Röst - 01.02.1944, Page 17

R ö S T
17
báðum prestunum, og er kirkju þessi kölluð
Lar.dakirkja. Var hún nýlega endurbyggð
1627, er árás Tyrkja bar við í Vestmannaevj-
um. og kirkja þessi var brennd.
Einn þingstaður er á eynni, sem vcnjulega
er kallaður Vestmannaeyjaþingstaður, en að
fornu Hvítingaþing, og dró hann nafn sitt af
tveimur hvítleitum steinum, sem eru þar. —
Beztu hafnir í evjunni eru þrjár. Tvær
þeirra erti ekki öruggar nema fyrir fiski-
báta í kyrru veðri. — þriðja höfnin er á—
ágæt, en innsiglingin nokkuð þröng. Úr norð-
austri leiðir hið mesta britn inn á hana, vegna
þess að höfnin liggur frá austri tii vesturs
inn í Heimaey. Innan við Höfnina er hinn
mikli sand-Botn (Sand-bodn), sem ennþá
stækkar árlega og daglega í stormum, og
brotnar mikið af graslendinu, sem ekki virð-
ist hægt að draga úr með nokkru manntegu
ráði. —
Norðan megin hafnarinnar eru hin þrjú
stóru fjöll, Heimakfettur, Miðklettur og Yzti-
ktettur, en sunnanmegin Skansinn og
dönskuhús, er standa fast við sjóinn. í kring-
um hús þessi og graslendið, sem þeim heyrir
tii, eru garðar ejngöngu úr grjóti. Aðrar jarð-
ir, sem tnenn bvggja, liggja nokkru lengra
frá sjávarströndinni og hærra á eynni, og er
þar kallað fyrir ofan Hraun og hrir neðan
Hraun. — Bændabýiin eru 23 að tölu, og eru
ölt girt með gorðum úr torfi og grjóti.
I Vestmannaeyjum er ekki hægt að telja
marga hina nytsömustu hluti og góð hl'unn-
indi: Málma eða slíka gróðavænfega hluti
verður livergi vart við. — Fiskveiði var að
fornu mjög góð, en hefir rýrnað mikið síð-
astliðin 14 ár. — Allmikinn rekatið hefir
sjórinn borið þangað að fornu, en núna mjög
fá tré og slæm. Einkum er það sjófugl og
egg, sein fólkið i eynni færir sér í nyt,
eu missir oft og tíðum lífið við að afla
þess. — Eyjarnar eru alistaðar mjög óslétt-
ar og blásnar, svo að hvorki er hægt að
nota þar léttikerrur eða vagna. — Hesta, kýr
og sauðfé mega menii ekki hafa í cynni,
,i
nema eftir sérstakri (ákveðinni) og gamalli
venju, t. d. hver bóndi 1 — 2 kýr, 1—2
hesta, sé það fleira er það aftekið. Bænd-
urnir eru núna 52 að tölu, og greiða aðeins
5 af þeim skatt. Hinir eru mjög fátækir og
vesælir. Lausamenn eða ffakkarar eni þar
ekki, nema þegar þeir koma úr Skaftafells-
eða Rangárvallasýslu á vetrum til fiskveiða,
— ög fara síðan burtu aftun í maí eða júní.
Verzlun er í eynni allt árið, en þó mest að
haustinu, þegar fólk kemur frá meginlandinu.
það sem erfiðast er við eyna, eru hin tíðu
og langvarandi briin við meginlandið, þangað
sem íbúarnir verða óhjákvæmilega að leita
síns be zta lífsviðurværis, eins og smjörs,
kjöts, skinna og flest allra lifandi skepna,
sem til eyjarinnar koma, og bíða margir mik-
ið tjór. vegna þessara erfiðleika. —
Að því er viðkemur veikindutn fólks, þá
er hér til fólk raeð sæmilegri heitbrigði og
styrkleik. — Oft ber við á vertíðum og vor-
in, að fólk fær sár og bletti á handleggi,
hendur og fingur, og þjáist það mikið af
þessu unz það verður heilbrigt aftur. —
Venjulega eru þar etnn — tveir hofdsveikir
menn, sent njóta framfæris af tíundrnni og fá-
tækratillaginu. — Ekki eru þar viflimenn. (!!)
Óteljandi fjöldi er þar af allskonar fugluin, s.
s. örnum, hröfnum, smyrlum og stundum fálk
um, auk attslconar sjófugla, sem vanir eru
að koma til íslands. — Svanur 'og grágæs
sjást þar sjaldan. Tigiðborið fótk eða aðats-
fólk hefir ekki búið í Vestmannaeyjum, svo
menn hafi fullkomna vitneskju um, nema hin-
ir svonefndu umboðsmenn í hinum danska
Garði. Meðal þeirra var hinn merki maður
Hans Nansen, sem sagt er, að fyrstur hafi
bvggt og kostað bygging Skansins, og stend-
ur nafn hans höggið í tré yfir vesturhliði
Skansins.
Tveir prestar hafa alltaf verið í Vestmanna-
eyjum síðan um siðaskiptin, og einn sýslu-
maður hefir síðan á tímum Kristjáns IV.,
1635, haft eftirtit í eynni, en hefir þó ekki
alltaf búið þar. —