Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.10.2021, Qupperneq 4

Alþingiskosningar fóru fram á laug-
ardag og eins og margir höfðu spáð
þurfti að bíða úrslitanna fram eftir
morgni á sunnudag. Og fram eftir
viku.
Ástæða þessara vandræða var mis-
brestur í talningu hjá yfirkjörstjórn
Norðvesturkjördæmis, en fyrir vik-
ið kom upp vafi um hvaða jöfn-
unarmenn væru rétt kjörnir á þingið,
þótt bót væri í máli að þingmanna-
fjöldi flokkanna valt ekki á niðurstöð-
unni.
Það gerði illt verra að margvísleg
svör Ingva Tryggvasonar, formanns
yfirkjörstjórnar þar, voru ekki til
þess fallin að sefa áhyggjur lands-
manna. Ekki síst átti það við um orð
hans að menn væru vanir að sinna
talningunni með öðrum hætti en lög
bjóða. Þar fyrir utan þótti það ekki
góð yfirlýsing frá dómara við hér-
aðsdóm Reykjaness og búast menn
við skrautlegum vörnum sakborninga
hjá honum í framtíðinni.
Sérstakt vandamál skapaðist vegna
þessa, því samkvæmt upphaflegri út-
hlutun voru konur í meirihluta þing-
heims, líkt og bæði heimspressan og
Guðni Th. Jóhannesson forseti Ís-
lands greindu frá. Þegar hinar leið-
réttu tölur litu dagsins ljós duttu hins
vegar þrjár konur út af þingi og þrír
flokksbræður þeirra inn, svo Íslands-
stofa þurfti að eyða vikunni í að
þagga málið niður.
Úthlutun jöfnunarþingmanna var
ekki einfaldari fyrir það hve margir
flokkar voru í framboði og hve margir
þeirra náðu inn á þing með naumu
fylgi og mjög á svipuðum slóðum. Fór
þó ekki eins og á horfðist því 11 flokk-
ar voru í framboði, en þremur þeirra
var alfarið hafnað.
Það var þó ekki svo að þeir átta flokk-
ar, sem náðu mönnum inn á þing,
gætu allir hrósað happi. Fimm þeirra
voru með fylgi undir 10% en aðeins
ríkisstjórnarflokkarnir þrír náðu
fylgi yfir 10%. Sjálfstæðisflokkurinn
mestu með 24,4%, Framsóknarflokk-
urinn bætti duglega við sig og fór í
17,3% en Vinstri-græn ráku lestina
með 12,6%.
Stjórnarflokkarnir náðu því sam-
anlögðu 53,4% fylgi og fengu 37 þing-
menn kjörna. Það var því sjálfgefið að
þeir ræddu saman um endurnýjað
stjórnarsamstarf, sem gekk vel, þótt
eitthvað væri nuddað um fjölda ráð-
herra og stöku málefni.
Framsóknarflokkur, Flokkur fólks-
ins og Viðreisn voru einir um að bæta
við sig fylgi, en tap hinna skýrist að
hluta af fjölda flokka í framboði. Tap-
ararnir höfðu margvíslegar skýr-
ingar á reiðum höndum um hvernig
kjósendur hefðu brugðist sér og þjóð-
inni, en vinsælast var að kenna
heimsfaraldrinum um og boða glæsta
endurreisn síðar.
Mögulega var áhugi þjóðarinnar á
kosningunum takmarkaður, en kjör-
sókn var 80,1% og hefur aðeins einu
sinni verið minni í alþingiskosn-
ingum. Það var árið 2016 þegar hún
var 79,2%.
Hins vegar er ekki unnt að kvarta
undan stöðnun í þingsölum, því 25
nýir þingmenn voru kjörnir á Alþingi
að þessu sinni. Af sama leiðir að 25
þingmenn hurfu af Alþingi. Flestir
leituðu ekki endurkjörs en átta þeirra
féllu í kosningunum.
Um fleira var þó kosið en þingsæti,
því kjósendur í Ásahreppi afþökkuðu
sameiningu við fjögur önnur sveit-
arfélög á Suðurlandi.
. . .
Eftir að ruglið við talningu í Norð-
vesturkjördæmi komst upp ákvað yf-
irkjörstjórn í Suðurkjördæmi að
telja atkvæði þar aftur, en afar mjótt
var á munum milli Miðflokks og
Vinstri-grænna. Þar kom ekkert mis-
jafnt í ljós og atkvæðatölur hinar
sömu og fyrri daginn.
Landskjörstjórn var kvödd saman til
þess að fjalla um talninguna í Norð-
vesturkjördæmi. Um mistökin þar
var mikið rætt í þjóðfélaginu öllu,
þótt menn væru mjög missammála
um alvarleikann og áhrifin. Sumir
töldu einboðið að í kjördæminu yrði
að kjósa upp á nýtt, aðrir töldu það
hins vegar vægustu leiðina og algert
lágmark að kosið yrði aftur á landinu
öllu. Skiljanlega voru fallkandídatar
allra flokka sárastir og boðuðu sumir
kærur, en eins bar á því að stuðnings-
fólk flokka, sem ekki náðu inn á þing,
ætti erfitt með skapsmunina.
