Fiskifréttir - 05.03.2004, Page 5

FISKIFRETTIR 5. mars 2004
5
SKOÐUN
Hirðir án hjarðar
— Helga Laxdal
Enn einu sinni er sjómann-
afslátturinn kominn á dagskrá.
Saga sjómannaafsláttarins hér á
landi er orðin nokkuð löng eða allt
frá árinu 1954 þegar hann var fyrst
lögfestur en síðan mun hann hafa
tekið a.m.k. 10 sinnum breyting-
um fyrir atbeina Alþingis Islend-
inga. Það hefur verið nokkuð ár-
visst að ungir sjálfstæðismenn
hafi ályktað um sjómannaafslátt-
inn á ársfundum sínum og þá ætíð
á þann veg að leggja beri hann
niður á þeim forsendum að hann
sé eins og illkynja æxli í efnahags-
kerfinu. Það eigi sér enga stoð að
ríkið sé að niðurgreiða laun einnar
stéttar o.s.frv.
Að þessu sinni voru það ekki
ungir sjálfstæðismenn sem áttu
frumkvæðið að umræðunni heldur
fjármálaráöherra, Geir Haarde,
sem lagði fram frumvarp í þing-
byrjun nú i haust þess efnis að sjó-
mannaafslátturinn yrði afnuminn í
áfongum á árunum 2005-2008.
Úrlausnarefni stjórn-
valda og útgerðarinnar
Að sögn ráðherra var frumvarp-
ið sett fram svona tímanlega til
þess að gefa sjómönnum kost á að
semja við útgerðarmenn um að
þeir bættu sjómönnum upp tekju-
tapið vegna afnáms sjómannaaf-
sláttarins. Nú er það svo að það var
ríkisvaldið og forysta útgerðar-
manna sem á sínum tíma sömdu um
sjómannaafsláttinn. Að þeim samn-
ingum komu a.m.k fulltrúar sjó-
manna ekki formlega. I ljósi sög-
unnar ætti það því að vera hlutverk
ríkisins að semja við útgerðina um
hvað koma eigi í staðinn, ákveði
ríkið að afleggja sjómannaafslátt-
„Nærtækast er að
útgerðum yrði
veittur afsláttur af
auðlindagjaldinu til
mótvægis við
kostnaðaraukann
af niðurfellingu sjó-
mannaafsláttarins“
inn. Að þeim samningum eiga sjó-
menn einfaldlega ekki aðild.
Það eitt er víst að sjómannaaf-
slátturinn verður aldrei afhuminn
nema að í staðinn komi raunvirði
hans, um það er sátt milli sjómanna
hvort sem um er að ræða línuveiðar,
netaveiðar togveiðar eða vinnslu-
skip; allir eiga sömu hagsmuna að
gæta, hagsmuna sem þeir munu
ekki gefa eftir fyrr en í fulla hnef-
ana.
Ekki viðurkenning á
störfum sjómanna
Þrátt fyrir hástemmdar lofrollur á
tyllidögum er sjómannaafslátturinn
því miður ekki viðurkenning samfé-
lagsins á störfum sjómanna, —
störfum sem að öðru jöfnu eru erf-
iðari en önnur störf og fara fram á
vinnustað sem á sér ekki hliðstæðu.
Nei, okkar ágæta samfélag hefur
aldrei talið tilefni til þess að veita
sjómönnum sérstaka viðurkenn-
ingu, þótt það tíðkist hjá nágranna-
þjóðunum, vegna mikilvægi og sér-
stöðu starfa þeirra þó svo sannar-
lega sé fullt tilefni til.
Kjami málsins er að sjómanna-
afslátturinn er hluti af kjörum
sjómanna sem ríkið tók að sér að
greiða á sínum tíma til þess að létta
undir með útgerðinni. Nei, #2sjó-
mannaafslátturinn er því miður ekki
viðurkenning samfélagsins vegna
eðli starfanna heldur hluti af kjörum
sjómanna sem ekki verður aflagður
án þess að jafngildi komi í staðinn.
#lEf sjómannaafslátturinn verður
aflagður þurfa tekjur sjómanna að
aukast um ca 1,7 milljarða, þar af
fengi ríkissjóður í formi skatta í sinn
hlut um 0,7 milljarða. Nærtækast er
að útgerðum yrði veittur afsláttur af
auðlindagjaldinu til mótvægis við
kostnaðaraukann af niðurfellingu
sjómannaafsláttarins. Auðlinda-
gjaldið sem koma á til framkvæmda
í ár er skattur á útgerðina upp á um
2 milljarða kr. á ári; skattur sem á sér
engar vitrænar forsendur.
