Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.07.2021, Side 8

ÍÞRÓTTIR
8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.7. 2021
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir
Þ
egar Ólympíuleikunum í
Tókýó í Japan árið 2020
var frestað um heilt ár
„út af dálitlu“ var vonast
til að leikarnir myndu
marka hátíð þess að heimsbyggðin
yrði laus við vágestinn sem bar að
garði í byrjun árs í fyrra. Sú von varð
enn líklegri til að verða að veruleika í
lok ársins þegar bólusetningar við
kórónuveirunni hófust.
En bólusetningar hafa gengið illa í
Japan og aðeins náð flugi síðustu vik-
ur. Hafa Japanar því átt í stökustu
vandræðum með faraldurinn síðustu
mánuði og var nú á dögunum lýst yfir
neyðarástandi í Tókýó vegna fimmtu
bylgju faraldursins.
Leikarnir fóru af stað á föstudag
með setningarathöfn sem haldin var í
skugga þess að meirihluti íbúa Jap-
ans vildi að leikunum yrði frestað aft-
ur eða þeim aflýst. Að minnsta kosti
ef marka má skoðanakannanir þar í
landi.
Rúmlega 11 þúsund íþróttamenn
frá meira en 200 löndum koma til
Tókýó til að taka þátt í leikunum og
þá er ótalinn fjöldi fjölmiðlafólks og
annarra sem fylgja íþróttamönnum
hvers lands. Þá eru um 80.000 sjálf-
boðaliðar sem koma til með að starfa
á leikunum, þótt um 10.000 þeirra
hafi hætt við vegna ástandsins. Sam-
koma af þessu tagi getur hæglega
orðið til þess að fjölga smitum í land-
inu.
Því þurfa gestir að fylgja ströngum
sóttvarnarreglum. Keppendur fara í
próf fyrir veirunni á hverjum degi og
þurfa að halda sig við ólympíuþorpið
og aðra staði á vegum leikanna. Aðrir
fara í próf reglulega og eru hvattir til
þess að borða ekki með öðrum, nota
ekki almenningssamgöngur og vera í
sem minnstum samskiptum við
heimamenn.
Mikið í húfi
Nokkuð er síðan gefið var út að er-
lendir áhorfendur yrðu ekki leyfðir á
leikunum. Þegar neyðarástandi var
svo lýst yfir í Tókýó 8. júlí varð ljóst
að innlendir áhorfendur mættu ekki
heldur mæta, að minnsta kosti á þá
viðburði sem haldnir verða í borginni.
Mun neyðarástandið standa fram yfir
leikana hið minnsta.
Gert er ráð fyrir því að kostnaður
borgarinnar við leikana muni fara yf-
ir 26 milljarða bandaríkjadala, jafn-
gildi rúmlega þrjú þúsund milljarða
króna. Sá kostnaður mun að mestu
ekki verða endurheimtur í formi
tekna enda tapast allar tekjur af
miðasölu. Þá munu þær tekjur tapast
sem skapast hefðu af þeim mikla
fjölda ferðamanna sem hefðu komið
til borgarinnar vegna leikanna og gist
á hótelum og borðað á veitingastöð-
um hennar.
Mikið er þó í húfi fyrir stjórnvöld í
Japan og alþjóðaólympíunefndina að
halda leikana. Fyrir það fyrsta eru
gríðarlegar sjónvarpstekjur sem fást
af sölu á sýningarrétti á leikunum og
auglýsingatekjur sömuleiðis. Ef leik-
unum hefði verið aflýst er talið að al-
þjóðaólympíunefndin hefði þurft að
endurgreiða um fjóra milljarða banda-
ríkjadala, jafngildi tæplega 500 millj-
arða króna, til þeirra sem keypt hefðu
sýningarrétt á leikunum. Upphæðin
er um 73% af tekjum nefndarinnar.
Þá er talið að ímyndarskaðinn sem
stjórnvöld hefðu hlotið af því að af-
lýsa leikunum sé ómældur en leik-
arnir áttu að vera eins konar auglýs-
ing fyrir „lífsstílsveldið“ sem Japan
er orðið. Þá eru þingkosningar á dag-
skrá í Japan í haust og nokkuð ljóst
að Yoshihide Suga, forsætisráðherra
landsins, má ekki við því að leikunum
verði frestað á ný en aðeins 33% Jap-
ana segast styðja Suga í skoð-
anakönnunum.
Sú staðfesta alþjóðaólympíunefnd-
arinnar og japanskra stjórnvalda að
ætla að halda leikana þrátt fyrir að-
varanir vísindamanna um að það geti
kostað mannslíf og sett aukið álag á
heilbrigðiskerfi Japans, sem má alls
ekki við því, hefur vakið mikla reiði
meðal almennings.
