Fréttabréf Siglfirðingafélagsins í Reykjavík og nágrenni - okt. 2021, Blaðsíða 4

Siglfirðingablaðið Siglfirðingablaðið6 7
Slíkar aðgerðir heyrðu þó frekar til undantekninga, en ég
vissi að það var mun betur fylgst með kajakaútgerðinni í
Hvanneyrarkróknum sem var líka talsverð. Ég sagði það
einhvern tíma við hana mömmu gömlu að ef foreldrar liðu
krökkum í dag það sem við komumst upp með á sínum
tíma, væri viðbúið að barnaverndaryfirvöld gripu inn í
og það jafnvel með afgerandi aðgerðum. En frjálsræðið
var næstum því algjört, við vorum farin út um leið og við
vöknuðum, komum kannski heim ef við vorum svöng og
svo til að sofa yfir blánóttina.
Við vorum alltaf eitthvað að busla í sjónum og við
fjöruborðið, en á þessum tíma runnu fimm eða sex litlir
opnir lækir út í fjöruna milli öskuhauganna og Langeyrar.
Þetta voru síður en svo einhverjar tærar lindir því að í
þá voru tengd frárennsli syðsta hluta suðurbæjarins. Við
gengum stundum milli þeirra, töldum smokkana sem lágu
þar á milli fjörusteinanna og reyndum að heimfæra þá upp
á íbúana í húsunum fyrir ofan. Einu sinni fluttu ung hjón
í hús sem stóð mjög sunnarlega í bænum og þá fjölgaði
smokkunum verulega í einum læknum sem okkur fannst
alveg rosalega fyndið. En fjaran var líka baðströndin okkar,
þarna busluðum við heilmikið á sumrin og engum varð
meint af.
Við vorum líka mikið úti í steinprömmunum sem Óskar
Halldórsson flutti inn á sínum tíma. Þar gerðum við alls
konar tilraunir m.a. með fiskeldi. Inni í þeim var alla jafna
flóð og fjara, en við stífluðum götin sem höfðu verið gerð
undir sjólínu og slepptum síðan seiðum í þá. Við reyndum
að rækta silung, kola og e.t.v. eitthvað fleira en það skilaði
litlum árangri. Haugarnir voru líka sá hluti af leiksvæðinu
sem skipti miklu máli, því þar mátti finna ótrúlegustu
hluti. Ef bíll sást koma þangað og losa eitthvað drasl, var
eins víst að eftir stutta stund væru nokkrir guttar komnir
hlaupandi og farnir að gramsa í því leitandi að einhverju
nýtilegu eða bara af einskærri forvitni. Stundum söfnuðum
við þar heilmiklu af gosflöskum sem við seldum síðan niðri
í bæ og náðum í einhverjar krónur sem við nýttum til
efniskaupa eða bara í gotterí.
Á veturna vorum við mikið á skautum í mýrinni eða
lænunni austan við nýja flugvöllinn og á pollinum sunnan
við Langeyrina. Þarna var lítil selta og því mynduðust
alveg frábær skautasvell á þessum stöðum. Það var ekki
mikið um að fullorðna fólkið væri að skauta með okkur
krökkunum en það kom þó fyrir. Ég man best eftir Kela
Ben, en hann var algjör snillingur. Það var alveg ótrúlegt að
sjá til hans, en hann gerði hluti sem maður hélt að væri alls
Við byrjuðum á að reisa kofa ofan á rúllunni en þegar við
áttum eftir að þekja, kom stórstraumsflóð og það flaut svo
hátt yfir gólfið að stígvélin dugðu ekki einu sinni til að
halda okkur þurrum í fæturna. Við rifum þá allt niður,
byrjuðum upp á nýtt og að þessu sinni var tekið tillit til
sjávarfallanna. Fyrst var aðeins einn kofi ofan á rúllunni,
en seinna var prjónað við og byggingin stækkuð. Þetta var
mikið ævintýri, við gistum stundum þarna og höfðum þá
með okkur nesti og tilheyrandi. Samgöngur við Sjávarborg
voru með tvennum hætti. Á fjöru var hægt að ganga
þangað út, en þegar flæddi notuðum við auðvitað kajakana
sem voru gerðir úr bárujárnsplötum.”
Hér eftir fer frásögn Steingríms Kristinssonar
í Morgun blaðinu á uppátækinu sem kallað var
Sjávarborg:
„Hér á Siglufirði tóku nokkrir vaskir drengir sig saman
fyrir skömmu og byggðu félagsheimili á staurum úti á sjó.
Það er næstum fullbúið nú og hefur verið tekið í notkun.
