Leikhúsmál - 01.03.1940, Blaðsíða 12

12
Leikhúsmál
Haraldur Björnsson:
Fjalla-Eyvindur.
Skrifað í leikskrána i tilefni af sýningum L. H.
á leiknum 1940.
Sjaldan hefir víst leiksýningar á íslandi
verið beðið með jafn mikilli eftirvæntingu
eins og jólasýningar Leikfélagsins hér árið
1911. — Hvað var þá í vændum? — Þá átti
að fara fram fyrsta frumsýning hérlendis á
ramíslenzkum leik, eftir ungt, íslenzkt leik-
ritaskáld af ætt Jónasar Hallgrímssonar.
Annar jóladagur 1911 varð merkisdagur í
sögu hinnar ungu, íslenzku leikritagerðar —
og leiklistar. Þann dag — 26. des. — var Fjalla-
Eyvindur sýndur í fyrsta sinn á íslenzku leik-
sviði.
Næstu ár á eftir fór leikritið sigurför um
flest lönd Evrópu, var kvikmyndað, og þýtt á
fjölda tungumála, og höfundurinn varð víð-
frægur maður á örskömmum tíma. — Síðan
skrifaði hann fleiri ágæt verk af sama tagi,
en frægð sú og ljómi, sem enn er um nafn
hans, er órjúfanlega og aðallega bundin við
þetta verk.
Hvernig var svo þessi frumsýning á þessu
merkasta leikriti íslendinga? — Hún sýndi á-
horfendunum inn í heim stórkostlegrar, skáld-
fegurðar. Hún hrá upp fyrir þeim myndum af
alþekktum söguhetjum íslenzkra þjóðsagna.
— Söguhetjum, með stórbrotnum lyndisein-
kennum, sem með skáldlegri snilld var lyft
upp á hið tigna svið harmleiksins.
Örlög Eyvindar og Höllu hafa lengi verið
mörgum íslendingum kunn. Með leikritinu
hefir Jóhann Sigurjónsson reist þeim óbrot-
gjarnan minnisvarða.
Halla leikritsins, — hin fagra, ríka, mikil-
láta og unga ekkja, hefir verið viðfangsefni
margra beztu leikkvenna menntalandanna á
síðari árum.
Guðrún Indriðadóttir lék hana fyrst af öll-
um islenzkum leikkonum. Um það verður
ekki deilt, að leikur hennar í þessu hlutverki
var víða svo ágætur, að hann átti mikinn þátt
í því, að þessar leiksýningar urðu mörgum
ógleymanlegar. — Helgi Helgason lék Kára, af
Ilalla
í 2. þœtti 1911
(Guðrún
Indriðatl.).
mikilli nákvæmni og karlmannlegum þrótti.
—• Þetta leikár var Fjalla-Eyvindur sýndur 23
sinnum. Árin 1912—1914 4 sinnum. Árið 1914
var hann leikinn í 10 kvöld, og árið 1920 í 7
kvöld. Árið 1921 var Ieikurinn enn tekinn til
meðferðar, og var hann þá sýndur 8 sinnum.
Síðustu sýningar Leikfélagsins á Fjalla-Ey-
vindi fóru fram leikárið 1923—1924, urðu sýn-
ingarnar þá 3.
í janúar 1921 tók Leikfélag Akureyrar leik-
inn til sýningar, og réðist þá Guðrún Indriða-
dóttir þangað til að leika Höllu. Lék Gísli
Magnússon Kára. Var leikurinn sýndur þar í
11 kvöld við áaæta aðsókn.
Leikfélag íslendinga í Winnipeg sýndi og
Fjalla-Eyvind árið 1913 og var þá frú Guðrúnu
boðið vestur um haf til að leika sitt gamla
hlutverk. Var leikurinn sýndur þar 12 sinnum.
Hefir Guðrún Indriðadóttir því leikið Höllu
78 sinnum, eða oftar en nokkur leikkona, sem
mér er kunnugt um að hafi leikið hlutverkið.