Morgunblaðið - 21.12.2021, Qupperneq 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 2021
Skálduð persónusaga
- Ásdís Ingólfsdóttir sendir frá sér sína fyrstu skáldsögu
- Stefnir að því að helga sig skrifum eftir starfslok
Morgunblaðið/Unnur Karen
Tilfærsla Ásdís Ingólfsdóttir hefur kennt og gefið út ljóðabækur og
kennslubækur í efnafræði. Haustið 1982 er fyrsta skáldsaga hennar.
verið að birta í tímaritinu Skandala.“
— Sérðu það fyrir þér að stunda
ritstörf eingöngu?
„Já, ég stefni að því. Ég er auðvit-
að orðin svo gömul að ég er farin að
spá í starfslok í kennslunni og þá get
ég helgað mig skrifunum. Ég byrj-
aði reyndar að kenna 1982, þannig
að þar er tilfærsla á raunveruleik-
anum í bókinni. Svo í febrúar á
næsta ári eru fjörutíu ár frá því ég
byrjaði að kenna sem forfallakenn-
ari í Laugalækjarskóla. Svo hef ég
farið frá kennslunni í blaðamennsku,
tölvubransann og eitt og annað en
alltaf endað aftur í kennslu.“
arnim@mbl.is
komumst ekki öll í eina bók. Magga,
sem sagan segir frá, er þannig
byggð á mér og einni af systrum
mínum. Systa er svo samsteypa af
hinum systkinunum. Það er gott að
geta lagað sig smá til, sníða hnökr-
ana af sjálfum sér.“
— Ertu að skrifa meira?
„Já – ég er alltaf að. Ljóðin koma
óboðin svo þau safnast hægt og ró-
lega upp. Svo er söguleg skáldsaga
búin að vera í smíðum nokkuð lengi,
hún krefst tíma og einbeitingar svo
það gengur hægt með kennslu. En
ég er að vona að hún komi næst. Það
er líka væntanleg þýðing hjá Sæ-
mundi í byrjun næsta árs. Svo hef ég
Ásdís Ingólfsdóttir sendi frá sér
fyrstu skáldsöguna á dögunum,
Haustið 82, en hún hefur þó fengist
við skrif lengi, starfar nú sem kenn-
ari og hefur skrifað kennslubækur í
efnafræði og var áður blaðamaður
og gaf út prjónablað. Hún segist
alltaf hafa verið að skrifa og sé með-
al annars minnisstætt þegar hún
setti saman bók átta ára gömul.
„Fyrir nokkrum árum, eftir að ég
fékk tvisvar brjóstakrabba, fór löng-
unin til að skrifa vaxandi. Ég sá svo
auglýst meistaranám í ritlist og sótti
um. Komst inn og var í því samhliða
kennslu þar til ég lauk því 2018.
Ég var auðvitað á Mogganum fyr-
ir þetta 35 árum og hef skrifað
kennslubækur þannig að þetta var
alltaf einhver þörf. Ég hef birt eitt
og eitt ljóð í tímaritum í gegnum tíð-
ina og skrifað greinar í Skólavörð-
una. Í kjölfar krabbameinsmeðferð-
arinnar skrifaði ég ljóðabókina
Ódauðleg brjóst og bókin Eftir-
skjálftar kom þar næst, uppgjör við
erfiða tíma, bæði brjóstakrabbann
og missi systkina og foreldra.“
— Ljóðin þín eru mjög persónu-
leg og fyrir vikið fannst mér sem
Haustið 82 væri það líka, er það rétt
skilið?
„Já, þetta byggist á atburðum
sem urðu í lífi mínu haustið 1982, en
fært í skáldlegan búning. Persón-
urnar mótaðar af mér. Ég átti sjálf
fimm systkini, lífleg og hress og við
„Mér finnst allar sýningar vera
pólitískar í eðli sínu,“ segir Gréta
Kristín Ómarsdóttir sem á síðustu
árum hefur vakið verðskuldaða
athygli sem leikstjóri, sviðshöf-
undur og dramatúrg. Hún stundar
nú framhaldsnám í leikstjórn við
Listaháskólann í Helsinki samhliða
því sem hún starfar sem listrænn
stjórnandi Loftsins og Kjallarans í
Þjóðleikhúsinu.
