SÍBS blaðið - 01.10.2022, Side 14

SÍBS-blaðið
Mikilvægi eftirfylgdar
Eftir þrjú ár í lyflæknisfræði og tvö ár í meltingarlækningum
var komið að útskrift Ásgeirs í sérfræðináminu. „Mér fannst
þó ýmislegt vanta í mitt nám, eða inn á mitt þekkingarsvið,
og það tengdist greiningum okkar á krabbameini í meltingar-
veginum því þegar við höfðum greint krabbameinin vissum
við yfirleitt ekkert meira af sjúklingunum. Þá tóku aðrir við,
skurðlæknar, geislalæknar og krabbameinslæknar og mér
fannst okkur meltingarlæknunum vanta innsýn i þeirra starf
og útkomu sjúklinganna. Ég ræddi þetta við yfirmenn spít-
alans sem sögðu að það væri ekkert prógramm til í þessu
samhengi. Ég ræddi þá við yfirlækninn á krabbameins-
deildinni og hann varð svona líka hrifinn af þessari hugmynd,
að tengja saman greiningu og meðferð sjúklinganna á mjög
praktískan hátt. Svo það var opnuð sérleið fyrir mig til að vera
áfram á Cleeveland Clinic í eitt ár. Ég fylgdi fólki frá greiningu
á meltingardeildinni yfir á krabbameinsdeildina og vann með
þeim læknum, aðallega varðandi æxli í meltingarvegi. Ég var
til dæmis að gefa krabbameinslyf, fylgja fólki á geisladeildir
og ræða við fólk sem var í meðferð og einnig þau sem komu í
eftirmeðferð.
Svo var mér boðið að fara til Columbia University í New
York sem hluta af þessu krabbameinsnámi. Þar var ég við
Memorial Sloan Kettering Cancer Center og er þar í all-
nokkurn tíma, rokkaði dálítið fram og til baka, vegna þess að
fjölskyldan var áfram staðsett í Cleveland. Memorial Sloan
Kettering er mjög frægur á sviði krabbameinslækninga og þar
kynntist ég mörgum frábærum læknum. Þegar tíma mínum í
New York lauk og ég kominn aftur til Cleveland var meiningin
var að halda áfram með þessa eftirfylgd á milli meltingar- og
krabbameinsdeilda við Cleveiand Clinic með minni hjáp.
En það var ekki á prógramminu hjá konu minni að vera
þarna áfram. Hún vildi fara heim. Hún er menntaður kennari
og lauk reyndar meistaranámi í kennslufræðum með áherslu á
sérþarfir á meðan við dvöldum í Cleveland. Hún starfaði síðan
lengst lengstaf eftir að við komum heim sem námsráðgjafi við
Menntaskólann í Hamrahlíð. Ég vissi þó alveg þegar ég kom
heim að þar væri ekkert starf fyrir mig að hafa við það sem ég
var orðinn sérfræðingur í. Ég fékk einhverjar afleysingar yfir
sumartímann á Borgarspítalanum gamla en um haustið var
mér tjáð að þar væri ekki lengur neitt fyrir mig utan smá-
vægilegra ráðgjafarstarfa. Svo þá var ég orðinn hálfpartinn
atvinnulaus og mældi bara göturnar með fjölskyldu og þrjú
börn á framfæri. Við vorum að kaupa raðhús og áttum ekkert
milli handanna, en Björg fór að kenna við Laugarlækjarskól-
ann svo við þurftum ekki alveg að svelta."
Ásgeiri var loks boðið starf við að skoða fólk sem þurfti að
komast í endurhæfingu hjá Reykjalundi. Hann tók því en fann
fljótt að þar gæti hann lítið notað sérþekkingu sína, og fór því
að undirbúa að snúa aftur út til starfa í Cleveland, enda dr.
Sivak vinur hans sífellt að hvetja hann til þess.
St. Jósefsspítali í Hafnarfirði
„Svo gerist það rétt áður en að utanförinni kom að hringt var
í mig frá Sankti Jósefsspítala í Hafnarfirði. Það var Jósep
Ólafsson lyflæknir. Ég vissi ekkert um þennan spítala, bara að
þar væri þekktur kvensjúkdómalæknir sem hét Jónas Bjarna-
son. Það var þarna skurðdeild og lyflækningadeild sem var
aðallega öldrunar- og hjúkrunardeild. Ég var tilbúinn að skoða
þetta, fór þangað í viðtal og hreifst mjög af staðnum. í þessu
viðtali var bara sagt við mig: Gjörðu svo vel, hérna er spítalinn
fyrir þig. Við vitum að þú kannt heilmikið og þiggjum allt sem
þú leggur til að verði gert hér. Það var upphafið að meltingar-
deild sem varð sú stærsta á því sviði í landinu á næstu árum.