Útgerðin greiði öll laun
Skoðun greinarhöfundar er sú að
útgerðin eigi að greiða öll laun sjó-
manna hvaða nafni sem þau nefnast,
þar með talið ígildi sjómannaafslátt-
arins; allt annað er út úr kortum í
nútíma samfélagi. Vegna þess sam-
komulags sem er í gildi milli út-
gerðarinnar og ríkisvaldsins um sjó-
mannaafsláttinn ætti ríkið að gefa
eftir ígildi kostnaðar útgerðarinnar
af sjómannaafslættinum þannig að
útgerðin og sjómenn séu á pari fyr-
ir og eftir formbreytinguna.
Verðgildi afsláttarins
hefur stórlega rýrnað
Ef við skoðum þróun verðgildis
sjómannaafsláttar frá ársbyrjun
1988, þá var hann 498 kr. á dag og
launavísitalan 1893 stig. Núna er
sjómannaafslátturinn 749 kr. á dag
og launavísitalan 5262 stig. A
nefndu tímabili hefur launavísital-
an hækkað um 178%. en sjó-
mannaafslátturinn um aðeins 50%.
Á þessu tímabili hefur því sjó-
mannaafslátturinn lækkað að verð-
gildi m.v. launavísitölu um 46%.
Ætti að vera 1385 kr. á dag en er
749 kr. á dag.
Með sama áframhaldi verður
sjómannaafslátturinn ekki orðinn
að neinu eftir svona 10 ár og því þá
hægt að afnema hann án þess að
sjómenn verði fyrir umtalsverðri
kjaraskerðingu. Af sömu ástæðum
getur útgerðin þá tekið við honum
án þess að verða fyrir verulegum
útgjaldaauka vegna þess. Nú eiga
stjórnvöld og útgerðarmenn að
leysa þetta eilífðarmál eftir þeim
leiðum sem hér hafa verið nefndar
með þeim hætti að bæði sjómenn
og útgerðarmenn fari skaðlausir
frá borði. Að öðrum kosti má ætla
að í nánustu framtíð verði komin
upp sú staða að hlutverk þeirra sem
engu vilja breyta verði ekki ósvip-
uð og hjá fjárhirði sem tapað hefur
hjörðinni en stendur vaktina af ætl-
aðri trúmennsku yfir engu. Það eru
döpur örlög.
Höfundur er formaður
Vélstjórafélags Islands.
Þormóður rammi-
Sæberg hf.:
Bolfisk-
vinnsla að
hefjast
á Siglufirði
í smáum
stíl
í þessum mánuði er að hefjast
vinnsla á bolfiski í mjög smáum
stíl hjá Þormóði ramma-Sæbergi
hf. á Siglufirði. Bolfiskvinnslu á
Siglufirði var hætt árið 1998 og
frá þeim tíma hefur eingöngu
verið unnin rækja hjá félaginu á
staðnum.
Ólafur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Þormóðs ramma-
Sæbergs hf., sagði í samtali við
Fiskifréttir að verið væri að nýta
mannskap og aðstöðu sem væri
fyrir hendi á Siglufirði. Settur hef-
ur verið upp einn lausfrystir fyrir
vinnsluna en hráefnið verður feng-
ið af heimabátum og á fiskmörkuð-
um eftir atvikum. Ólafur ítrekaði
að vinnsla bolfisks á Siglufirði
yrði í litlum mæli en auk rækju-
verksmiðju á Siglufirði rekur Þor-
móður rammi-Sæberg frystihús í
Þorlákshöfn.
LáOlATRA
J FISHERMAN
mmm
E 2606/
G":s38-*—
KR1STHJÖRG ST 6

U
iÐ
11 x 660L KOR EÐA
19 x 380L KÖR í LEST
sGJi; MEÐ NYJA BATINN
m
1
HJALLAHRAUNI 2 • 222 HAFNARFIRÐI • SÍMI: 555 1027 • FAX: 565 2227 • CLEOPATRA@TREFJAR.IS • WWW.TREFJAR.IS
TREFJAR
ehf.