Ólavsökan - 01.07.1943, Blaðsíða 9

magnþrungum kliði þjóðsöngvanna úr hundruð-
um mannsbarka. Hvað sameinaði þessa mörgu
og mismunandi einstaklinga, jafnt úr breiðri
byggð sem frá yztu andnesjum, svo að allir voru
sem einn maður? Það var sameiginlegur þjóð-
legur menningararfur, sameiginleg erfð allrar
þjóðarinnar, erfð frá feðrum og mæðrum, — já
allt frá áum og eddum, arfur, sem megnaði að
tengja þjóðina í eitt og knýja hana til gleði og
samfagnaðar — alla á einum þjóðardegi, Ólafs-
vökunni, erfðahátíð þjóðarinnar. Þetta var
menningararfur, sem bar ávöxt í lífi fólksins.
Mér varð hugsað heim, norður yfir sundið á
milli landanna. Hvar birtist okkar þjóðlegi arf-
ur þessu líkt í lífi þjóðarinnar? Hvenær mun sá
dagur koma, að Islendingar meti svo eða kunni
að fara svo með sinn þjóðararf, að hann megni
að sameina þá sem einn mann, þó ekki væri
nema einn dag af hverjum þrjú hundruð sextíu
og fimm? Svo hugsaði eg. En að hugsa hefir
sinn tíma og að gleðjast hefir sinn tíma. Og áð-
ur en eg vissi, hafði færeyskur kunningi minn
kippt mér inn í hringinn, og ljóshærð og bros-
leit frænka mín frá Grími Kamban eða Götu-
skeggjum stóð mér við aðra hlið.
En það var fleira, sem mér þótti fróðlegt að
kynnast í Færeyjum. Kynni mín af kennurun-
um og ýmsum fleiri mætum mönnum færðu mér
heim sanninn um það, að þar er haldið uppi sí-
felldri og markvissri baráttu fyrir þjóðlegri
menningu. Það er í rauninni undravert, að
svona fámennri þjóð skyldi takast að varðveita
tungu sína á hinum myrku öldum, þrátt fyrir
stöðuga ásókn dönskunnar, sem fram á þessa
öld þótti ein sæmandi við opinbera skóla og
guðsorðaflutning í kirkjum þar í landi, að ekki
sé talað um öll embættisstörf og því um líkt.
Færeysk tunga hefir lifað allt þetta af og er
því enn í dag sjálfstæð og merkileg grein á hin-
um norræna málameiði og mun standa íslenzku
næst að frumleik. Hún hefir meira að segja
varðveitt sum málseinkenni betur en íslenzkan.
Færeyingar hafa haft réttan skilning á því,
hvert þeim bæri að leita sínu eigin máli til
stuðnings og endurnýjunar. Þeir hafa tekið upp
í kennslubækur sínar fjölda íslenzkra orða,
nýrra og gamalla, með hliðsjón af sams konar
kennslubókum íslenzkum. Flestir Færeyingar
skilja íslenzku og margir tala hana, enda eru
málin næsta lík og þó enn líkari á bók en í
munni. Þegar við minnumst þess, hvernig kom-
ið var fyrir okkar máli um eitt skeið, ætti okk-
ur að verða enn ljósara, hvílíkt kraftaverk fær-
eyska þjóðin hefir gert, er henni tókst að halda
sinni eigin tungu í öngum liðinna alda.
Færeyingar eru þannig í sveit settir, að milli
þeirra og Islendinga hljóta jafnan að liggja
straumar menningar og ýmiss konar samskipta.
I þeim viðskiptum mega íslendingar aldrei
gleyma því, að Færeyingar eru, þótt fámennir
séu, ein af frændþjóðum þeirra á Norðurlönd-
um, sem vegna menningar sinnar og tungu er
og verður sérstök þjóð.
Guðni Jónsson, magister.
Ólafsvakan í Færeyjum 1930 er mér ógleym-
anleg. Eg var þá gestur þar, ásamt 20 knatt-
spyrnumönnum úr Reykjavík.
Að vísu var hátíðin alveg sérstök að þessu
sinni, þar sem þetta var 900 ára afmæli Ólafs-
vökunnar. Það var ánægjulegt að sjá, daginn
fyrir hátíðina, hina mörgu báta og skip, hlaðin
af fólki, jafnvel frá hinum yztu annesjum,
streyma inn til Þórshafnar. Þetta var sannkall-
aður þjóðhátíðardagur Færeyinga, dagur, sem
lét fólkið gleyma öllu erfiði og dægurþrasi og
muna það eitt, að í dag væru allir Færeyingar.
Aldrei hefi ég séð áður fólk jafn samtaka
að skemmta sér, æðri sem lægri, og minnast um
leið sögu þjóðar sinnar.
Og færeyski dansinn, með sínum þjóðlegu,
gömlu kvæðum, var stiginn alla nóttina, út á
grænum grundum og inn í stórum danssölum.
Færeyingar eiga dansinum sínum áreiðanlega
mikið að þakka. Hann sýnir bezt, hvað það er
nauðsynlegt til þjóðlegrar einingar, að halda
við gömlum, þjóðlegum venjum. Eg óskaði þess
þá og ég óska þess enn, að við íslendingar ætt-
um slíkan sannan þjóðhátíðardag.
Færeyjar eru stórhrikalegar við fyrstu sýn,
en ef maður dvelur þar nokkra daga, kemst
maður brátt að því, að í Færeyjum eru margir
fagrir staðir. Eftir heimkomu okkar knatt-
spyrnumannanna, ritaði ég um ferðina í Les-
bók Morgunblaðsins og lét fylgja greinunum
nokkrar myndir frá Færeyjum. Eg man, að
margir, sem komið höfðu við í Færeyjum á leið
sinni til Kaupmannahafnar eða Bergen og rétt
stigið fótum á land í Þórshöfn, sögðu við mig,
■ÓLAVS0KAN
9