Verktækni - 2018, Qupperneq 9

VERKTÆKNI / 9
Ágætu félagar.
Sameining Tæknifræðingafélags Íslands
og Verkfræðingafélags Íslands var heilla-
spor. Félagið okkar er öflugt og við getum
verið stolt af því. Við sem förum fyrir sam-
einuðu félagi höfum leitað eftir viðhorf-
um félagsmanna. Þeir hafa lagt kúrsinn.
Í viðhorfskönnun var gefinn kostur á að
koma á framfæri athugasemdum um starf-
semi félagsins og svörum við spurningum.
Meðal þess sem þar kom fram var að
félagsmenn vildu að félagið léti meira að
sér kveða, væri sýnilegri og atkvæðameiri
aðili í þjóðfélaginu.
Við höfum tekið þetta sem skilaboð um
að VFÍ ætti að láta að sér kveða í málum
er snerta umgjörðina um starfsumhverfi
tæknifræðinga og verkfræðinga og reyndar
tæknifólks almennt. Félagsmenn koma víða
við sögu og þessvegna er óhjákvæmilegt
að taka að einhverju leyti þátt í almennri
þjóðfélagsumræðu. Meðal þess sem við
höfum gert er að senda Alþingi og stjórn-
völdum umsagnir um mál, bæði í samráðs-
gátt stjórnvalda sem og í umsagnarkerfi
Alþingis.
Við höfum lagt áherslu á vandaðar og
greinandi umsagnir þar sem meðal annars
er bent á að víða skorti samþætta og rök-
rétta stefnu þegar stjórnvöld kynna áform
sín. Þannig höfum við mælt með heildar-
endurskoðun laga um mat á umhverfis-
áhrifum í stað bútasaums með einstökum
endurbótum á flóknu lagaumhverfi.
Í umsögn um aðgerðaráætlun stjórn-
valda í loftslagsmálum er vakin athygli á að
misræmi er milli markmiða og fjármögn-
unar. Meginhluta fjármagns á að verja til
breyttrar landnotkunar, en það er ekki
viðfangsefni Parísarsáttmálans sem ætlunin
er að efna með framkvæmd áætlunarinn-
ar. Loftslagssjóður fær að sönnu fé til að
hefja starfsemi en hann verður óburðugur
miðað við Tækniþróunarsjóð og AVS rann-
sóknasjóð í sjávarútvegi. Græn tækni og
nýsköpun verða útundan þótt þýðing nýrra
tæknilausna sjáist meðal annars í stórkost-
lega bættri orkunýtingu í sjávarútvegi sem
rekja má til tæknifyrirtækja okkar. Losun
frá fiskiskipum dróst saman um 33% á
árabilinu 1990 – 2016 meðan losun á hvern
landsmann stóð nánast í stað. Því er einnig
sjaldan haldið á lofti að fyrir tilstilli bættrar
framleiðslustýringar þá hefur losun gróð-
urhúsaloftegunda frá álverum minnkað
verulega
Við höfum leitt í ljós að í kynntri sam-
göngustefnu eru á ferðinni árekstrar sem
þarf að komast hjá. Með því að setja mark-
mið um greiðar samgöngur í forgang er
miðað við að fólk komist sem hraðast leiðar
sinnar. Áhersla í þéttbýli er hinsvegar oftast
á öruggar samgöngur, lækkun á umferð-
arhraða og aðgengi hjólandi og gangandi.
VFÍ leggur í umsögn sinni til að markmiðið
um greiðar samgöngur verði fellt út. Hinum
fjórum meginmarkmiðunum, öruggar,
hagkvæmar, umhverfislega sjálfbærar sam-
göngur og jákvæð byggðaþróun, verði gert
hærra undir höfði. Áhrifin af þannig breyttri
forgangsröðun yrðu þau að nýframkvæmdir
fengju forgang og slysamestu vegarkaflarnir
yrðu lagaðir fyrst. Í dreifbýli gæti þetta þýtt
breikkun á vegum og aðgreiningu aksturs-
stefnu með meiri umferðarhraða. Í þéttbýli
gæti minni hraði, hraðahindranir og fleiri
umferðarljós orðið upp á teningunum. Sé
markmiðið öruggar samgöngur þarf öðru-
vísi aðgerðir í dreifbýli heldur en þéttbýli.
Fyrir allnokkrum árum samþykktu
stjórnvöld forgangsröðunarkerfi varðandi
nýtingu orkuauðlinda, þetta kerfi fékk
nafnið rammaáætlun og stóðu væntingar
til þess að kerfið sem slíkt myndi auka
sátt um forgangsröðunina. Þessi sátt hefur
ekki gengið eftir. Áform sem hafa lent í
bið eða verndarflokki hafa að sjálfsögðu
verið lögð á hilluna. Á sama tíma hafa and-
stæðingar ábyrgrar nýtingar orkuauðlinda
landsins, til dæmis í þágu aðgerða gegn
loftslagsbreytingum, einbeitt sér að þeim
fáu verkefnum sem lentu í nýtingarflokki.
Það hefur leitt til stöðnunar í orkuöflun.
Vaxandi líkur eru á orkuskorti innan fárra
ára. Á sama tíma eru stjórnvöld með stór
áform uppi um orkuskipti í samgöngum.
Þau hafa þó ekki komið fram með haldbær-
ar útleggingar á því hvaðan orkan eigi að
koma, hvernig eigi að dreifa henni og síðast
en ekki síst hvernig eigi að bæta sam-
göngukerfið þannig að rafdrifnir bílar geti
leyst núverandi bílaflota af hólmi.
Á tímum vaxandi öfga í veðurfari og
stjórnmálaumræðu sem fram fer í mold-
viðri samfélagsmiðla er ef til vill ekki von
til þess að hlustað sé á rökstudda skoðun
tæknifólks. Þó er álit mitt og þeirra sem
með mér starfa í forystu félagsins að það sé
skylda okkar að gera grein fyrir viðhorfum
okkar til stefnumála. Við trúum því að það
hafi heillavænleg áhrif í lengd ef ekki í bráð.
Stétt tæknifólks er ábyrg, horfir til framtíðar
og spyr sig hvernig hún geti stutt við mál
sem varða hagsmuni lands og þjóðar. Við
hljótum einnig að gjalda varhug við málum
sem virðast eiga að verja eða hefja til vegs
hagsmuni fárra á kostnað fjöldans.
Loftslagsmálin verða mál málanna á
næstu árum. Aðgerðum til þess að hamla
gegn loftslagsbreytingum og hlýnun jarðar
verður ekki hrint í framkvæmd nema með
aðkomu tæknimanna í fjölmörgum grein-
um. Ábyrgð stéttarinnar er því mikil. Áhugi
og þekking innan hennar á samspili lofts-
lagsmála og tæknilausna fer hraðvaxandi og
það lofar vissulega góðu.
Við munum halda áfram á markaðri braut
og láta í okkur heyra!
Páll Gíslason verkfræðingur, formaður
Verkfræðingafélags Íslands.
Ábyrgð okkar er mikil - Hugleiðingar formanns