarsölu
þorskflaka á Bandaríkjamark-
aði á ný, þarf þessi verðlækkun
á flökunum hreint ekki að vera
tap fyrir þjóðarbúið. Þessi verð-
lækkun gæti allt eins orðið til
gróða.
Sjómannasambandið
framleiðir myndbanda-
þætti fyrir sjómenn
Lúkas Kárason sem starfar á vegum NORATí Tansaníu:
„Drepa fiskinn með dýnamiti, þar
sem veiðarfærin eru úr sér gengin“
„Mitt starf felst í alhliða veiðar-
færakennslu og kenni ég lands-
mönnum meðferð á nót, trolli,
netum, krabbagildrum og fleiri
þeim veiðarfærum, sem notuð
eru,“ sagði Lúkas Kárason skip-
stjóri í samtali við Fiskifréttir, en
hann starfar nú sem kennari á
vegum þróunarhjálpar norska
ríkisins, NORAT, í Mbgani í
Tansaníu. Bærinn Mbgani liggur
um 70 kflómetra fyrir norðan
höfuðborgina Dar Es Salam og
þar hefur nú verið byggður sjáv-
arútvegskjarni, sem saman-
stendur af skóla, frystihúsi,
bryggju og togara.
í samtalinu við Fiskifréttir
sagði Lúkas, að á staðnum
væru 12 norskar fjölskyldur
sem störfuðu við kennslu og
ráðleggingu fyrir heimamenn
á þessum stað. „Sjálfur er ég
með 12 nemendur í skip-
stjórnarfræðum, en ennfremur
eru þarna nemendur sem
leggja nám á vélstjórn og skipa-
smíði.“
„Fiskveiðar og útgerð eru
ekki stór þáttur í atvinnulífi
Tansaníubúa. Um þessar
mundir er lítið um stórfisk
undan ströndinni, en við höfum
þó fengið 6-8 tonn af smáfiski á
dag á togarann, sem við höfum
til afnota, en þess ber að gæta,
að hér er um lítinn togara að
ræða. Þótt þessi fiskur þætti
ekki góð söluvara á Islandi,
selst hann um leið og komið er
að bryggju. Er mikill hörgull á
fiski jafnt sem öðrum matvæl-
um í landinu, enda er ftækt þar
mikil.“
Lúkas sagði að veiðarfæri
landsmanna væru almennt úr
sér gengin, það svo, að undan-
farin ár heíði fiskurinn undan
ströndinni verið drepinn með
dýnamiti. Þessi aðferð er að
vísu fljótvirk, en hún fer illa
með fiskinn og umhverfi og er
til þess að fiskur hverfur af
stóru svæði og á ugglaust sinn
þátt í því hve lítið af fiski
gengur á grunnslóð þessa dag-
ana.“
Að sögn Lúkasar lét sjávar-
útvegsráðherra Tansaníu svo
um mælt þegar sjávarútvegs-
kjarninn í Mbgani var opn-
aður, að stefnt væri að 100 þús-
und tonna ársafla á næsta ári.
„Sjálfur er ég vantrúaður á að
þetta takmark náist. Að vísu
Þessi mynd er tekin um borð í togaranum, sem Lúkas hefur umsjón með í Mbgani.
Glögglega sést á myndinni, að flskurinn í pokanum er mjög smér.
eru ekki til nákvæmar tölur
um afla liðins árs, en ég tel vart
að aflinn hafi verið meiri en 50
þúsund tonn og hann ætti að
vera svipaður á þessu ári.
Tansaníumenn hafa hvorki
skip né veiðarfæri til að auka
aflann eins og ráðherrann talar
um.“
Lúkas hélt á ný til Tansaníu
fyrir 10 dögum og átti þá að
halda til Viktoríuvatns. „Þar
hefur fiskveiði dregist mikið
saman á undanförnum árum og
sumir segja að fiskgengd sé
þverrandi í vatninu, allavega
miðað við það sem var fyrir
nokkrum árum. Þetta getur vel
átt sér stað, en hins vegar held
ég, að gömul veiðarfæri og hálf-
ónýt eigi sinn þátt í minni
veiði. Þau veiðarfæri, sem
keypt voru fyrir nokkrum
árum hafa sennilega ekki verið
endurnýjuð og við vitum það
best hér að heiman að veiðar-
færi mega ekki verða of gömul
ef eitthvað á að fást í þau.“
Starfsmenn NORAT eru
allir norskir, en Lúkas fékk
þarna starf sökum þess að hann
hefur verið norskur ríkisborg-
ari í 27 ár. HannWar lengi
stýrimaður og skipstjóri á
bátum hér á Islandi, meðal
annars var hann lengi stýri-
maður á Hilmi SU. Lúkas hélt
af landi brott á árinu 1977.
Starfaði hann fyrst á dráttar-
bát í Persaflóa, síðan og allt þar
til hann hóf hjá NORAT, var
hann á skipum bandarísks
olíufélags, fyrst í Brasilíu og
þá í Angola.
Árið 1978 voru flutt 131 mill-
jón pund af þorskflökum til
Bandaríkjanna og 169 mill-
jónir punda árið 1982. Hlutur
íslensku fyrirtækjanna í þorsk-
flakasölunni í Bandaríkjunum
var 51.4% árið 1978 og hlutur
Kanada 27.1%. Árið 1982 seldu
Kanadamenn 58.3% þorsk-
flaka í Bandaríkjunum en
Islendingar 26.1%, og öllum
ber saman um að íslendingar
séu með besta fiskinn. Mjög lík-
leg skýring, án þess að afstaða
sé tekin, er að verðhlutfall
milli kanadískra og íslenskra
flaka sé of hátt.
Á það má benda hér, að sala
íslenskra þorskflaka komst í 73
milljónir punda 1979, en þá
seldu Kanadamenn 51 milljón
punda. Árið 1982 var sala á ís-
lenskum þorskflökum dottin
niður í 44 milljónir punda, en
sala á kanadískum þorsk-
flökum fór þá í 99 milljónir
punda.
Sú verðlækkun, sem nú
hefur átt sér stað á íslenskum
þorskflökum á Bandaríkja-
markaði mun líklega leiða í ljós
áður en langur tími er liðinn,
hvort íslendingum takist á ný
að öðlast sinn fyrri sess sem
stærstu þorskflakaseljendur i
Bandaríkjunum.