Fréttablaðið - 20.12.2022, Qupperneq 9

Allur arður af þjónustunni rennur til reksturs kirkjugarðanna
Tökum á móti ástvinum í hlýlegu
og fallegu umhverfi
Vesturhlíð 2 | Fossvogi | s. 551 1266 | utfor@utfor.is | utfor.is
Öll aðstaða í samræmi við tilefnið. Hlýlegt og fallegt
húsnæði og nýir glæsilegir bílar.
Sjá nánari upplýsingar á utfor.is
Útfararþjónusta
Við veitum alla þjónustu tengda andláti ástvina
– Þjónusta um allt land og erlendis
– Þjónusta í heimahúsi og á stofnunum
í yfir 70 ár
Guðný Hildur
Kristinsdóttir
Framkvæmdastjóri
Ellert Ingason
Sálmaskrár,
útfararþjónusta
Emilía Jónsdóttir
Félagsráðgjöf,
útfararþjónusta
Guðmundur
Baldvinsson
Útfararþjónusta
Magnús Sævar
Magnússon
Útfararþjónusta
Helga
Guðmundsdóttir
Útfararþjónusta
Hinrik Norðfjörð
Útfararþjónusta
Helena Björk
Magnúsdóttir
Útfararþjónusta
Íslenzki refurinn, pólarrefurinn, er
einstök tegund refs, minni og öðru-
vísi byggður en rauðrefurinn, og
kom hann til Íslands á ísöld. Hann
er því fyrsta náttúrulega spendýrið,
frumbygginn, hér.
Í dag eru ekki nema 200 pólarrefir
á hinum Norðurlöndunum, og eru
þeir alfriðaðir. Engin hætta er talin
stafa af pólarref fyrir umhverfi, líf-
ríki eða búfénað, enda er hann lítið
dýr, 3 til 5 kíló að þyngd. Er hann
minnsta undirtegund „hunda“.
Pólarrefurinn er alæta, lifir á berj-
um, þangi, dýrahræjum í fjöru og á
landi, eggjum, hagamúsum, nag-
dýrum og fuglum. Hann hefur verið
eðlilegur hlekkur lífskeðjunnar hér
í árþúsund.
Þegar ær voru látnar bera lömb-
um sínum úti, voru einhver brögð
að því, að pólarrefurinn réðist á
nýfædd og varnarlaus lömb, einkum
í harðæri, og fékk hann þá á sig það
óorð, að hann væri grimmdarsegg-
ur, dýrbítur.
Árum saman hafa bændur hins
vegar látið ær sínar bera í húsi, og
varð það endir þess, að pólarrefur-
inn kæmist í bjargarlaus lömb. Af
einhverjum ástæðum hafa ýmsir
þó haldið áfram að úthrópa pólar-
refinn, eins og af gömlum vana, og
mætti helzt halda, að hann væri
afkvæmi skrattans sjálfs.
Ég hef átt tal við bændur, refa-
veiðimenn, sveitarstjórnarmenn
og oddvita, líka þá vísindamenn,
sem mest vita um pólarrefinn, og
er niðurstaðan í öllum tilvikum hin
sama: Árum eða áratugum saman
hefur pólarrefurinn engum teljandi
skaða valdið.
Umhverfisstofnun hefur haldið
úti fyrirspurnum um skaða af
völdum refs, hjá sveitarfélögum
og bændasamtökunum, í tæp 8 ár,
og hafa tilkynningar um skaða af
völdum refs nánast engar verið.
Einstaka tilkynningar hafa komið
um tjón í æðarvarpi, sem alla jafnan
eru undir náinni vakt eigenda, sem
fyrirbyggir tjón, annað ekki.
Það er því ekkert samhengi milli
þess veiðiæðis og þeirra ofsókna,
sem eru í gangi gegn pólarrefnum,
og þess tjóns, sem hann veldur,
enda hefur Umhverfisstofnun og
umhverfisráðherra löngu viður-
kennt, að forsendur fyrir núverandi
refaveiðum séu með öllu brostnar.
En, ofsóknirnar gegn pólarrefn-
um halda áfram eins og stjórnlaus
drápsmaskína í nafni Umhverfis-
stofnunar og umhverfisráðherra.