Gagnrýnin stafar að einhverju leyti
af því að undanfarin ár hefur kastljós-
inu verið beint að dekkri hliðum Ól-
ympíuleikanna. Ber þar fyrst að
nefna þær miklu bygginga-
framkvæmdir sem gestgjafar leik-
anna þurfa að ráðast í. Kostnaðurinn
fellur svo yfirleitt á borgarbúa. Við-
hald á byggingunum er kostn-
aðarsamt og því eru þær oft látnar
standa eftir auðar.
Það virðist því oft í þágu stjórn-
málamanna frekar en íbúa að leik-
arnir séu haldnir. Stjórnmálamenn-
irnir líta vel út á meðan borgarbúar
þurfa að greiða niður skuldir vegna
leikanna og sitja eftir með nið-
urníddar byggingar.
Sakaðir um mútuþægni
Þetta sást líklega best þegar keppt
var um að halda Vetrarólympíuleik-
ana á næsta ári. Flestar borgirnar
drógu sig úr kapphlaupinu þar sem
lítill stuðningur var fyrir því heima
fyrir að halda leikana. Aðeins stóðu
eftir Peking í Kína og Almaty í Ka-
zakhstan og varð Peking fyrir valinu í
þessu hálfvandræðalega kapphlaupi.
Leikarnir í Peking verða haldnir í
janúar á næsta ári og hefur verið um-
ræða um að sniðganga eigi leikana
vegna þeirra mannréttindabrota sem
kínversk stjórnvöld eru sökuð um
gegn Úígúrum og öðrum minni-
hlutahópum í Xinjiang héraði í norð-
vesturhluta landsins.
Það hefur einmitt verið einn liður í
gagnrýni á alþjóðaólympíunefndina
að hún hefur gefið réttinn til að halda
leikanna til þjóða þar sem spilltir eða
einráðir stjórnmálamenn eru við völd.
Sumarleikarnir voru haldnir í Peking
2008 og vetrarleikarnir í Sochi í Rúss-
landi 2014. Þá hefur komið fram fjöldi
ásakana um spillingu innan nefnd-
arinnar sjálfrar.
Þeir 102 sem eiga sæti í al-
þjóðaólympínefndinni kjósa um
hverjir fá að halda hverja leika fyrir
sig. Aftur og aftur hefur nefndin ver-
ið sökuð um mútuþægni í aðdraganda
kosninganna. Mútur virðast hafa ver-
ið þegnar í aðdraganda vetrarleik-
anna 2002 í Salt Lake City, sum-
arleikanna 2016 í Ríó og leikanna sem
haldnir eru nú.
Þá vakti athygli í vetur þegar tveir
háttsettir aðilar innan skipulags-
nefndar leikanna í Tókýó sögðu af sér
vegna afar óheppilegra ummæla í
garð kvenna. Fyrst var það Yoshiro
Mori, forseti skipulagsnefndarinnar,
sem sagðist hafa áhyggjur af því að
konum yrði fjölgað í nefndinni því
konur tali of mikið á fundum, og síðan
Hiroshi Sasaki, yfirmaður hönn-
unarmála sem gerði grín að grínist-
anum Naomi Watanabe, vildi gera
hana að „ólympíusvíni“.
Halda pólitík frá pólitískum
leikum
Síðustu ár hefur hlutverk og staða
íþróttamanna breyst til muna. Þeir
láta sig samfélagsleg málefni varða
og sætta sig ekki við að „þegja bara
og drippla“ eins og LeBron James
var sagt að gera um árið. Margir
þeirra líta svo á að það sé skylda
þeirra að láta í sér heyra og hafa
mörkin milli aðgerðasinna og íþrótta-
manna orðið æ óskýrari.
Gera má ráð fyrir að margir
íþróttamannanna vilji beina þeirri
miklu athygli sem Ólympíuleikarnir
fá að þeim málefnum sem þeim er
annt um. Reglur Ólympíuleikanna
kveða hins vegar á um að ekki megi
nota vettvanginn til að koma á fram-
færi pólitískum skoðunum.
Slakað var þó á reglunum fyrir
leikana í ár og mega nú keppendur
Áhorfendapallar á þjóðarleikvangi Japana, sem byggður var sérstaklega fyrir leikana í ár, munu standa auðir á Ólympíuleikunum í Tókýó.
AFP
Á að halda Ólympíuleika?
Ólympíuleikarnir í Tókýó voru settir á föstudag, ári seinna en þeir áttu upphaflega að hefjast. Kórónuveirufaraldurinn
olli frestuninni en hún er enn í fullu fjöri í Japan enda gengið hægt að bólusetja þar við veirunni. Margir hafa því viljað
fresta leikunum, þar á meðal meirihluti Japana. Hefur málið varpað ljósi á dekkri hliðar leikanna.
Böðvar Páll Ásgeirsson bodvarpall@mbl.is
5