Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.05.2018, Blaðsíða 20

- 20 -
Guðríður Ólafs Ólafíudóttir er fædd 12.
mars 1946. Hún er hreyfihömluð frá
fæðingu og hefur víða komið við í starfi
Sjálfsbjargar, bæði sem starfsmaður og
sjálfboðaliði og á það einnig við um starf-
semi Öryrkjabandalags Íslands. Í sumar
var birt á vefsíðu Sjálfsbjargarheimilisins,
www.sbh.is frásögn Guðríðar um feril
hennar, fötlun og störf en frásögnin er
sérlega áhugaverð. Hér er gripið niður
á nokkrum stöðum, fyrst og fremst um
fyrstu ár æfi hennar og frásögn um hreyfi-
hömlun hennar. Lesendur eru hvattir til
að lesa ítarlega og skemmtilega frásögn
Guðríðar í heild sinni á vefsíðu sbh.
Guðríður er fædd á Hlíðarenda í Ölfusi.
Faðir hennar var Ólafur Helgi Þórðarson
og móðir hennar Ólafía Sigurðardóttir.
Hún átti tvo bræður og tvo hálfbræður.
Þannig var hún alltaf eina stelpan á bæn-
um og þar að auki yngst. Aðspurð segir
hún að vafalaust hafi hún verið svolítið
dekruð sem barn.
Mikil náttúruauðlegð var í landi Hlíðar-
enda í Ölfusi, en þar eru kaldar vatnslindir
sem gætu nægt „hálfum heiminum“, en
þessar lindir eru miklar náttúruperlur, eins
og hún nefnir. Guðríður fæddist spastísk
á báðum fótum og segist hafa skriðið á
bossanum fram eftir öllu og var ekki farin
að stíga í fæturna um tveggja ára aldur.
Móðir hennar fór með hana til læknis um
þetta leyti sem skoðaði hana vel og vand-
lega og spurði síðan móður hennar eitt-
hvað á þá leið hvort barnið væri ekki bara
„algjör aumingi, andlega og líkamlega“.
Móður hennar hafði víst brugðið heldur
illilega við þessa spurningu og varð því fátt
um svör af hennar hálfu. Sársaukinn sett-
ist að í minninu eins og hægt er að ímynda
sér. Þau eiga sannarlega við orð skáldsins:
„Aðgát skal höfð í nærveru sálar“, seg-
ir Guðríður. Enda gat móðir hennar ekki
sagt Guðríði frá þessu fyrr en löngu síðar,
þegar Guðríður var orðin fullorðin kona.
Auðvitað þekkti móðirin stúlkuna sína
það vel að hún vissi að mikið var í hana
spunnið þó ekki væri allt sem skyldi með
hreyfiþroska hennar.
„Þegar ég var fimm ára gömul var ég
lögð inn á Landspítalann og fór þar í ým-
iss konar rannsóknir. Þar voru settar á
mig þar til gerðar spelkur til að reyna að
rétta úr hnjánum, en hnén á mér vísuðu
fram eða voru öllu heldur bogin fram á
við. Þau nudduðust saman við göngu og
ég gekk á tánum eða táberginu. Á spelk-
unum voru leðurólar sem lágu yfir hnén
og þær átti herða að, smátt og smátt í
þjálfuninni og gera hnén þannig bein með
daglegri notkun til langs tíma. Það var
alltaf verið að troða mér í spelkurnar og
það var alveg rosalega vont að vera með
þær, ógurlega mikil pína fyrir mig. Ég var
afskaplega óþekk að vera með spelkurn-
ar þótt það sé vissulega ósanngjarnt að
nota þetta orð um mig þar sem þetta var
verulega sársaukafull meðferð. Þessar til-
raunir stóðu yfir hátt í ár. Svo var því hætt.
Ég held að pabbi og mamma hafi hrein-
lega gefist upp á að pína mig á þennan
hátt dag eftir dag með þessum ekkisens
spelkum. Ég skildi þau vel seinna, sérstak-
lega eftir að ég eignaðist barn sjálf. Það
hlýtur að hafa verið hræðilega erfitt að sjá
barnið sitt þjást svona.
Upp úr því fékk ég hækjur, því ég gat
eiginlega ekki gengið án stuðnings a.m.k.
ekki úti við. Þetta voru stórar hækj-
ur sem náðu upp í holhönd, ekki beint
fagurlimaðar ef satt skal segja. Það er
dálítið skondið að hugsa til þess að hvort
svo sem ég gekk með spelkur eða var á
hækjum var ég alltaf í kjól, prjónasokk-
um, koti og klukku eins og sæmdi hverri
stelpu á þeim árum. Árið 1957, 11 ára
gömul, fór ég í aðgerð til að freista þess
að rétta úr hnjánum og það átti að gera
mér fært að ganga án stuðnings. Eftir þá
aðgerð var ég í gipsi í marga mánuði. Það
var nokkur þrekraun fyrir mig þetta unga
en kannski hefur tilhlökkunin um bein og
falleg hné gert biðina auðveldari. Þessi
aðgerð tókst nú ekki betur en svo, því
miður, að hnjáliðurinn var nú orðinn öf-
ugur og bæði hnén svo að segja algjörlega
ónýt, því í staðinn fyrir að hnén væru bog-
in fram á við voru þau nú bogin aftur á
við. Mér hefur verið sagt að þetta hafi ver-
ið eina aðgerðin sem gerð var; slík aðgerð
hafi aldrei verið gerð aftur. Það verður að
segjast eins og er að aðgerðin mistókst og
lífsgæði mín voru raunverulega verri eftir
hana en áður. Það var heldur dapurlegt.
Ég dvaldi á þessum tíma mikið á heimili
móðursystur minnar, á Bergþórugötunni
í Reykjavík, vegna þess að ég þurfti stöð-
ugt að vera í sjúkraþjálfun. Sjúkraþjálfun-
in var í Æfingastöðinni hjá Styrktarfélagi
lamaðra og fatlaðra á Sjafnargötunni,
en þeir hafa einbeitt sér að þjálfun fatl-
aðra barna og unglinga. Starfsemin hófst
einmitt í febrúar 1956. Þar var ég sko
heppin!
Ég var sem sé gangandi með hækjur
eða við stafi fram eftir aldri og gekk alltaf
innandyra fram undir 1968. Það var síðan
Er barnið ekki bara algjör aumingi, andlega og líkamlega?
Útdráttur úr frásögn og viðtali við Guðríði Ólafs Ólafíudóttur fyrrverandi
formann Sjálfsbjargar lsh og fyrrverandi félagsmálafulltrúa ÖBÍ
Guðríður ásamt Jóhanni Pétri Sveinssyni for-
manni Sjálfsbjargar lsf á gleðistundu 1992.
Við afhendingu á Heiðursmerki Sjálfsbjargar
lsh á Landsfundi 2017, ásamt fjölskyldu og for-
manni Sjálfsbjargar.
Frá opnun Þekkingarmiðstöðvar Sjálfsbjargar
2012.