Ráðherra sjálfur er veiðimaður, og
virðist ekkert með þetta gera.
Á árunum 2000-2019 voru 113.563
refir drepnir, þar af 38.420 litlir tófu-
hvolpar, yrðlingar. Flestir barðir
til dauða með steini eða skotnir í
tætlur með haglabyssu.
Á árunum 2011-2020 greiddu
sveitarfélög 983 milljónir til veiði-
manna fyrir drápið á refum. Auð-
vitað eru það veiðimennirnir,
drápspremían til þeirra, sem halda
þessari stjórnlausu drápsmaskínu
gangandi.
Hafa sveitarfélögin ekki verið að
kvarta undan fjárskorti!? Alla vega
hefur ekki skort fé til þessa, sem
undirritaður vill kalla ógrundað
ofsóknaræði gegn saklausu og varn-
arlausu dýri, verðmætum grunn-
hlekk í fábrotinni keðju íslenzks
lífríkis.
Íslenzka ríkið leggur sveitarfélög-
unum til 20 milljónir króna árlega
til að herja á pólarrefinn og bæta
sveitarfélög við 80 milljónum. Fara
þannig 100 milljónir af almannafé í
botnlausar og þindarlausar árásir á
pólarrefinn.
Væri þörf fyrir þetta fé einhvers
staðar annars staðar?
Miklar sögur fara af því, að
refurinn ráðist á lömb á fjalli, og
komi þær með afétnar kinnar og
afskræmdar af fjalli. Einn bóndi,
sem sagði mér slíka sögu, varð að
viðurkenna, að hún væri 30 ára
gömul. Einn grenjaveiðimaður, sem
stundað hafði grenjaveiðar í 20 ár,
legið á hundruðum grenja, sagðist
tvisvar-þrisvar hafa orðið var við
leifar lambs við greni. Hefði refur
líka hafa getað hirt hræ. Þetta er
því svipað og fjöðrin, sem varð að 5
hænum, hjá Andersen.
Grenjaveiðarnar eru versti hluti
málsins. Yrðlingar fæðast um
mánaðamótin apríl/maí, og hefjast
grenjaveiðar í byrjun júní. Læða og
steggur lifa saman ævilangt, ef bæði
lifa, og er steggur í því á daginn að
færa björg í bú, meðan læða gætir og
fæðir hvolpana.
Veiðimenn leggjast við greni, bíða
komu steggs og skjóta. Þegar matar-
birgðir þrjóta í greni, neyðist læða
til að yfirgefa yrðlinga í fæðuleit. Þá
er hún skotin. Eftir eru þá litlir yrð-
lingar, 4-5 vikna gamlir, eins og litlir
hundshvolpar, og þegar hungrið
sverfur að, freista þeir þess, að fara
úr greni.
Þá eru þeir handsamaðir og
barðir til dauða með steini eða
skotnir. Sumir yrðlingar þráast við
í greni, þrátt fyrir kvöl hungurs og
einsemdar, og læða þá veiðimenn
fótaboga inn í greni, sem er festur
á snæri, og þegar boginn smellur,
limlestir, jafnvel brýtur lítinn fót,
kippir veiðimaður í og lemur svo
þessa litlu og hrjáðu veru til bana
eða skýtur.
Lesandi góður, búum við í menn-
ingarþjóðfélaginu Íslandi og hrukk-
um við, í þessu máli, með einhverj-
um hætti aftur til miðalda, eða, er
menningarþjóðfélagið alls ekki til
staðar: bara tálsýn!? Ef þetta væri nú
eina málið. n
Tugþúsundir yrðlinga drepnar síðustu tvo áratugi
Ole Anton
Bieltvedt
stofnandi og for-
maður Jarðarvina
Íslenzka ríkið leggur
sveitarfélögunum til 20
milljónir króna árlega
til að herja á pólar-
refinn og bæta sveitar-
félög við 80 millj-
ónum. Fara þannig 100
milljónir af almannafé
í botnlausar og þindar-
lausar árásir á pólar-
refinn.
ÞRIÐJUDAGUR 20. desember 2022 Skoðun 9FréTTablaðið