Húsið er 4 herbergi og gangur niðri, auk tveggja herbergja
í risi Til flutninga til og frá húsinu, sem drengirnir nefna
Sjávarborg, hafa þeir litla kænu. Ég er 80 kg að þyngd,
en þeim óx ekkert í augum að ferja mig út í Sjávarborg
þegar ég heimsótti þá á dögunum. Strákarnir stofnuðu í
byrjun með sér félagsskap í þeim tilgangi að reisa hús þetta,
þar sem þeir gætu stytt sér stundir. Lög félagsins voru ekki
mjög flókin, enda aðeins í gildi meðan Sjávarborg var í
byggingu. Þau hljóða svo: Allir skulu vinna að byggingunni
meðan á verkinu stendur, en mæti einhver félagsmanna
ekki til vinnu, skal hann greiða kr. 2.00 í sjóð, sem nota
skal til að kaupa fyrir nagla og aðrar byggingavörur. 
Árni, gjaldkeri, sagði mér á ferjunni á leiðinni út í
Sjávarborg, að nauðsynlegt hefði verið að meðlimirnir
tækju sér frí við og við, til þess að eitthvað kæmi í sjóðinn.
Annars kvað hann mest af byggingarefninu hafa fengist í
fjörunni og af öskuhaugunum, sem eru þarna í grenndinni.
Meðlimir félagsins hafa að sjálfsögðu með sér verka­
skiptingu. Kristján er forstjóri, arkitekt, trésmíðameistari
og uppfinningamaður, Árni gjaldkeri, Magnús kokkur,
Árni kyndari, Björn aðstoðarmaður, Kjartan hjálparkokkur,
Þórður aðstoðarmaður, Björn aðstoðarmaður og
Guðbrandur vélsög. Guðbrandur notar þó ekki vélsög til
starfa sinna, heldur hefur verið skírður nafni þessu þar sem
vinnubrögð hans í höndum þykja líkjast vélsög.   ­­   S.K.“
Þórður Þórðarson og Margrét Árnadóttir byggðu hús að
Laugarvegi 35. Þeirra börn voru Sigríður Anna f. 1946,
Árdís f: 1948, Þórunn f. 1950, Árni f. 1954, Þórður f.
1955. Maddý f. 1959, Jónas f. 1967.
Gripið niður í viðtal Leós Ólasonar við Árdísi
Þórðar:
Kajakaútgerðin var svo auðvitað heill kapítuli út af fyrir sig
eins og þeir vita sem til þekkja. Aðalefnið var bárujárnsplata
sem helst þurfti að vera upp á 11 bárur, en það komu
auðvitað kynstrin öll af slíku efni á haugana. Það var
hamast á plötunni með sleggju eða slaghamri og hún flött
út og endarnir síðan brotnir saman utan um spýtustubba
sem mynduðu stefni og skut. Yfirleitt var eitthvað um
naglagöt á plötunni, en það var brætt í þau með stálbiki
svo og auðvitað samskeytin til endanna.
Þá þurfti að búa til ár sem var oftast gerð út sóp eða
hrífuskafti og masonít­ eða krossviðarspjöldum sem
voru negld á endana. Þar með var farkosturinn tilbúinn
og ekkert því til fyrirstöðu að sigla út á pollinn. En það
var ekkert sérlega vel séð að krakkar úr öðrum hverfum
kæmu á Leirurnar eða væru að sniglast um svæðið okkar.
Ef einhverjir aðkomuguttar skildu kajakana sína eftir í
fjörunni hjá okkur eða á haugasvæðinu að kvöldi, máttu
þeir ganga að því sem vísu að þeir sigldu ekki framar því að
morgni var undantekningarlítið búið að brjóta þá nokkuð
snyrtilega saman.
Yfirleitt lét löggan okkur í friði ef við héldum okkur innan
við stálþilið, en það kom þó fyrir að einhverjir voru að
þvælast óþarflega langt út á höfnina eða jafnvel alla leið
yfir í Evangerrústirnar. Þá varð yfirleitt allt vitlaust og sú
umræða blossaði jafnvel upp að þetta gæti verið hættulegt.
Í kjölfarið mátti þá búast við að löggan léti sjá sig á svæð­
inu og gerði jafnvel einhver fley upptæk sem okkur þótt
ekki gott. Það breytti þó sáralitlu máli því þeir sem kunnu
þokkalega til verka gátu auðveldlega smíðað nokkra kajaka
á dag.
Uppstilltir við Hjallinn sem kemur fyrir í greininni:
Öddi, Kjartan, Brandur, Kiddi og Biggi.
Kjartan, Öddi, Brandur og Bjössi.
Steini Kalla, Haukur Kalla, Brandur og Biggi Jóns.
Sjávarborg með eigendurna á þaki:
Talið frá vinstri Magnús, Árni, Haralds son, Björn Jónsson,
Kjartan Þórður, Björn Ólafsson, Guðbrandur Árni
Þórðarson og Kristján.
Ljósmynd. Steingrímur Kristinsson.
Sögumaður á sjónum, líklega um 15 ára.
Mynd Jóhann Matthíasson.