Aðspurð segist Gréta Kristín
sem sviðshöfundur og leikstjóri
vera drifin áfram af þeirri sannfær-
ingu að leikhús geti breytt sam-
félaginu og heiminum. „Tilgang-
urinn með því sem ég bý til er
alltaf að hreyfa við, opna og hrista
upp í hlutum,“ segir Gréta Kristín
og tekur fram að hún sé í fram-
haldsnámi sínu í leikstjórn meðal
annars að rannsaka pólitíkina í
forminu sjálfu og hvaða kraftur
myndist þegar fólk komi saman til
að trúa einhverju sem er aug-
ljóslega lygi, eins og reyndin er í
leikhúsinu.
„Þar fyrir mig er kjarninn að því
hvernig strúktúrar í samfélaginu
verða til og viðhalda sér af því að
við komum saman og ákveðum að
eitthvað sé rétt. Í leikhúsinu vitum
við að það sem við erum að horfa á
er í plati. Þar eru oft móment þar
sem hægt er að leika sér með sam-
komulagið milli áhorfenda og þess
sem er að gerast á sviðinu og þar
með ávarpa það hvernig raunveru-
leikinn verður til,“ segir Gréta
Kristín og tekur fram að hún sé í
öllum sínum uppfærslum að vinna
með sjálfsmeðvitaða sviðsetningu
þar sem formið sjálft er ávarpað
með einhverjum hætti í sýningunni.
„Þessi aðferð, sem kemur úr hin-
segin menningunni, opnaðist fyrir
mér í lokaverkefninu mínu í Lista-
háskólanum þar sem ég var á sviðs-
höfundabraut,“ segir Gréta Kristín
og vísar þar til verksins Perflex
eftir Marius von Mayenburg sem
hún þýddi og staðfærði og setti upp
undir titlinum Stertabenda.
Gréta Kristín er gestur Dagmála
Morgunblaðsins sem eru aðgengi-
leg áskrifendum á mbl.is frá og
með deginum í dag. Þar segir hún
frá nokkrum uppfærslum sínum,
lýsir því hvers konar leikstjóri hún
er og hvernig hún telur að leik-
húsið geti breytt heiminum. Einnig
segir hún frá því sem hún er að
rannsaka í framhaldsnámi sínu í
leikstjórn í Finnlandi. silja@mbl.is
Morgunblaðið/Hallur Már Hallsson
Vill hafa áhrif „Tilgangurinn með því sem ég bý til er alltaf að hreyfa við,
opna og hrista upp í hlutum,“ segir Gréta Kristín Ómarsdóttir leikstjóri.
„Allar sýningar póli-
tískar í eðli sínu“
Breski stjörnuarkitektinn Richard
Rogers er látinn, 88 ára að aldri.
Hann hlaut virtustu verðlaun sem
veitt eru í faginu, Pritzker-verð-
launin, árið 2007.
Rogers er sagður hafa breytt
ásýnd bæði Parísar og Lundúna með
litríkum, áberandi og einstökum
byggingum. Hann sló fyrst í gegn
fyrir hina umdeildu byggingu
Pompidou-safnsins í París, sem þeir
Renzo Piano hönnuðu saman. Í
London risu síðan meðal annars eftir hann Millenium
Dome og höfuðstöðvar Lloyds.
Arkitektinn Rogers allur
Richard
Rogers
Merking, fyrsta skáldsaga Fríðu Ís-
berg, kom út á dögunum og hefur
hlotið lofsamlegar viðtökur –
hreppti sagan verðlaun bóksala og
er tilnefnd til Fjöruverðlaunanna.
Áhugi er líka utan landsteinanna því
réttindastofa Forlagsins hefur selt
söguna til þýðingar og útgáfu á 14
málsvæðum. Þar á meðal keypti hið
þekkta forlag Faber & Faber réttinn
í Bretlandi. Áður hefur Fríða sent
frá sér ljóðabækurnar Slitförin og
Leðurjakkaveður, og smásagnasafnið Kláða sem var
tilnefnt til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs.
Merking Fríðu fer víða
Fríða
Ísberg