Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.12.1986, Qupperneq 11

stapiagsma!
11
v degi til á slíkum stað. Rennsli á
salemisskálum, sem nefnt er hér að
framan má einnig flokka undir sóun
sem stafar af sinnuleysi þeirra um við-
gerðir, sem hlut eiga að máli. Á öldum
þessum stöðum má spara ef vilji er
fyrir hendi og hlutaðeigendur gefa því
gaum hvað hér er á seyði.
LEKALEIT
Eftir því sem frá líður upphafsdögum
hverrar vatnsveitu þá aukast lekamir á
kerfinu og geta orðið alvarlegt vanda-
mál ef ekki verður að gert. Einkum er
þetta bagalegt, þar sem gott drykkjar-
vatn er af skomum skammti og menn
eiga e.t.v. þann kost einan að sækja í
miður gott yfirborðsvatn. Viðhald og
endurnýjun vatnsæðanna, bæði götu-
æða og heimæða, er því oft betri kostur
en aðrir, sem gripið er til þegar í óefni
er komið.
Áður hefur verið drepið á að lekar leyna
oft á sér og getur verið vandkvæðum
bundið að finna þá. Einkum er hætta á
slíku þegar byggt er á hrauni eða
malarkambi.
Nú skal drepið á helstu leiðir til þess að
finna dulda leka.
l.Hlustun:
Til eru ýmsar gerðir af tækjum
til þess að hlusta eftir lekum.
Er þá magnað upp það hljóð, eða suð,
sem myndast þegar vatn sprautast út
um glufur og göt á pípukerfinu. Leka á
heimæðum má stundum heyra einfald-
lega með því að leggja enda á jámstöng
eða grannri pípu að inntaksloka hússins
og bera eyra að hinum endanum.
vera takmarkað rennsli. Sé hinsvegar
tiltölulega lítill munur á rennsli dags
og nætur þá er örugglega um alvarlega
bilun að ræða á svæðinu, sem síðan
ætti að vera auðvelt að finna með hlust-
un eða með þrýstingsmælingum.
4. Þrýstingsmælingar:
Með þrýstingsmælingum má oft finna
ef um leka er að ræða í næsta nágrenni
eða á heimæðum. Mældur er vatns-
þrýstingur t.d. í heilli húsaröð við götu
og þrýstilínan dregin upp á línuriti. Til
þess að slíkt sé gerlegt verða menn að
vita á hvaða hæð mælt er. Þekki menn
ekki fyrir kóta á inntaksstað verður að
mæla þær hæðir jafnhliða þrýstimæl-
ingunni. Óeðlileg brot á þrýstilínunni
gefa til kynna að um leka sé að ræða í
námunda við þann mælistað, sem
næstur liggur. Hafa ber í huga að slíkt
þrýstifall getur einnig orsakast af lekri
heimæð. Gæta skal þess að ekki séu
opnir vatnskranar í því húsi, þar sem
mælt er, þar eð slíkt gefur ekki réttan
samanburð. Hinsvegar er rétt að mæla
einnig með rennandi krana. Á þann hátt
má fá vísbendingu um ástand heim-
æðarinnar.
BRIJNAVARNIR
Ekki má skilja svo við vatnsveituna, að
ekki sé minnst á brunavamir. Sú kvöð
hvílir á vatnsveitunum að sjá bæjar-
félaginu fyrir nægu vatni til bruna-
varna. í litlum bæjum getur hlutur
brunavamanna í heildarvatnsmagni því
er veitan þarf að sjá bænum fyrir verið
vemlegur og aukið stofnkostnað vatns-
veitunnar að sama skapi. Þegar stærri
bæir eiga í hlut breytir þetta ekki miklu
hvað varðar vatnsöflunina sjálfa. Hins-
vegar leggur þessi þjónustuskylda mikl-
ar fjárhagsbyrðar á vamsveituna og þar
með bæjarfélagið allt þar eð allar götu-
æðar verða að vera mun víðari en ella.
LOKAORÐ
Hér að framan hefur verið stiklað á
stóru og drepið lauslega á ýmsa þætti í
uppbyggingu, vexti og viðhaldi vams-
veitna. Þótt þessi þjónustugrein falli
ekki beinh'nis undir skipulagsmál þá er
gerð góðrar vatnsveitu einn af horn-
steinunum og frumskilyrði þess að
fagurt mannlíf fái dafnað í vaxandi bæ.
2. Rennsli í holræsum:
Leka á götuæðum má oft finna með því
að opna holræsabrunna í þurru veðri og
kanna rennslið í frárennslislögnunum.
Þar sem einfalt hitaveitukerfi er með
frárennsli í holræsi þarf slík lekaleit að
fara fram að næturlagi í hlýju veðri að
sumri til þegar ætla má að lokað sé
fyrir hitaveituna hjá fólki.
3. Rennslismælingar:
- Leka má finna með mælingu. Lokuð
eru af lítil svæði frá öðrum hlutum
veitukerfisins og þau fædd á einum stað
gegnum mæli. Að næturlagi ætti að