Suðri - 13.12.2018, Side 14

14 13. desember 2018
Ævisaga Stefáns sterka
Út er komin ævi sagan Stefán
sterki, mynd brot úr manns­
ævi. Höfundur er Þórir
Stephen sen fyrr verandi dóm kirkju­
prestur. Fyrsta ein tak bókarinnar var á
mánu dag afh ent frú Vig dísi Finn boga­
dóttur fyrr verandi for seta Ís lands en
það var hinn ungi Stefánungur Stefán
Björn Stephen sen sem afh enti. Hann
er sonar sonur höfundar og fjórði
maður frá Stefáni sterka. Ljós mynd af
afh endingu tók Ólafur Stephen sen.
Í til efni af út gáfunni er efnt til
út gáfu hófs í Safnaðar heimili Nes­
kirkju í Reykja vík mið­viku daginn 21.
nóvember kl. 17­19. Þann dag eru 160
ár liðin frá prests vígslu séra Stefáns.
Í hófinu syngur Dag björt Andrés­
dóttir, barna barn sr. Þóris, þrjú lög við
undir leik Kára Þor mars dómorgan­
ista. Höfundur les úr bók sinni. Kaffi,
kandís og kleinur í boði og allir vel­
komnir meðan hús rúm leyfir.
­­­
Mynd brot úr manns ævi fjallar
um hinn lit ríka prest, Stefán sterka
Stephen sen (1832­1922) sem kenndur
er við Mos fell í Gríms nesi þar sem
hann þjónaði síðustu ár starfs ævinnar.
Stefán var ein arður hug sjóna maður,
dugnaðar forkur og slíkur krafta maður
að sögur af af rekum hans urðu lands­
þekktar. En um leið breyskur drykkju­
maður.
Þau hjónin,
Stefán og kona
hans Sig ríður
Gísla dóttir frá
Kálfh olti bjuggu
við rausn og
h ö f ð i n g s b r a g
en mættu líka á
langri ævi erfiðum
sorgum í einka lífi
þar sem þau máttu
sjá á bak átta af tólf
börnum sínum,
þar af þremur í
sömu gröf. Fjögur
komust til full­
orðins ára og urðu
þrjár dætur þeirra
bændur á Suður­
landi.
Stefán var
s o n a r s o n u r
Stefáns Stephen­
sen amt manns og
ná skyldur lands­
þekktum valda­
mönnum 19. aldar. Um leið og hér
er rakin lífs saga sveita prests fáum við
inn sýn í stór feng lega ættar sögu sem
spannar meira en bara sveitir í Ár­
nes sýslu. Sjálfur fór Stefán ungur úr
föður húsum á Kálfa felli í Fljóts hverfi
til upp eldis á Ytri­Hólmi í Innri­Akra­
nes hreppi. Þar bjó þá föður bróðir
hans, þjóð skörungurinn Hannes
Stephen sen, sem var einn af nánstu
sam verka mönnum Jóns Sigurðs sonar
for seta.
Höfundur bókarinnar, Þórir
Stephen sen fyrr verandi dóm kirkju­
prestur, er sonar sonur Stefáns sterka.
Í lífl egri og ítar legri frá sögn kynnumst
við fram fara við leitni prestsins og ofsa­
fengnum bar áttu anda sem gat einnig
beinst þvert á það sem flestir töldu þá
til fram fara. Sagan er sögð af hlut leysi
og virðingu fyrir jafnt stað reyndum og
sögu per sónum.
Mynd brot úr manns ævi er á huga­
verð frá sögn og um leið inn legg í
þjóðar sögu þar sem við kynnumst
löngu liðnu bænda sam fé lagi á um­
brota tíma.
Jólablað 23. nóvember 2018KYNNINGARBLAÐ
ÍSTEX:
Lopinn hefur sinn karakter
og sín sterku einkenni
Lopinn er einstakt náttúru-
efni sem hefur sinn karakter
frá íslensku sauðfé með sitt
tog og þel. Framleiðsluferlið er að
mörgu leyti flókið og þarf nána
samvinnu frá bónda til spuna. Það
þarf allt að koma saman: góð ull,
natni bænda við búskapinn, fag-
mannlegur rúningur, flutningur
um vetrartíma um allt land, ullar-
þvottur á Blönduósi og reynsla
spunafólks í Mosfellsbæ. Lopinn
hefur stóran aðdáendahóp, ekki
bara á Íslandi heldur um allan
heim. Hann er kannski ekki mýksta
bandið og kitlar suma pínulítið, en
hann er hlýr, fallegur og sterkur,“
segir Sigurður Sævar Gunnarsson,
framkvæmdastjóri Ístex, fyrirtækis
sem hefur haldið á keflinu í íslenskri
lopavinnslu frá 1991 eftir Álafoss.
