Fréttablaðið - 15.02.2023, Qupperneq 6

Íslensk stjórnvöld hafa sett sér
stefnu um hraðari samdrátt í
losun gróðurhúsalofttegunda
en mörg önnur ríki. Fátt
bendir til þess í veruleikanum
að óbreyttu að samdráttar-
markmið muni nást.
bth@frettabladid.is
LoftsLagsmáL Fyrirhugaður 55
prósenta samdráttur í losun gróð-
urhúsalofttegunda innanlands á
næstu sjö árum er langsóttur að
óbreyttu. Náttúruverndarsinni
segir Katrínu Jakobsdóttur forsæt-
iráðherra í klemmu því bakland
Vinstra grænna byggi á umhverfis-
áherslum.
Loftslagsráð segir í yfirlýsingu að
markmið íslenskra stjórnvalda um
samdrátt í losun gróðurhúsaloftteg-
unda fyrir 2030 séu „óljós og ófull-
nægjandi“. Stjórnvöld verði að skýra
og útfæra þessi markmið nánar.
Þegar rýnt er í lista yfir þau fyrir-
tæki sem losa mest kolefni hér á
landi má áætla að losun frá sumum
þeirra muni enn aukast milli ára
samanber spár um aukin flutnings-
umsvif og aukinn farþegafjölda.
Árni Finnsson, formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands, segir
að ekki fari saman hljóð og mynd
þegar veruleikinn hér á landi sé
borinn saman við yfirlýsingar
Katrínar og annarra ráðherra ríkis-
stjórnarinnar.
„Íslensk stjórnvöld hafa ekki
hagað sínum málum þannig innan-
lands að þau taki mið af eigin mark-
miðum," segir Árni. Hann bendir á
að þótt stjórnvöld hafi á alþjóð-
legum vettvangi stutt einarðlega
markmið loftslagssamningsins um
að takmarka hlýnun um 1,5 gráður
gangi afskaplega hægt hér heima að
minnka losun.
Árni segir skorta á framkvæmd
um sem dæmi hvernig Ísland ætli
sér að draga úr losun frá vegasam-
göngum. Skapa verði hvata fyrir
úreldingu gamalla dísilbíla með
gjaldi. Stóriðjan hér á landi mengi
einnig gríðarlega þótt sú losun falli
undir ETS-kerfið.
Katrín Jakobsdóttir segir að hraði
og þungi viðbragða Íslands gegn
loftslagsvánni hafi margfaldast í
tíð ríkisstjórnarinnar.
„Við höfum sett fram og upp-
fært í tvígang sjálfstæð markmið
Íslands um 55 prósent samdrátt á
losun fyrir 2030 og höfum gengið
svo langt að lögfesta markmið um
kolefnishlutleysi eigi síðar en 2040,
ein af fáum þjóðum sem hafa gert
það,“ segir Katrín. Þá segir hún að
vinna stjórnvalda og atvinnulífs
standi yfir að setja markmið í hverri
og einni atvinnugrein um samdrátt
í losun og aðgerðir.
Fylgi VG er í sögulegu lágmarki
samkvæmt nýrri könnun Prósents
fyrir Fréttablaðið. Þá hefur bréf
Katrínar um afslátt af losunar-
gjöldum í millilandaf lugi vakið
athygli og deilur.
„Vandræði Katrínar Jakobsdóttur
eru að Ísland fer núna fram á sér-
ákvæði til að geta mengað meira
en önnur ríki,“ segir Árni Finnsson.
Rök Katrínar byggi á kenningu um
kolefnisleka, að ef íslensk flugfélög
fái ekki undanþágu frá reglum ESB
flytji þau starfsemi sína út fyrir lög-
sögu ESB, til dæmis Bretlands.
„Þegar Halldór Ásgrímsson náði
sérsamningi í Brussel fyrir álverin
hér voru rökin þau að ef álbræðslur
á Íslandi yrðu ekki utan við ákvæði
Kyoto-bókunarinnar myndu álfyr-
irtækin fjárfesta í Kína. En vinstri
græn hafa verið mjög gagnrýnin á
svona sérstöðupólitík,“ segir Árni. n
Hljóð og mynd fari ekki
saman í umhverfismálum
kristinnhaukur@frettabladid.is
orkumáL Vindorkufyrirtækið Qair
Iceland hefur sent sveitarfélaginu
Norðurþingi harðort bréf þar sem
krafist er skýringa á uppsögn samn-
ings um vindorkutilraunir.
Fréttablaðið greindi frá því í
upphafi mánaðar að byggðarráð
Norðurþings hafi slitið sambandinu
við Qair, en fyrirtækið hafði fengið
heimild til að setja upp tilrauna-
mastur árið 2021. Ástæðan var sögð
að mastrið var hvorki sett upp það
ár né í fyrra.
Í bréfi Qair til Norðurþings, sem
Fréttablaðið hefur undir höndum,
er því hafnað að fyrirtækið hafi
hvikað frá samningnum og er því
mótmælt harðlega að sveitarfélag-
ið láti slíkt í veðri vaka. Qair hafi
ítrekað reynt að ræða útfærslur við
Norðurþing án viðbragða og vind-
orkutilraunir taki mörg ár.
Er sagt að það veki margvís-
legar spurningar um stjórnarhætti
sveitarfélagsins að þegar virðist
liggja fyrir að sveitarfélagið hyggist
gera rannsóknarsamning um sama
svæði við Landsvirkjun. Það hafi
verið samþykkt í desember síðast-
liðnum.
„Með hliðsjón af þessari fram-
vindu er nærtækt að álykta að sveit-
arfélagið hyggist rifta samkomulagi
við Qair beinlínis til þess að gera
sveitarfélaginu kleift að semja við
Landsvirkjun um sama verkefni,“
segir í bréfinu.
