Vestfirðir - 17.01.2019, Qupperneq 10

10 17. janúar 2019
Nýir Íslendingar,
flóttamenn og farendur
Fram kvæmda á ætlun um mál­
efni inn flytj enda 2016­2019 var
sam þykkt á Al þingi í maí 2016.
Á ætlunin byggir á fimm skil greindum
þáttum eða stoðum. Fé lags­ og jafn­
réttis mála ráð herra, sem hann þá hét,
svaraði skrifl egri fyrir spurn undir ritaðs
fyrir nær ellefu mánuðum og kvað
tveimur þáttum á ætlunarinnar lokið,
þeim sem lúta að rann sókn á stöðu og
líðan flótta fólks og öðrum sem snýr að
bættu eftir liti með vinnu stöðum. Ó ljóst
er hins vegar með vinnu við þá þrjá
mikil vægu þætti sem eftir standa.
Fram kvæmda á ætlun
mark laus
Það er dapur legt vitni um af stöðu
stjórn valda hversu ó mark visst er unnið
að fram vindu þessa mikil væga mála­
flokks, fram kvæmda á ætlunar í mál­
efnum inn flytj enda. Það virðist aug ljóst
að báðir þeir veiga miklu þættir sem
sagðir eru full mótaðir eru í reynd í upp­
námi. Á sama tíma og ráð herra lýsir því
yfir að um bótum á högum inn flytj enda
á vinnu markaði sé lokið, þá er endur­
tekið ljóstrað upp um stór felld svik og
undir boð og að illa sé búið að starfs­
fólki sem komið er til Ís lands í góðri trú.
Vönduð út tekt í frétta þættinum Kveik
fyrir nokkrum mánuðum er flestum
enn í fersku minni.
Í svari ráð herra um það hvernig
eyrna merktu fé til á ætlunarinnar hefði
farnast kom fram, að sam tals hefði
á tíma bilinu verið gert ráð fyrir 201
milljón króna til verk efnisins. Af þeirri
upp hæð hefði 36,6 milljónum verið
ráð stafað í þau verk efni sem ýmist
væri lokið eða unnið að. Með öðrum
orðum, mest af fénu sem átti að verja
til upp byggingar og þróunar í inn flytj­
enda málum liggur enn ó hreyft, grafið
í skúffu fé lags­ og barna mála ráð herra.
Stefna í mál efnum
inn flytj enda
Þessar ó við unandi að stæður eru
hvati að þings á lyktunar til lögu sem
undir ritaður hefur nú lagt fram á
Al þingi á samt þing mönnum Sam­
fylkingarinnar. Um er að ræða til lögu
sem tekur á öllum þáttum mál efna
inn flytj enda, að Ís land móti sér heild­
ræna stefnu sem eflir fólk af er lendum
upp runa til þátt töku í ís lensku sam fé­
lagi með sér stakri á herslu á fé lags leg
réttindi, heil brigðis þjónustu, menntun
og at vinnu þátt töku í anda fjöl­
menningar sem við viljum hlúa að með
öllum ráðum.
Öflugur liðs auki
Í árs byrjun 2017 bjuggu á Ís landi um
36.000 inn flytj endur og hafði fjölgað
um tals vert frá fyrra ári og eru nú orðnir
rífl ega 44.000 talsins. Við munum
væntan lega sjá ó breytta þróun á fram.
Inn flytj endur á Ís landi og fjöl skyldur
þeirra koma frá öllum heims hornum
en full trúar frá nær 170 þjóð löndum
eru um þessar mundir með bú setu á
Ís landi. Lang flestir inn flytj enda eru frá
Pól landi eða nær fellt 40% en næst fjöl­
mennastir en mun færri eru Lit háar,
Filipps eyingar og Danir. Þessi öflugi
liðs auki starfar við hlið ís lenskra kollega
á hinum lífl ega vinnu markaði okkar, í
iðnaði, verslun og þjónustu, á vísinda­
og mennta sviði og í sér hæfðum há­
tækni störfum og þeirra fram lag skiptir
sköpum. Ís lendingar væru í vanda við
nú verandi að stæður í hag kerfinu ef við
gætum ekki reitt okkur á krafta inn flytj­
enda á flestum sviðum.
Lærum af reynslu annarra
Reynsla og rann sóknir frá öðrum
löndum stað festa að inn flytj endur
standa ekki jafn fætis inn fæddum á
mörgum sviðum hvað varðar launa­
kjör, að búnað í at vinnu lífi og réttindi í
fé lags legu til liti. Sýnt hefur verið fram
á að svipað er uppi á teningnum hér á
Ís landi. Fé lags leg undir boð á vinnu­
markaði er eitt dæmi um það, en þau
eru því miður fleiri. Víða er lendis
hafa stjórn völd náð árangri en betur
þarf að gera. Ís lendingar hafa styttri
og minni reynslu af inn flytj endum
en flestar þjóðir í kringum okkur. Það
er því mikil vægt að við drögum strax
lær dóm af reynslu þeirra, til einkum
okkur það besta úr sam fé lags kerfunum
og sköpum að þessu leyti fyrir myndar
þjóð fé lag sem tekur vel á móti inn flytj­
endum. Hér eigum við að hafa kerfi og
stefnu sem gerir inn flytj endum kleift
að laga sig á mark vissan hátt að sam­
fé laginu og sam fé lagið sömu leiðis að
þeirra siðum og háttum þannig að þeir
njóti jafn réttis. Það getum við, en það
krefst for ystu stjórn valda.
Ís lendingar já kvæðastir
Sam kvæmt nýjustu út gáfu við­
horfs könnunarinnar European Social
Sur vey, þá eru Ís lendingar já kvæðastir
Evrópu búa í garð inn flytj enda og fjöl­
menningar og það eru vissu lega góðar
fréttir. Landinn er enda sjálfur býsna
veraldar vanur, hefur í rás tímanna flust
tals vert á milli landa og ætti að hafa
ríkan skilning á högum fólks sem býr
við framandi að stæður. Skemmst er
að minnast þeirra þúsunda Ís lendinga
sem fluttust er lendis í efna hags hruninu
fyrir ára tug. Þá er hægt að nefna að um
14.000 Ís lendingar fluttust til Vestur­
heims á ofan verðri 19. öld í leit að
betra lífi, sköpuðu þar ný sam fé lög með
sterka ís lenska tengingu og rætur.
Verk efni okkar allra
Að búa vel að inn flytj endum er sam­
fé lags legt verk efni. Það kallar á skilning
og frum kvæði af hálfu ríkis og sveitar­
fé laga. Það sem þó er ekki minnst um
vert er af staða og þátt taka al mennings
og þar hefur hver og einn hlut verk.
Stjórn völd þurfa að vinna með mark­
vissum hætti og tala fyrir já kvæðum
við horfum. Það dugar skammt að gera
fram kvæmda á ætlun til ör fárra ára sem
enginn gaumur er síðan gefin. Til þess
að vel fari þurfa yfir völd og sam fé lagið
allt að hafa skil merki lega stefnu, sam­
fé lags sátt mála um leiðirnar eins og ná­
granna þjóðir okkar hafa gert. Því hefur
Sam fylkingin nú lagt fram framan­
greinda þings á lyktunar til lögu og væntir
þess að ríkis stjórnin taki á sig rögg og
sam þykki þegar á yfir standandi þingi.
Guðjón S. Brjánsson
alþingismaður Samfylkingar
Bæjarlind 4 · Kópavogi · 554 6800
Njarðarnesi 9 · Akureyri · 466 3600
25-80%
AFSLÁT TUR
vidd.is/utsala
ÚT SAL A
FlÍSA