„Bændur eiga 80% í félaginu,
ásamt almennum fjárfestum. Við
erum ekki með verslun sjálf heldur
seljum bara beint í búðir og til fyr-
irtækja, ekki bara á Íslandi, held-
ur um nánast allan heim. Lopinn
fer mjög víða og er vinsæll meðal
ákveðins hóps enda eru ekki margir
í svona framleiðslu á heimsvísu,
á svona 100% náttúrubandi með
sögu með rætur til íslenskra víkinga
og víkingakvenna,“ segir Sigurður.
Ístex hefur notið þeirrar gæfu
að bjóða með vörumerkinu Lopa
margs konar vörulínur eins og
Plötulopa, Álafosslopa, Bulkylopa,
Léttlopa og Einband. Einbandið
verður til að mynda 50 ára á
næsta ári. Ístex framleiðir og selur
einnig ullarteppi, gefur út hand-
prjónabækur með fjölbreyttri
hönnun og framleiðir vélprjóna-
band.
„Nýlega hefur orðið sú nýjung
í starfseminni að bætt var við
blöndunarklefum á Blönduósi,
sem gerir hráullina betri og mun
jafnari,“ segir Sigurður. Þá er verið
að vinna með bændum að auka
verðmæti ullarinnar með fræðslu-
myndböndum og heimasíðunni
www.ullarmat.is.
Að sögn Sigurðar eru fastir
starfsmenn 43, en við önnur árs-
tíðabundin verkefni þá bætast við
um 10 manns sem verktakar eða
starfsmenn.
Sjá nánar um úrvalið, sölustaði,
samstarfsaðila, uppskriftir og
margt fleira á vefsíðunni istex.is.
„Fyrir utan lopa og garn sel-
ur Ístex ullarteppi en ekki aðrar
framleiðsluvörur úr efninu, aðrir sjá
um að framleiða slíkar vörur og við
þjónustum þá sem við best getum.
En Ístex gefur líka út prjónabækur
sem njóta mikilla vinsælda og nú er
komin út ný prjónabók eftir Védísi
Jónsdóttur hönnuð sem hefur
fengið frábært lof.“n
K NING Þankar við slaghörpuna
eftir Jónas Ingimundarson
Heyannir eftir Þórð
Tómasson
Bókaútg. Sæmundur gefur
út bókina Þankar við
slaghörpuna eftir Jónas
Ingimundarson.
Jónas Ingimundarson er
órjúfanlegur hluti af tónlistarlífi
landsmanna og á að baki langt og
farsælt starf sem píanóleikari, kennari
og kórstjóri.
Hér fjallar Jónas um tónlist frá
ýmsum sjónarhornum og veltir gildi
hennar fyrir sér. Slagharpan er miðlæg
í þessari bók sem er í raun óður til
hennar. Jónas freistar þess jafnframt
að svara áleitnum spurningum
Bergþórs Pálssonar söngvara og hér
eru kaflar um íslensku einsöngslögin
með vangaveltum um flutning þeirra.
Jónas hugleiðir reynsluheim sinn,
bæði í gamni og nokkurri alvöru,
og segir frá ævintýrum tengdum
tónleikahaldi innan lands sem utan –
austan hafs og vestan.
Einnig fer hann orðum um tilurð
Salarins í Kópavogi og fyrstu tíu
starfsárin eða svo. Loks er að finna í
bókinni yfirlit um tónleikahald undir
samheitinu Tónlist fyrir alla, sem
hófst undir forystu Jónasar og hann
bar mjög fyrir brjósti.
Út er komin bókin Hey annir
eftir Þórð Tóma son fyrr­
verandi safn vörð í Skógum
undir Eyja fjöllum. Af þessu til efni
efnir Bóka út gáfan Sæ mundur til bóka­
gleði í Fram heimilinu við Soga mýri í
Reykja vík sunnu daginn 9. desember
frá klukkan 15:00. Kaffi og konfekt
fyrir komu gesti. Þar verða nýjar bækur
Sæ mundar boðnar á til boðs verði og
höfundar lesa úr verkum sínum.
Safna maðurinn Þórður Tómas son
í Skógum hefur á langri ævi dregið
saman ó hemju mikinn fróð leik um ís­
lenska menningar sögu í þúsund ár.
Í þessari bók fjallar Þórður um
hey skap fyrri alda og fléttar þar saman
þjóð fræði og at vinnu sögu eins og
honum einum er lagið. Hér er lýst
verk færum og vinnu brögðum, hey­
torfi, reipum og reiðingum, engja hey­
skap, veður boðum og marg vís legum
siðum og orð færi sem tengdist hey­
önnum. Sagt er frá konum sem gengu
að slætti og sömu leiðis frá tækni­
nýjungum eins og „rakstrar konum“
sem festar voru framan á ljái, að
ó gleymdum hesta sláttu vélunum sem
ruddu sér til rúms í upp hafi síðustu
aldar. Höfundur leitar víða fanga,
bæði í rituðum heimildum og hjá
fjöl mörgum heimildar mönnum, og
textinn er kryddaður sögum, vísum
og kvæðum.
Lipur texti, lifandi frá sögn og ríku­
legt mynda val gera bókina Hey annir
að eigu legum grip sem er ó missandi
öllum þeim sem unna sögu legum
fróð leik.