Gerir Qair kröfu um að þetta verði
upplýst að fullu og að félagið fái öll
gögn í málinu. Stjórnsýsla sveitar-
félagsins lúti stjórnsýslulögum og
sveitarstjórn hafi bersýnilega látið
undir höfuð leggjast að rannsaka
forsendur ákvörðunarinnar.
„Félagið áskilur sér rétt til þess að
krefja Norðurþing um skaðabætur
vegna tjóns sem kann að leiða af
þeim löglausu ákvörðunum og ráð-
stöfunum sem sveitarfélagið boðar,“
segir að lokum í bréfinu sem Frið-
jón Þórðarson framkvæmdastjóri
undirritar. n
Qair sakar Norðurþing um að rifta
vindorkusamningi fyrir Landsvirkjun
Friðjón Þórðar-
son, fram-
kvæmdastjóri
Qair Iceland.
Vandræði Katrínar Jakobsdóttur eru að Ísland fer núna fram á sérákvæði til að geta mengað meira en önnur ríki,“
segir Árni Finnsson, formaður Náttúruverndarsamtaka Íslands. Fréttablaðið/Ernir
Árni Finnsson,
formaður Nátt-
úruverndarsam-
taka Íslands.
benediktboas@frettabladid.is
LögregLumáL Fjórir hafa verið
úrskurðaðir í Héraðsdómi Reykja-
víkur í gæsluvarðhald til 16. febrúar
eftir að lögreglan á höfuðborgar-
svæðinu lagði hald á mikið magn
fíkniefna við húsleitir í síðustu viku.
Lögreglan haldlagði um sjö kíló
af amfetamíni og um 40 kíló af
marijúana, auk annarra fíkniefna
sem og frammistöðubætandi efna.
Grammið af amfetamíni kostaði
í apríl á síðasta ári 3.800 krónur
samkvæmt tölum SÁÁ og grammið
af marijúana 2.400 krónur.
Andvirði fíkniefnanna er því hið
minnsta 122 milljónir. Rannsóknin
hafði staðið yfir undanfarnar vikur
samkvæmt tilkynningu lögregl-
unnar. n
Tóku fíkniefni fyrir hundruð milljóna
Um 40 kíló af marijúana fundust í
síðustu viku. Fréttablaðið/Valli
ser@frettabladid.is
atVINNuLÍf Rúmlega 70 prósent
landsmanna á aldrinum 16 til 74 ára
voru starfandi á vinnumarkaðnum
á Íslandi samkvæmt manntalinu
2021, þremur prósentum færri en í
manntalinu 2011.
Atvinnuþátttakan mældist mest
á Akranesi og á Austurlandi af ein-
stökum svæðum, í báðum tilvikum
upp undir 90 prósent.
Þetta kemur fram í nýrri saman-
tekt Hagstofu Íslands þar sem lýð-
fræðin á bak við þessi manntöl eru
borin saman.
Atvinnulausum hefur heldur
fjölgað á þessum áratug, voru 5,5
prósent af hópnum 2021, en voru 4,8
prósent tíu árum fyrr. Flestir hinna
atvinnulausa eru á aldrinum 25 til
34 ára.
Aftur á móti hefur lífeyristökum
fjölgað á þessu árabili, voru 12,9 pró-
sent af hópnum 2011 en voru orðnir
15,5 prósent áratug síðar. Mun fleiri
konur en karlar eru á meðal lífeyris-
taka, rúmlega 23 þúsund á móts við
ríflega 17 þúsund karla.
Þeim fækkar sem eru á vinnumarkaði
kristinnpall@frettabladid.is
LaNdbúNaður Fimm helstu land-
búnaðargreinar landsins skiluðu
hagnaði upp á 2,1 milljarð árið 2021.
Það er 1,4 milljarða aukning frá
árinu áður.
Í fyrsta sinn í átta ár skilaði loð-
dýrarækt hér á landi jákvæðri
af komu þrátt fyrir að loðdýra-
bændum hafi fækkað um þriðjung
á sama tíma.
Þetta kemur fram í samantekt
Hagstofu Íslands á rekstri í land-
búnaði sem birtist í gær.
Alls hækkuðu rekstrartekjur loð-
dýrabúa um 97 prósent milli ára, frá
290 milljónum árið 2020 í 572 millj-
ónir 2021 og kom því ekki að sök að
rekstrargjöld greinarinnar hækk-
uðu um þrjátíu prósent á sama tíma.
Það helst í hendur við að rekstrar-
tekjur landbúnaðarins í heild sinni
jukust um sex prósent á milli ára og
töldu 51 milljarð króna árið 2021.
Stærstur hluti tekjuaukningarinnar
kom frá sauðfjárbændum þar sem
rekstrartekjur hækkuðu úr 12,3
milljörðum króna í 13,9 milljarða
árið 2021. n
Loðdýrarækt skilaði loks hagnaði
Atvinnuþátttakan er
mest á Akranesi og
á Austurlandi af ein-
stökum svæðum.
Það er nóg af fólki að vinna á Akranesi. Fréttablaðið/anton brink
Eins vekur sérstaka athygli að
hópur námsmanna í umræddum
aldurshópi frá 16 til 74 ára hefur
minnkað, voru 7,8 prósent 2011 en
4,0 prósent 2021. Hlutfallslega fleiri
konur en karlar unnu með námi
og var munurinn mestur í aldurs-
hópnum 16 til 24 ára, en þar unnu
63 prósent kvenna með námi, en 52
prósent karla. n
Í fyrsta sinn í átta ár skilaði loðdýrarækt jákvæðri afkomu. Fréttablaðið/GEtty
6 fréTTir FRÉTTABLAÐIÐ 15. FeBRúAR 2023
MiÐViKUDAGUr