Heima er bezt - 01.06.2007, Qupperneq 22

þeir komu úr kaupstaðarferðinni. Guðmundur Einarsson, sem
var þessu fólki kunnugur og eins í dalnum, dró í efa að grjóti
hefði verið hlaðið upp að hurðinni að innanverðu en rammlega
hefði verið gengið frá, því mikill hávaði hefði dunið á hurðinni
í ofViðrinu, eins og einhver ætlaði að brjótast inn.
En nokkru eftir þennan atburð fengu þeir sér vinnumann,
sem Snjólfúr hét.
Þegar Ragnhildur kom ung að árum austur í Alftafjörð var
hún öllum ókunnug þar um slóðir. Hvar hún dvaldi næstu
árin uns hún giftist Sigfúsi Jónssyni og þau fara fljótlega að
búa á afdalajörð, veit ég ekki. Ragnhildur verður þar föst í
sessi. Kemur aldrei fram í sveit og á því engan að þar nema
Jón bróður sinn á Geithellum. Kristín Jónsdóttir, sem bjó um
tíma í Markúsarseli og átti heima alla ævi í sveitinni, segist
hafa séð Ragnhildi tvisvar, í annað skiptið í brúðkaupsveislu
Jóns bróður síns. Ragnhildur gaf sig lítið að fólki þar en Sigfús
maður hennar skemmti sér og öðrum. Þegar ég sem þetta
skrifa, heyrði talað um Ragnhildi var það á einn veg: „Hún
Ragnhildur var sérlunduð og einþykk kona.“ En þegar maður
kynnist æviferli hennar, kemst maður á aóra skoðun og sem
ég gat um í byrjun þessa þáttar.
Þó allmargt fólk yrði síðar í Víðdal, amaði ýmislegt að.
Tveir sonarsynir hennar voru daufdumba og maður hennar
átti góðan kunningsskap við vinnukonu á bænum. Það kom
illa við Ragnhildi er hún frétti, sem vonlegt var.
Ragnhildur var fædd að Skálafellsseli í Suðursveit 1826.
Foreldrar hennar vom Jón Þorsteinsson og Sigríður Þorvarðardóttir.
Um 1838 kom Ragnhildur austur í Álftfjörð ásamt Jóni bróður
sínum, síðar bónda Geithellum. Ragnhildur giftist Sigfúsi
Jónssyni og bjuggu þau lengi á Hvannavöllum í Múladal og
síðar á Gmnd í Víðidal, sem áður getur. Tvær systur Ragnhildar
komu til dvalar í Víðidal, þær Þórey, sem dó þar að vetrarlagi
og Auðbjörg, sem villtist í þoku þama á öræfunum. fannst
með lífsmarki en varð ekki lífguð við.
Með Þóreyju kom í dalinn dóttursonur hennar, sem síðar
var lengi hreppstjóri Geithellnahrepps. Helga, dóttir Þóreyjar,
giftist Jóni Sigfússyni og tvö systkini hennar dvöldu í Víðidal
um tíma, Sigríður og Bjami. Þessi afskekkti dalur var eins og
afdrep fátæks fólks úr Suðursveit, ein ætt sem þama vildi eiga
gott afdrep. En það var eins og einhverjir vættir vildu koma í
veg fyrir það, einhver grá mugga.
Bjami Þorsteinsson bjó Síðarað Hraunkoti í Lóni. En fólkið
sem átti heima í hinum afskekta dal, átti þaðan afar góðar
minningar, þrátt fyrir erfiða vetur og aðrar aðstæður. Bjami
Þorsteinsson bóndi í Hraunkoti í Lóni, var lengi vinnumaður
í Víðidal og kunni þar vel við sig. Honum varð, heima þar í
Hraunkoti, í þokudumbungi, litið til Víðidals og heyrðist segja
upphátt: „Nú er sólskin heima.“
Ragnhildur varð fjörgömul, hún dó á Bragðavöllum árið
1917.
Gráa hrossið
Ragnhildur Jónsdóttir, kona Sigfúsar, síðasta ábúanda Víði-
dals, fór eitt sinn sem oftar á búskapar ámm sínum að tína
kalvið og sprek til eldiviðar í hlíðinni inn og upp af bænum
og þegar hún hafði tínt nægilega mikið í byrði og var lögð
af stað heimleiðis, þá varð henni litið niður á sléttlendið þar
fyrir neðan. Landslag var þannig farið að þar var mýrarfláki
ekki stór og lág melalda þar austan við. Brá henni kynlega
við er hún leit gráan hest standa á mýrarblettinum, því að
engan hest áttu þau hjón með þessum lit. Hesturinn stóð kyrr
nokkur augnablik, en hélt síðan af stað í áttina að melnum,
gekk yfir hann og hvarf að lokum bak við hann. Ragnhildur
hélt samstundis af stað heimleiðis og ásetti sér að grennslast
betur eftir hesti þessum. Lagði hún síðan leið sína á þessar
slóðir, þar sem hún sá hestinn fyrst, en er þangað kom, var
þar engin för að sjá eftir hann, og hvergi á þeirri leið, er hún
hafði séð hann ganga þræddi hún þó leiðina nákvæmlega að
hún taldi. Þegar á melinn kom sá hún hrossið hvergi, og aldrei
síðan. Þessa sýn færði Ragnhildur í tal við smalamenn úr Lóni
er áttu þama leið um og gistu hjá henni. Sögðu sumir þeirra
að þessi sýn hefði borið fyrir á þessum slóðum. Einar Jónsson
bóndi á Smiðjunesi og Síðar Brekku í Lóni sagði Guðmundi
Einarssyni er þeir hittust í brúðkaupsveislu Bjama í Hraunkoti
og báðir vel við skál, að einu sinni hefði hann séð gráa hrossið
er hann var í göngum í Stafafellsljöllum á svipuðum slóðum
og Ragnhildur hefði séð það, og horfið í lækjadrag bak við
melhæð. Kvaðst hann hafa gengið þar um en engin bein séð
þar. Taldi hann að strokuhross hefði verið þama að ráfa, og
orðið til í lækjarfarveginum, þetta væri þó merkileg sýn sem
ekki væri hægt að bera á móti. Kannski er þetta gráa hross nú
einbúi í dalnum.
Heimild: Guðjón Brynjólfsson og Guðmundur Einarsson.
310 Heima er bezt