Þarna var markviss uppbygging, mér var alltaf rétt höndin ef
ég bað um eitthvað og þetta gekk mjög vel. Ég var þarna allar
götur fram til ársins 2011 að spítalinn var lagður niður sem
sérstök stofnun og sameinaðist Landspítalanum.
Þegar ég kom heim vissi ég í rauninni sáralítið um stöðu
meltingarlækninga á íslandi, en ég skynjaði þó að við áttum
gríðarlega langt í land með að geta boðið upp á viðlíka þjón-
ustu og tíðkaðist í Cleveland Clinic. Ég hafði mikinn metnað
fyrir greinina og sá á Jósefsspítalanum mikla möguleika á að
efla þar til muna alla göngudeildar- og sjúkrahússtarfsemi.
Ég settist niður við teikniborðið og rissaði upp til framtíðar
hvernig hægt yrði að þróa alvöru meltingardeild. Ég lagði það
fyrir mína yfirmenn sem lögðu blessun sína yfir þessi áform
rnín. Það var farið í að kynna þau, útvega fjármagn og ef það
fékkst ekki hjá stjórnvöldum var það búið til með ýmsu móti
meðal góðgerðarfélaga. Ég gerði mikið af því að koma á fundi
Oddfellowfélaga, Lions, Kiwanis og Rotary og flytja fyrirlestra
um meltingarlækningar, ekki sist nýjungar þær sem ég hafði
kynnst og fengið að taka þátt í að þróa í Bandaríkjunum. Á
tímabili myndaðist heillangur biðlisti hjá mér um fyrirlestra á
fundum þessara félaga sem vildu gefa alls konar tækjabúnað.
Mörgum þótti þarna opnast heill heimur, fólk sá að hjá okkur
á Jósefsspítalanum var mikill metnaður og áhugi sem sner-
ist fyrst og fremst um að bæta úr heilsuvandamálum fólks á
þessu sviði. Áformin um meltingarlækningadeild í fremstu röð
rættust auðvitað ekki í einni svipan. Það tók sinn tíma, skref
fyrir skref með mjög markvissum hætti.“
Magasár læknað
Á næstu árum urðu framfarir á mörgum sviðum læknavísind-
anna í heiminum. „Það varð til dæmis algjör bylting í meðferð
maga- og skeifugarnasára þegar uppgötvaðist þáttur bakteríu
sem kallast Helicobacter pylori í myndun þeirra. Það kom á
daginn að með því að drepa þessa bakteríu með sýklalyfjum
væri hægt að lækna þessi sár. Við urðum mjög fljót hér á
landi að tileinka okkur þá hugmyndafræði og meðhöndla fólk.
Lækning hafði þarna fundist við langvinnum og þrálátum
sjúkdómi. Þetta var á árunum í kringum 1990 og markar eina
af stóru byltingunum sem orðið hafa í meltingarfræðunum.
Það er ekki oft sem slík tímamót verða í læknisfræðunum
almennt."
Ásgeir var áfram í nánu sambandi við Mikael Sivak á
Cleveland Clinic og starfaði þar einnig á árunum 1993 og
'94. En fjölskyldan vildi búa á íslandi og einnig kallaði upp-
byggingarstarfið á St. Jósepsspítala á hann. „Ég hafði verið
að vinna úti með nýja tækni varðandi líffæraómskoðun og
vildi taka hana upp hér. Þessi tækni hafði verið að ryðja
sér til rúms á helstu sjúkrahúsum erlendis, og var gríðar-
lega gagnleg við greiningu á krabbameinum í meltingarvegi,
briskrabbameini, sýnatöku úr æxlum og fleira. Það var hins
vegar ekki mikill áhuga fyrir henni hjá heilbrigðisyfirvöldum,
svo við þurftum að leita eftir stuðningi fyrirtækja og einkaað-
ila við kaup á tækjabúnaðinum. í þessari fjáröflun kynntist ég
Árna Ragnari Árnasyni alþingismanni, sem þá var nýgreindur
með ristilkraþbamein. Við tókum höndum saman og áttum í
kringum 70 fundi með fyrirtækjum í landinu, ræddum einnig
við marga kollega hans á þingi og á endanum náðum við að
safna rúmlega 20 milljónum króna fyrir þessu ómskoðunar-
tæki og afhentum það Landspítala háskólasjúkrahúsi 15. júní
árið 2000, sem var hinn sameinaði spítali Sjúkrahúss Reykja-
víkur og Landspítala.. Þar áður hafði ég ásamt öðrum reyndar
líka safnað fyrir tæki til að skoða gallvegina og taka steina úr
gallgöngum, svokallað ERCP eða gallvegaþræðingu. Meðan
á þessu öllu gekk voru góðgerðarfélög mikið að styrkja
14