Heilsuvernd - 01.06.1975, Side 8

vera, að menn hafi ekki glöggvað sig á þessu vegna þess, að
skýrgreining hins opinbera matvælaiðnaðar á hrati (crude fibre),
er í því fólgin, að meðhöndla matinn með sjóðandi brenni-
steinssýru, natriumhydroxyði, vatni, alkóhóli og ether.
Það má ætla að meltingarvegur mannsins meðhöndli fæðuna
á ólíkan hátt, enda hefir það komið á daginn, að það eru mörg
efni sem „meltast" ekki úr fæðu mannsins, þótt þeim sé auð-
veldlega sundrað með sjóðandi sýru. Þessi efni hafa á ensku
verið nefnd „dietary fibre“ og á íslensku matarklíð. Matarklíð
kemur úr bandvef jurta, i ríkustum mæli úr korni og sérstaklega
þeim hlutum sem skiljast frá þegar kornið er malað.
Á undanfömum árum hefir áhugi vísindamanna vaknað á
áhrifum matarklíðs, og er að vænta nýrra uppgötvana á þessu
sviði á næstu árum. Ljóst þykir þó, að matarklíð gegnir hlutverki
sem burðarefni hægða og hefir áhrif á útskilnaðarhraða, vatns-
magn og sýrustig hægða, ummyndun snefilefna og kólesteróls og
á gerlagróður þarmsins.
Niðurbrot galllitarefna
Galllitarefni eru framleidd í lifur úr kólesteróli. Þau berast
um gallvegi niður í skeifugörn, þar sem þau blandast fæðunni.
Gerlagróðurinn í ristlinum brýtur niður gallsöltin, og séu hægð-
irnar litlar, er gerlagróður þessi aukinn og niðurbrot galllitarefn-
anna einnig. Þessi niðurbrotsefni valda krabbameini séu þau
gefin tilraunadýrum. Það er einnig vitað, að magn þessara efna
er aukið í hægðum þeirra þjóða sem búa við háa tíðni ristilkrabba-
meins og sérstaklega hjá þeim sjúklingum sem hafa myndað
krabbamein. Þegar fæðan er klíðissnauð, hægðimar litlar og
seinfara, verður líka náin snerting þessara efna við slímhúð
ristilsins.
Þessi niðurbrotsefni berast einnig í smáum stíl með blóðrás
aftur til lifrarinnnar og hafa áhrif á gallframleiðslu hennar á
þann veg, að auka hættuna á gallsteinamyndun.
Matarklíð og sykur
Undanfarin 8000 ár er talið, að mannkynið hafi stundað akur-
56
HEILSUVERND