Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.06.1957, Side 30

26
einstöku tilfelli. Slíkar rannsóknir geta gefið mikilvægar upplýsingar,
séu þær samvizkusamlega framkvæmdar. Hins vegar eru þær dýrar í
framkvæmd og óhugsandi að beita þeim á öllum þeim gróðurhverfum,
er fyrir koma á íslenzkum afréttum, enda er nauðsynlegt, að gróður-
hverfin séu á allstórum samfelldum svæðum til þess að hægt sé að beita
slíkum aðferðum. En hvernig sem að verður farið, verður að reikna
með allmikilli ónákvæmni, því að sama gróðurhverfi getur verið breyti-
legt að gæðum, þótt á sama afrétti sé, gróðurinn misjafnlega þéttur og
hávaxinn frá einum stað til annars.
Þegar beitargildi gróðurhverfanna hefur verið ákveðið, og stærð
hvers gróðurhverfis á afréttinum er þekkt, er auðvelt að reikna úr
meðalbeitargildi alls afréttarins og þar með beitarþol hans.
10. Gróðurbreytingar á Gnúpverjaafrétti
á árunum 1940 til 1955.
Steindór Steindórsson fór um Gnúpverjaafrétt sumarið 1940, og
hefur hann góðfúslega látið í té eftirfarandi umsögn um gróðurbreyt-
ingar á tímabilinu 1940—1955:
„Um gróðurbreytingar á Gnúpverjaafrétti er fátt að segja, enda þótt
ég færi um sama svæðið 1940 og aftur 1955, þar sem engar mælingar
heldur aðeins almennar athuganir frá 1940 eru fyrir hendi. Þó má
vekja athygli á eftirfarandi:
1) Glögg merki sáust þess á allmörgum stöðum, að dregið hefur
úr uppblæstri og sums staðar er honum lokið á svæðum, sem voru að
blása 1940. Merki þau, sem ótvíræðust eru í þeim efnum, eru rofabörð,
sem farin eru að gróa, en slík börð má sjá á allmörgum stöðum, einkum
er fjær dregur byggð. Hins vegar virtist mér ljóst, að á neðsta hluta
afréttarins, einlcum þó neðan við Sandafell, hafi uppblástur haldið áfram,
enda eru öll rofbörð þar opin og sýnilegt, að úr þeim fýkur, hvenær
sem vindur blæs. Á þessu svæði er lílca að öllum jafnaði óeðlilegur
fjárþungi, vegna þess, hversu féð leitar niður að girðingunni við Hóla-
skóg.
2) Á nokkrum stöðum eru sýnilega nýgræður. Helzt var þær að
finna, þar sem uppblástur hafði hætt áður en landið varð örfoka, en
svo getur oft farið, einkum þar sem nokkur raki er í jörð. Geta þá
stundum haldizt rakar „moldir“ um langan tíma, án þess að verulegra
gróðurbreytinga verði vart. í „moldum“ þessum eru gróðurtoppar oft
næsta strjálir. Slik svæði höfðu víða gróið, og mátti nú sums staðar sjá
nær samfelldan gróður, þar sem aðeins voru strjálir toppar 1940. Að
vísu eru slík svæði lítil að víðáttu á afréttinum, en þau eru eigi að
síður vitnisburður þess, hvað gerzt hefur undanfarin ár. Börð í grennd