Úrval - 01.10.1971, Qupperneq 47

DULARFYLLSTA AFLIÐ í HEIMINUM
45
verkar sem hemill á snúning jarðar.
Sólarhringarnir eru nú þrem
klukkutímum lengri en þeir voru
fyrir 400 milljónum ára. Eftir billjón
ár verða þeir orðnir 30 klukkustund-
ir.
Það er ekki aðeins jörðin, sem
stjórnast af aðdráttaraflinu, heldur
allur alheimurinn. Aðdráttaraflið
dregur hinar reikandi frumeindir
geimsins saman, svo að það myndast
geimský úr geimryki því, sem er á
milli sólkerfanna. Það þéttir geim-
skýin og þjappar þeim saman, þann-
ig að þau verða að fastastjörnum.
Aðdráttaraflsþrýstingurinn eykst
með aukningu rúmtaksins, og hinar
samanklemmdu frumeindir rekast
sífellt ofsalega hver á aðra og hækka
hitastig fastastjörnunnar, þangað til
hún breytist í risavaxinn, logandi
eldhnött kjarnorkuelds. Þetta dreg-
ur úr samþjöppuninni í bili, en að-
dráttaraflið nær síðan aftur yfir-
höndinni, þegar kjarnorkueldsneyt-
ið hefur eyðzt.
Fastastjörnur á stærð við sólina
okkar dragast saman og verða að
„hvítum dvergum", sem eru ekki
stærri en jörðin, en þær, sem eru
nokkru stærri, hjaðna geysilega og
verða að „nevtrónustjörnum“, sem
eru aðeins 20 mílur í þvermál (sem
líkja mætti við, að „Pentagon" í
Washington, stærsta skrifstofubygg-
ing heims, yrði á stærð við mat-
baun). Efnið þjappast svo ofboðs-
lega saman, að efninu í líkömum
allra jarðarbúa væri þannig hægt að
þjappa saman, svo að það yrði á
stærð við einn regndropa. Þessi
furðulegu fyrirbrigði eru meðal stór-
fenglegustu uppgötvana nútíma
stjörnufræði.
Hrikalegust eru þó örlög fasta-
stjarna, sem eru nokkrum sinnum
stærri en sólin okkar. Rúmtak þeirra
og aðdráttarafl er svo ólýsanlega
mikið, að þegar þær hjaðna, þjapp-
ast efni þeirra svo ofboðslega sam-
an, að ekkert kemst burt, hvorki
hiti né útvarpsbylgjur né jafnvel
ljós. Hið eina, sem þær skilja eftir
í geimnum, eru óendanlega djúpar
„svartar holur“, umkringdar af að-
dráttaraflssviðum, sem eru svo ó-
mótstæðilega sterk, að öll geislun
sogast aftur inn í þeirra óseðjandi
ginnungagap.
Sumir eðlisfræðingar halda því
fram, að það sé hugmyndafræðilega
mögulegt að sigrast á aðdráttarafl-
inu með því að mynda „mótaðdrátt-
arafl“, sem yrði líka geysilega öfl-
ugt afl. Enn hefur enginn samt neina
hugmynd um, hvernig unnt ætti að
verða að hamla gegn aðdráttarafl-
inu og yfirbuga það. En vísinda-
skáldsagnahöfundurinn Arthur C.
Clarke, sem hefur oft reynzt stór-
kostlega sannspár, hvað snertir
tæknilegar uppgötvanir og nýjung-
ar, spáir því, að okkur muni hafa
tekizt að sigrast á vandamáli þessu
um árið 2050 og að við munum verða
farin að ferðast með hraða ljóssins
eftir eina öld.
Það er vart hægt að ímynda sér,
hvernig veröldin mundi líta út, ef
þetta reynist sönn spá. Clarke hef-
ur komið fram með þá hugmynd,
að þá verði loftið kannski krökkt
af aðdráttaraf Isst j órnf arartækj um
eða svífandi fólki með mótaðdrátt-
araflstæki bundin á bak sér. í stað
þess að fara upp og niður í lyftum,