Morgunblaðið - 28.08.2021, Qupperneq 20

Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
É
g átti erfitt með að trúa því
hversu mikil mengun er af
þessum gösum,“ segir Daði
Hjálmarsson, fram-
kvæmdastjóri KG fiskverkunar á
Rifi á Snæfellsnesi, um breytingar
á kælikerfinu í skipi fyrirtækisins
Tjaldi SH-270. Áður voru um borð
tvö tonn af freoni en nú aðeins 30
kíló.
Í sumar lögðu starfsmenn
Kapps ehf. lokahönd á breyting-
arnar í skipinu og segir Daði um-
bæturnar hafa verið gerðar í
tveimur skrefum. Þá hafi kerfinu
verið breytt þannig að freon sé
aðeins í lokuðu kerfi sem annast
kælingu en síðan sé stuðst við glý-
kol í dreifikerfinu sem kælir lest-
ina og komast efnin aldrei í snert-
ingu hvort við annað.
„Við erum með spírala í lestinni
og svo hefur verið keyrður kæli-
miðill í gegnum alla spíralana og
núna keyrum við bara frostlög
sem er kældur uppi með varma-
skiptum og þá ertu bara með
pínulitla pressu sem er með ein-
hverju freontengdu efni. Það er
mjög lítið af gasi,“ útskýrir Daði.
Töluverð endurnýjun
Ákveðið var að nýta tækifærið og
yfirfara kerfið í heild og var meðal
annars eldri koparlögnum flutn-
ingskerfisins skipt út og komið
fyrir nýrri og öruggari lögnum
auk þess sem kælipressa fyrir
kælikerfið var endurnýjuð.
Þá sé það mikil framför í
öryggismálum að losna við að
dæla freongasi í leiðslum um allt
skip þar sem mun minni hætta er
á leka þegar 30 kílóin eru geymd
á afmörkuðu svæði, að sögn Daða.
„Öll þessi gös eru á leiðinni út og
gífurleg mengun af þessu ef þetta
sleppur út og því stærra kerfi sem
þú ert með, því meiri hætta á að
eitthvað sleppi út.“
Glýkolið reynist vel
Voru það bara öryggissjónarmið
sem réðu för við ákvörðunina um
að skipta út freoninu?
„Maður á auðvitað alltaf að
reyna að gera betur í meng-
unarmálum og svo er það kostn-
aðurinn á þessum efnum, maður
veit ekkert um framhaldið en
þetta er alltaf að verða dýrara. Ég
hugsa að þótt maður sjái ekki
sparnaðinn eins og er þá sé mikill
sparnaður að þessu,“ segir Daði.
Freonið sem skipt er út er hægt
að geyma og nýta í litla kælikerf-
inu á komandi árum og mun því
ekki þurfa að fjárfesta í nýju gasi.
Daði segir það hafa komið sér
verulega á óvart hversu hátt CO2-
gildi freons hafi verið (jafngildi
gróðurhúsaáhrifa af koltvísýringi).
„Bara eitt kíló af svona gasi – ég
er rúm fimm ár að brenna olíu í
vélunum í bátnum til að ná sama
gildi. Það er bara eitt kíló og þau
voru 2.000 um borð. Maður vissi
að það væri meiri mengun en af
bensíni eða dísilolíu en ekki svona
miklu meira. Ef maður hefði vitað
hversu mikil mengun þetta er
hefði maður kannski gert þetta
fyrr.“
Glýkol hefur verið notað í frost-
lög fyrir bíla og við afísun flug-
véla. Spurður hvort glýkol reynist
vel sem kælimiðill segir Daði svo
vera.
Kom í stað trébáta
Tjaldur hefur reynst útgerðinni
vel en skipið var smíðað árið 1992
hjá skipasmíðastöð Solstrand Slip
& Båtbyggeri A/S í Tomrefjord í
Noregi en skrokkurinn er frá
Salthammer Båtbyggeri A/S í
Vestnes. Var skipið afhent 22.
ágúst en kom fyrst til heimahafn-
ar á Rifi 1. september.
Skipið er tveggja þilfara sér-
hæft línuveiðiskip með línuvéla-
samstæðu og búnað til heilfryst-
ingar og saltfiskverkunar. Um er
að ræða fyrsta sérhæfða tveggja
þilfara línuveiðiskipið sem smíðað
er fyrir Íslendinga og kom Tjald-
ur í stað trébátanna Valesku EA
417 og Brynjólfs SH 370 auk eins
minni trébáts.
Skerðingin heill
mánuður í úthaldi
Hafrannsóknastofnun kynnti ráð-
gjöf sína fyrir fiskveiðiárið 2021/
2022 í júní og kom fram að stærð
þorskstofnsins hefur verið ofmetin
og veiðihlutfall því vanmetið á
undanförnum árum auk þess sem
nýliðun hefur verið ofmetin á síð-
ustu árum. Lagði Hafrann-
sóknastofnun því til að ekki yrði
veitt meira en 222.373 tonn af
þorski á nýju fiskveiðiári sem
hefst 1. september. Það er 13%
minnkun frá ráðgjöf stofnunar-
innar í fyrra fyrir yfirstandandi
fiskveiðiár, en þá nam hún 256.593
tonnum.
Útskýrði stofnunin að „eftir
endurskoðun á stofnmati í kjölfar
endurmats á aflareglu var upp-
setningu stofnmats breytt“. Þá
kom í ljós að viðmiðunarstofninn,
sem talinn var í fyrra vera 1.208
þúsund tonn, hefði raunar verið
19% minni eða 982 þúsund tonn.
Stofninn er nú talinn vera 941
þúsund tonn og samdráttur því
4,8% milli ára eða 22% miðað við
stofnmatið fyrir leiðréttingu.
Spurður hvort skerðing í þorsk-
kvótanum muni setja svip á grein-
ina á Snæfellsnesi svarar Daði því
játandi. „Það eiga allir bágt með
að trúa þessari skerðingu því það
virðist ekki vera minna af fiski en
fyrir tveimur til þremur árum.
Skerðingin er alveg heill mánuður
í úthaldi fyrir þá sem eru bara að
veiða þorsk, sem eru flestir hérna
á svæðinu, hér er bara þorskveiði.
Þetta er mikið högg. Það bjóst
enginn við þessu. Margir voru
farnir að reikna með tveggja til
þriggja prósenta skerðingu en
ekki svona miklu.“
20 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 2021
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
5 Skipt um kælipressu
5Skipt um eimsvala
5Freon minnkað um 98,5%
5Glýkol sett í dreifikerfi
5Skipt um lagnir, gamlar kop-
arlagnir út og öruggari lagnir í
staðin
5Kælimottur í lest endurnýjaðar
„Maður vill auðvitað alltaf gera betur“
Kapp ehf. hefur að und-
anförnu unnið að end-
urbótum á kælikerfi
Tjalds SH-270 og hefur
magn freons um borð
minnkað um 98,5%.
Framkvæmdastjóri út-
gerðarinnar segir um að
ræða mikið framfara-
skref í öryggis- og
mengunarvörnum.
Ljósmynd/Gretar Þór Sæþórsson
Tjaldur SH-270 hefur verið farsælt línuskip allt frá því það var smíðað fyrir KG fiskverkun árið 1992.
Kappar frá Kapp framkvæmda endurbætur á kælikerfi Tjalds. Breytingin hefur skilað mun öruggara kerfi.
Öllum gömlu koparlögnunum var skipt út.
Breytingar
Kapp í Tjaldi