Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.06.1957, Side 21

17
Þó má segja, að mosaþemban hafi að jafnaði mjög lítið beitargildi vegna
þess, hve gróðurinn er gisinn.
Stærð gróðurhverfanna H 1, H 2, Hs og H <t er um 1520, 340, 1840
og 1845 hektarar talið í sömu röð.
II. Mýrlendi.
Mýrlendi er mjög útbreitt á Gnúpverjaafrétti, og er gróður þess ærið
breytilegur. Rakastig ræður mestu um gróðurfar mýra, og gróðurhverfi
mýranna endurspegla raunar rakaástand þeirra, því að hinar ýmsu
starartegundir eru misnæmar fyrir eða misþolnar gegn jarðvatni. Gróð-
urinn er einnig háður sandfoki og sandmagni mýranna. Mosa gætir
ekki eins mikið í mýrum hálendisins og í mýrum láglendisins og því
minna, sem nær dregur uppblásturssvæðum og mýrarnar verða sendnari.
Á Gnúpverjaafrétti er mýrin víðáttumest hinna þriggja votlendis-
tegunda: flóa, flæðimýra og mýra. Tiltölulega lítið er um hreina flóa,
þ. e. mýrlendi, þar sem yfirborð jarðvatns er ofar grassverði lengri
eða skemmri tíma á árinu. Afrétturinn er víðast svo hallandi, að flói
myndast ekki.
Klófífu, sem er algengasta jurt flóanna, gætir því mjög lítið á af-
réttinum. Mest ber á klófífu í Starkaðsveri, sem er flatasta mýrlendi
afréttarins, en ekki er hún nægilega ríkjandi þar til þess að mynda
gróðurhverfi, er kennt yrði við hana.
Flestar mýrar afréttarins teljast til stinnastarargróðurhverfa, en
stinnastararmýrin hefur meiri útbreiðslu og er mikilvægari hér á landi
en annars staðar á Norðurlöndum (Steindór Steindórsson, 1952). Stinna-
stör er einkennistegund fyrir langflestar mýrar hálendisins á líkan hátt
og mýrastör er það fyrir láglendismýrar. Hæðamörk milli þessara
tveggja ríkjandi starartegunda eru breytileg eftir landshlutum og stað-
háttum. Þó fer mýrastararmýrin að jafnaði að verða allsjaldgæf í 300
m hæð yfir sjó, og ofan við 400 m hæðarlínu hefur stinnastararmýrin
að mestu tekið við. Sums staðar á landinu liggja stinnastararmýrar þó
miklu lægra. Segja má, að þegar þær taka að verða ríkjandi í mýrlend-
inu, sé komið að mörkum hálendis- og láglendisgróðurs og þó heldur
upp fyrir þau.
Stinnastararmýrin getur verið allbreytileg að útliti, en oftast ber hún
hinn grágræna litblæ stinnastarar. Að jafnaði er stinnastör lágvaxin,
þrýstin jurt, en á hinum votlendari svæðum mýranna breytir hún um
vaxtarlag, verður hærri og grennri og' svipar þá oft mjög til mýrar-
starar í útliti. Er stundum torvelt að aðgreina þessar starategundir á
mýrasvæðum, þar sem þær vaxa saman, eins og vill vera á mörkum
hálendis- og láglendisgróðurs.
I stinnastararmýrinni er að jafnaði meira eða minna af grávíði, gras-
víði og bláberjalyngi, og mosi er þar oft meiri en í öðrum hálendis-
mýrum. Yfirborð stinnastararmýrarinnar er alltaf þýft og stundum
3