Feykir - 31.03.2021, Blaðsíða 6

Magnús Ólafsson, sagnamaður
á Sveinsstöðum í Austur-
Húnavatnssýslu, hefur í nógu
að snúast þó kominn sé af allra
léttasta skeiði. Í vetur hefur
hann verið í leiðsögunámi hjá
Ferðamálaskóla Íslands á
Bíldshöfða og stefnir á að fara
nýja söguferð með hópa um
heillandi slóðir. Þá verður
væntanlega framhald á hesta-
ferðum hans um söguslóðir
síðustu aftökunnar á Íslandi.
Feykir hafði samband við
Magnús og spurði hann út í
námið og ferðirnar sem mynd
er að færast á þessa dagana.

„Nú eru Reynisstaðabræður
komnir sterkt inn í minn
huga og ég er með í undir-
búningi fjögurra daga ferð á
góðum fjallabíl þar sem ekið
verður upp úr sunnlenskum
sveitum svo til nákvæmlega
leiðina sem Reynisstaða-
bræður fóru sína hinstu för
haustið 1780. Þeir fóru frá
Tungufelli og tjölduðu næstu
nótt í Svínárnesi við Sandá.
Hreppamenn fylgdu þeim
þar uppeftir og áfram dag-
inn eftir, allt þar til norðan-
menn fóru yfir Jökulfallið.
Þess vegna er vitað með vissu
hvar þeir fóru. Næsta sumar
fundust bein tveggja manna
og einnig bein fjölda fjár og
hrossa á og við Beinhól.
Mannshönd í vettlinig fannst
næsta vor við Blöndu. Á
þumal vettlingsins voru
saumaðir stafirnir J. A., upp-
hafsstafir Jóns Austmanns.
Var því talið nokkuð víst að
Jón hefði freistað þess að
komast til byggða eftir hjálp.
Það var svo 65 árum síðar
sem bein bræðranna fund-
ust.“
Magnús segir að þessi
magnaða örlagasaga verði
sögð á meðan leiðin upp með
Hvítá og Jökulfallinu verður
farin í sumar. Komið verður
á Beinhól á öðrum degi
ferðarinnar og segir Magnús
það magnaðan stað að standa
á og hugsa um örlög vaskra
manna. Þá verður komið við
á Hveravöllum þar sem stór-
brotin náttúra verður skoðuð
og saga Fjalla-Eyvindar sögð.
„Hugsanlega verður kíkt
yfir Þjófadali, enda talið að
Reynisstaðabræður, Fjalla-Eyvindur, Björn Eysteinsson, forustufé
og fjallamenn í bland við síðustu aftökuna hjá Magnúsi á Sveinsstöðum
Aldrei of gamall til þess að læra
Magnús við Breiðamerkurjökul í helgarferð leiðsögunema.
MYND AÐSEND
Magnús Ólafsson, sagnameistari frá Sveinsstöðum, segir frá atburðum síðustu aftökunnar á Íslandi. MYND: AXEL JÓN
þar hafi verið gósenland fyr-
ir útilegumenn. Á leiðinni
norður Auðkúluheiði þegar
sér yfir Forsæludalskvíslar
verður saga Björns Eysteins-
sonar sögð, einn af þeim
mörgu Íslendingum sem tók-
ust á við harða náttúru en
höfðu sigur.“
Margar sögur lifa
Magnús hefur frætt marga
um síðustu aftökuna á Íslandi
sem fram fór á Þrístöpum í
Vatnsdalshólum, skammt frá
Sveinsstöðum, m.a. farið
hestaferðir um sögustaði er
tengdust fólki sem flæktu
sína örlagaþræði í þá atburði.
Í fyrravetur flutti hann, á
sögulofti Landnámssetursins
í Borgarnesi, söguna Öxin,
Agnes og Friðrik við miklar
vinsældir. Það er einmitt á
þriðja degi ferðarinnar sem
verður ekið um söguslóðir
síðustu aftökunnar, bæði um
Vatnsdal og Vatnsnes. „Að
heyra kjarna sögunnar á Þrí-
stöpum er mörgum ógleym-
anlegt,“ útskýrir Magnús og
eru það orð að sönnu.
„Seinasta daginn verður
svo ekið suður að Arnarvatni
stóra og Réttarvatni. Þar
hittust Húnvetningar og
Borgfirðingar um árabil og
lifa margar sögur um þeirra
samfundi. Síðan verður ekið
niður með Norðlingafljóti í
Húsafell. Þaðan suður Kalda-
dal en um Kaldadal reið Skúli
á Sörla forðum og um Kalda-
dal fór móðir mín rúmlega
fermd þegar hún var send
einsömul ríðandi norður í
Kalmannstungu að sækja
hest. Mögnuð saga um magn-
aða konu.“
Magnús vonast til að um
frábæra ferð verði að ræða,
með fjölbreyttu landslagi og
miklum sögum. „Ég hef
tryggt mér góðan bíl í ferðina
þannig að vel fari um þátt-
takendur og gönguferðir í
lágmarki. Þar sem sætafjöld-
inn er takmarkaður er vissara
fyrir þá sem hefðu hug á að
fylgja mér í þessari ferð að
hafa samband sem fyrst. Allar
nætur verður gist á góðum
gististöðum með uppbúnum
rúmum og snæddur góður
kvöldverður.“
Auk framangreindrar ferð-
ar ætlar Magnús að fara fjórar
ferðir ríðandi um söguslóðir
síðustu aftökunnar í sumar
en slíkar ferðir hefur hann
farið þrjú undanfarin ár. Segir
hann þeim fjölga stöðugt sem
vilja komast í þær. „Frábærar
UMFJÖLLUN
Páll Friðriksson
6 13/2021