Þjóðólfur - 01.04.1954, Side 8

- 8 -
Gunnlaugssaga Ormstun^u.
Mer hefur verið falið, eða öllu heldur
skípaðs af háæruverðugum íslenzkukenn-
ara okkar að skrifa eitthvað um Gunn-
laugssögu Ormstungu,, Ég segi ykkur
þetta fyrirfram, til þess að ykkur se það
Ijóst, að ég geri þetta ekki af fúsum
vilja. Þessi stórmerkilega saga er í
þriðja hefti íslendingasagnanna minna,
meðal Vatnsdælu og fleiri ágætra sagna.
Hun er stutt, \im 48 blaðsíður, fyrir utan
8kýringarnar. Hun er lík skáldsögu, og
því mjög skemmtileg aflestrar, enda hef-
ur hun verið gefin ut sérprentuð bæði á
íslenzku og öðrum tungumálum. Þessi
saga segir frá tveimur köppum, Gunn-
laugi og Hrafni, þeir eru hvorugur öðr-
um fremri, en þó mjög ólíkir. ÞÓ snýst
hun um Gunnlaug að mestu, manninn, sem
er hrokafullur, montinn, orðhvatur og þó
orðheppinn, manninn, sem heldur, að hann
sé meiri en náunginn, af því að ætt hans
er einhver sú. göfugasta á íslandi. Hinn
maðurinn, sem sagan segir mikið frá,
Hrafn, er mjög ólíkur Gunnlaugi, kurteis,
stilltur, með fágaða framkomu, en skap-
stór og bráður, sé hann reiddur. Hann
er einnig kominn af mjög göfugri ætt,
jaínvel göfugri en ætt Gunnlaugs, en hann
minnist þess aldrei, að ‘'pabbi minn sé
meiri en pabbi þinn" x).
En af hverju segir sagan frá þessum
mönnum, þó að þeir séu af göfugum ætt-
þykist: hafa sýnt fram á, aÖ meinsemdin
sé þessis Meðan nokkur maður græðir á
að hella í æskuna víni, þjappa henni inn
á knæpur, troða í hana forheimskandi
íesefni o. s.frv., eða m. ö.o. græðir á
spillingu hennar, mun þróunin stefna í
þessa átt. Ef við því viljum grafa fyrir
orsök meinsins, verðum við að koma í
veg fyrir, að einstaklingurinn geti grætt
á annarra heimsku.
um, og hvað segir sagan um þá? Voru
þetta ekki ósköp venjulegir menn? Jup
að mestu leyti. En sagan segir frá
fleiru en þeim tveimur, þ. e. konu !
Þeir tveir hefðu ekki verið gott efni í
sögu, en konan gerði þetta að góðri sögu.
Hún hét Helga og ólst upp í bezta yfirlæti0
þrátt fyrir tllraun föðursins að koma í veg
fyrir það. Hún var líka fræg fyrir ætt-
göfgi. Þessir tveir menn, Hrafn og Gunn-
laugur, elskuðu báðir þessa konu og hun
elskaði Gunnlaug sem sennilega elskaði
hana minna. Mennirnir fóru utan eins og
allir sómamenn, en áður hafði Helga ver-
ið gerð heitkona Gunnlaugs, og átti hún að
bíða hans í þrjú ár. Gunnlaugur og Hrafn
reyndu eftir beztu getu að verða frægir og
ríkir í herferðum sínum, og reyndi Gunn-
laugur svo mikið til þess, að hann mundi
lítið eftir heitkonu sinni heima á fslandi.
Hrafn fer heim til fslands, óvitandi tengsla
Gunnlaugs og Helgu, og reynir að festa sér
Helgu. Þá fréttir hann um heit hennar, og
verður það til þess, að hann reynir enn
frekar að eignast konuna. Gunnlaugur, sem
er á kaf'i í hernaði, verður of seinn heim
til þess að fá heitkonu sinnar, sem beið
hans rúmlegan tilskildan tíma. Þegar
hann kemur, er hún nauðug gift Hrafni,
sem er ákafari unnandi hennar. Þeir kom-
ast brátt að raun um, að annar hvor þeirra
verður að falla, því að þeimþremur er ó-
líft saman. Þeir berjast í einvígi. Gunn-
laugur drepur Hrafn, en deyr sjálfur af
sárum. Þannig fer það, að Helga elskar
Gunnlaug, þeir elska báðir hana, en hún
missir þá báða.
Endir sögunnar er þannig, að Helga deyr
með skikkju þess manns, sem hún elskaði
í höndunum, eftir að hafa mestan hluta ævi
sinnar verið gift þeim manni, sem hún
elskaði ekki. Einkar raunalegur endir á
ástaræviiuýri. A. E.. III-X.
x) Brandarinn fenginn að láni hjá B. Þ.
ÖRVAR