Eftir að formenn ríkisstjórnarflokk-
anna hittust, til þess að fara yfir stöð-
una og kanna grundvöll frekara
stjórnarsamstarfs, greindu þeir frá
því að þeir myndu gefa sér út vikuna
að leita að samstarfsgrundvelli áður
en eiginlegar stjórnarmyndunar-
viðræður gætu hafist. Ef mönnum
litist svo á.
Willum Þór Þórsson varð starfandi
þingforseti uns þing kemur saman, en
hann var 4. varaforseti þingsins á
liðnu kjörtímabili. Hinir hurfu allir af
þingi að eigin frumkvæði eða kjós-
enda.
Við athugun á auglýsingum stjórn-
málaflokka á félagsmiðlum kom í ljós
að Flokkur fólksins og Miðflokkurinn
skáru sig mjög úr að því leyti, eyddu
langmestu, meira en fjórum millj-
ónum hvor flokkur.
Samninganefnd Samtaka atvinnulífs-
ins (SA) og Alþýðusambands Íslands
(ASÍ) komu saman til fundar og féll-
ust á að lífskjarasamningurinn svo-
nefndi héldi, þrátt fyrir að sumar for-
sendur hans væru brostnar. Hann
gildir því til 1. nóvember 2022 eins og
til stóð.
Skotmönnum var úthýst úr Reykja-
víkurborg eftir að úrskurðarnefnd
umhverfis- og auðlindamála úrskurð-
aði að starfsleyfi borgarinnar fyrir
skotvelli í Álfsnesi væri ógilt.
. . .
Mikið óveður gerði á þriðjudag og
þurftu björgunarsveitir víða að sinna
útköllum þegar Vetur konungur kom
í óvænta skyndiheimsókn.
Landskjörstjórn tilkynnti að ekki
hefði borist staðfesting á því að með-
ferð kjörgagna í Norðvesturkjör-
dæmi hefði verið fullnægjandi. Það
kemur í hlut Alþingis að úrskurða um
hvort ógilda þurfi kosninguna.
Stjórnarflokkarnir reyndust sam-
mála um að fela Katrínu Jakobs-
dóttur að leiða endurnýjað ríkis-
stjórnarsamstarf ef af yrði. Fram-
sóknarmenn voru í sigurvímu og gáfu
til kynna að þeir gætu meira en hugs-
að sér að fá fjármálaráðuneytið. Eitt-
hvað rann þó af þeim er á leið vikuna.
Að kosningum loknum varð ljóst að
misvægi atkvæða er orðið svo mikið
milli Norðvesturkjördæmis og Suð-
vesturkjördæmis, að færa verður
þingsæti á milli kjördæmanna næst
þegar gengið verður til kosninga.
Þær góðu fregnir bárust að loðnu-
stofninn væri í brjálæðislegu stuði og
að Hafrannsóknastofnun myndi
leggja til tvöfalt meiri veiði á henni en
gert hafði verið ráð fyrir. Á daginn
kom að hún lagði til vel ríflega tvö-
földun og hlutabréf í útgerðar-
fyrirtækjum ruku upp í verði.
. . .
Ákveðið var að flýta úthlutun kjör-
bréfa til þingmanna, svo unnt væri að
kalla þing saman hið fyrsta, kjósa
kjörbréfanefnd og úrskurða um taln-
inguna í Norðvesturkjördæmi.
Flugfélagið Atlanta hefur bætt sjö
þotum við flugflota sinn vegna mikillar
eftirspurnar, en þar sem farþegaflutn-
ingar hafa mjög dregist saman vegna
heimsfaraldursins er kominn upp
skortur á flutningarými í flugi.
Landsliðsfyrirliðinn í fótbolta karla,
Aron Einar Gunnarsson, hafnar al-
farið sögusögnum um sig og sárnar
að KSÍ hafi sett sig á bekkinn vegna
óljóss söguburðar. Sumir félagar
hans í liðinu íhuga að gefa ekki kost á
sér í leik vegna þessa.
Eftir fund landskjörstjórnar með
fulltrúum stjórnmálaflokka á þingi á
föstudag var ákveðið að úthluta þing-
sætum í samræmi við þau úrslit, sem
fengust eftir endurtalninguna í Norð-
vesturkjördæmi. Gefin voru út kjör-
bréf til þeirra sem náðu kjöri til þings
og jafn margra varamanna.
Mynd kosningabaráttunnar 2021 gæti gefið til kynna að Inga Sæland væri að segja Bjarna Benediktssyni til syndanna, en svo var þó ekki, enda er þeim vel til vina.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
26.9.-1.10.
Andrés Magnússon
andres@mbl.is
Kosningar & klúður
FRÉTTIR VIKUNNAR
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.10. 2021
Verið velkomin
í sjónmælingu
Hamraborg 10, Kópavogi, sími 554 3200
Opið virka daga 9.30–18, laugardaga 11-14
25
ára
1996-2021